Μια
από τις πιο ενδιαφέρουσες και λησμονημένες φυσιογνωμίες που ανέδειξε η
ποντιακή οικογένεια είναι, χωρίς αμφιβολία ο γιατρός και κοινωνιολόγος
Γεώργιος Κωνσταντινιδης, πιο πολύ γνωστός ως Γεώργιος Σκληρός. Συνήθως
αναφέρεται αλλά δεν καταχωρείται ως Πόντιος.
Γεννήθηκε στην Τραπεζούντα το 1878 και πέθανε το 1920 στην Αίγυπτο. Γιος του Ηλία Κωνσταντινιδη, που διετέλεσε σχολάρχης του Φροντιστηρίου. Μετά την αποφοίτηση του από το Φροντιστήριο , πηγαίνει στην Οδησσό της Ουκρανίας και ασχολείται αρχικά με το εμπόριο. Το 1901 πηγαίνει στην Μόσχα και σπουδάζει ιατρική. Εκεί γνωρίζεται με τον μεγάλο θεωρητικό του σοσιαλισμού Γεώργιο Πλεχάνωφ και ενστερνίζεται τις σοσιαλιστικές ιδέες. Φοιτητής ακόμη, παίρνει ενεργό μέρος στην επανάσταση του 1905. Μετά την καταστολή της εξέγερσης, φεύγει και πάει στην Εσθονία και εκεί τελειώνει το ονομαστό Πανεπιστήμιο του Ντόπαρτ. Κατόπιν πηγαίνει στην Ιταλία και παρακολουθεί μαθήματα βιολογίας κοντά στο διάσημο καθηγητή Ε. Χ. Χάκελ.
Μελέτησε πανω σε σοσιαλιστικές βάσεις την ελληνική κοινωνία κα με επιστημονική εμβρίθεια σημάδεψε τις πολυσύνθετες και πολυποίκιλες μορφές των κοινωνικών φαινομένων. Αναπτύσσει πολυσχιδή δραστηριότητα και γνωρίζεται με τον Αλ. Δελμούζο, τον Δημ. Γληνό, τον σοσιαλιστή ποιητή Κώστα Χατζόπουλο, με την βοήθεια του εκδίδει το 1907 στην Αθήνα το περίφημο για την εποχή του βιβλίο, με τίτλο «Το κοινωνικό μας ζήτημα», που φέρνει κυριολεκτικά αναστάτωση στον πνευματικό και πολιτικό κόσμο της εποχής για τις τολμηρές και μεθοδευμένες απόψεις του.
Ο Σκληρός , μετριοπαθής ασκητικός τύπος και ερευνητής υπήρξε εισηγητής στη χώρα μας της επιστημονικής κοινωνιολογίας , με κατεύθυνση προς τον ιστορικό υλισμό και τη διαλεκτική του Καρλ Μαρξ. Για την έναρξη του ταξικού αγώνα, αναζητά όσους διαθέτουν την απαιτούμενη κοινωνική μόρφωση και την αυταπάρνηση, για την αφύπνιση των «κατώτερων αστικών και εργατικών τάξεων». Η πάλη των τάξεων είναι παράγοντας κοινωνικής προόδου και ισοδυναμεί με κίνηση , ζωή, πρόοδο. Γράφει ο Σκληρός: «Δεν μένει παρά η επίγνωση της ευρωπαϊκής εμπειρίας και η εφαρμογή της, για να λυθεί το κοινωνικό μας ζήτημα».
Αναλύει
και κρίνει την ελληνική ιστορία από το 1453 έως το 1907, κάτω από το
πρίσμα της διαλεκτικής και είναι ο πρώτος που είπε ότι η επανάσταση του
1821 ήταν έργο της αστικής τάξης. Η κριτική του επισκόπηση παρουσιάζει
ενδιαφέρον και συμβάλλει στην αξιοποίηση των στοιχείων του ελληνισμού,
που μέχρι τότε αντιμετωπίζονταν επιφανειακά. Ο «Νουμάς», το περιοδικό
της εποχής, που συγκέντρωνε ότι πιο προοδευτικό είχε τότε η Ελλάδα , θα
κρατήσει επί δυο χρόνια τη συζήτηση γύρω από το επίμαχο βιβλίο-θέμα, που
ανακίνησε ο σοφός Πόντιος γιατρός, κοινωνιολόγος και φιλόλογος. Ο ίδιος
ο Σκληρός πήρε μέρος στις συζητήσεις με το περίφημο άρθρο του «Στους
δημοτικιστάς».
Το 1911 εγκαθίσταται στο Κάιρο, όπου ασκεί το επάγγελμα του γιατρού. Εκεί ιδρύει το σωματείο «Εντευκτήριο» και τη «Λαϊκή Λέσχη». Τα δημοσιεύματα του , στο περιοδικό «Γράμματα» της Αλεξάνδρειας, και κυρίως το άρθρο του « Σκεπτικισμός και η φυλή μας», προκαλούν μεγάλες συζητήσεις, στις οποίες συμμετέχουν ο Γιαννιός, ο Παπανδρέου, ο Ίωνας Δραγούμης, ο Βλαστός κ.ά.
Το 1917 κυκλοφορεί το έργο του «Η φιλοσοφία του Πόλεμου και της Ειρήνης», έκδοση Αλεξάνδρειας, στο οποίο μιλά για την κατάργηση του πόλεμου ως μέσου επίλυσης των διαφορών. Το 1919, πάλι στην Αλεξάνδρεια τυπώνει το έργο του «Τα σύγχρονα προβλήματα του Ελληνισμού», στο οποίο, με μηχανιστικές εκτιμήσεις, εξαιρεί το έργο του Ελευθέριου Βενιζέλου «που έκανε ότι ήταν δυνατόν να γίνει, μέσα στις εκτάκτως δύσκολες κοινωνικές συνθήκες, στις οποίες ήταν αναγκασμένος να δράσει».
Άσχετα με οποιεσδήποτε ανακολουθιες και παλινδρομήσεις του, το πέρασμα του σημάδεψε τις προοδευτικές ιδέες στη χώρα μας, διαλύοντας τις ψευδαισθήσεις της αστικογενους μεγάλης Ιδέας. Η προσωπικότητα του έχει σημαντική θέση στην ιστορία του ελληνικού σοσιαλιστικού κινήματος. Είμαστε υποχρεωμένοι , ιδιαίτερα εμείς οι Πόντιοι, να τιμούμε και να καμαρώνουμε.
Και δεν έχει καθόλου δίκαιο ένας Γιάννης Κορδάτος να διατυπώνει τόσο αυστηρές κρίσεις για τον Γεώργιο Σκληρό-Κωνσταντινιδη, όπως: «Το ελληνικό προλεταριάτο...είναι υποχρεωμένο να μην ξεχάσει τον κατοπινό συγγραφέα και απολογητή του βενιζελισμου και του σοσιαλπατριωσμού και να τον πετάξει στην κοπριά της Ιστορίας, μαζί με τόσους άλλους».
Φορης Παροτίδης
Γεννήθηκε στην Τραπεζούντα το 1878 και πέθανε το 1920 στην Αίγυπτο. Γιος του Ηλία Κωνσταντινιδη, που διετέλεσε σχολάρχης του Φροντιστηρίου. Μετά την αποφοίτηση του από το Φροντιστήριο , πηγαίνει στην Οδησσό της Ουκρανίας και ασχολείται αρχικά με το εμπόριο. Το 1901 πηγαίνει στην Μόσχα και σπουδάζει ιατρική. Εκεί γνωρίζεται με τον μεγάλο θεωρητικό του σοσιαλισμού Γεώργιο Πλεχάνωφ και ενστερνίζεται τις σοσιαλιστικές ιδέες. Φοιτητής ακόμη, παίρνει ενεργό μέρος στην επανάσταση του 1905. Μετά την καταστολή της εξέγερσης, φεύγει και πάει στην Εσθονία και εκεί τελειώνει το ονομαστό Πανεπιστήμιο του Ντόπαρτ. Κατόπιν πηγαίνει στην Ιταλία και παρακολουθεί μαθήματα βιολογίας κοντά στο διάσημο καθηγητή Ε. Χ. Χάκελ.
Μελέτησε πανω σε σοσιαλιστικές βάσεις την ελληνική κοινωνία κα με επιστημονική εμβρίθεια σημάδεψε τις πολυσύνθετες και πολυποίκιλες μορφές των κοινωνικών φαινομένων. Αναπτύσσει πολυσχιδή δραστηριότητα και γνωρίζεται με τον Αλ. Δελμούζο, τον Δημ. Γληνό, τον σοσιαλιστή ποιητή Κώστα Χατζόπουλο, με την βοήθεια του εκδίδει το 1907 στην Αθήνα το περίφημο για την εποχή του βιβλίο, με τίτλο «Το κοινωνικό μας ζήτημα», που φέρνει κυριολεκτικά αναστάτωση στον πνευματικό και πολιτικό κόσμο της εποχής για τις τολμηρές και μεθοδευμένες απόψεις του.
Ο Σκληρός , μετριοπαθής ασκητικός τύπος και ερευνητής υπήρξε εισηγητής στη χώρα μας της επιστημονικής κοινωνιολογίας , με κατεύθυνση προς τον ιστορικό υλισμό και τη διαλεκτική του Καρλ Μαρξ. Για την έναρξη του ταξικού αγώνα, αναζητά όσους διαθέτουν την απαιτούμενη κοινωνική μόρφωση και την αυταπάρνηση, για την αφύπνιση των «κατώτερων αστικών και εργατικών τάξεων». Η πάλη των τάξεων είναι παράγοντας κοινωνικής προόδου και ισοδυναμεί με κίνηση , ζωή, πρόοδο. Γράφει ο Σκληρός: «Δεν μένει παρά η επίγνωση της ευρωπαϊκής εμπειρίας και η εφαρμογή της, για να λυθεί το κοινωνικό μας ζήτημα».
Το 1911 εγκαθίσταται στο Κάιρο, όπου ασκεί το επάγγελμα του γιατρού. Εκεί ιδρύει το σωματείο «Εντευκτήριο» και τη «Λαϊκή Λέσχη». Τα δημοσιεύματα του , στο περιοδικό «Γράμματα» της Αλεξάνδρειας, και κυρίως το άρθρο του « Σκεπτικισμός και η φυλή μας», προκαλούν μεγάλες συζητήσεις, στις οποίες συμμετέχουν ο Γιαννιός, ο Παπανδρέου, ο Ίωνας Δραγούμης, ο Βλαστός κ.ά.
Το 1917 κυκλοφορεί το έργο του «Η φιλοσοφία του Πόλεμου και της Ειρήνης», έκδοση Αλεξάνδρειας, στο οποίο μιλά για την κατάργηση του πόλεμου ως μέσου επίλυσης των διαφορών. Το 1919, πάλι στην Αλεξάνδρεια τυπώνει το έργο του «Τα σύγχρονα προβλήματα του Ελληνισμού», στο οποίο, με μηχανιστικές εκτιμήσεις, εξαιρεί το έργο του Ελευθέριου Βενιζέλου «που έκανε ότι ήταν δυνατόν να γίνει, μέσα στις εκτάκτως δύσκολες κοινωνικές συνθήκες, στις οποίες ήταν αναγκασμένος να δράσει».
Άσχετα με οποιεσδήποτε ανακολουθιες και παλινδρομήσεις του, το πέρασμα του σημάδεψε τις προοδευτικές ιδέες στη χώρα μας, διαλύοντας τις ψευδαισθήσεις της αστικογενους μεγάλης Ιδέας. Η προσωπικότητα του έχει σημαντική θέση στην ιστορία του ελληνικού σοσιαλιστικού κινήματος. Είμαστε υποχρεωμένοι , ιδιαίτερα εμείς οι Πόντιοι, να τιμούμε και να καμαρώνουμε.
Και δεν έχει καθόλου δίκαιο ένας Γιάννης Κορδάτος να διατυπώνει τόσο αυστηρές κρίσεις για τον Γεώργιο Σκληρό-Κωνσταντινιδη, όπως: «Το ελληνικό προλεταριάτο...είναι υποχρεωμένο να μην ξεχάσει τον κατοπινό συγγραφέα και απολογητή του βενιζελισμου και του σοσιαλπατριωσμού και να τον πετάξει στην κοπριά της Ιστορίας, μαζί με τόσους άλλους».
Φορης Παροτίδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου