Ιστορια & Στατιστικη Σαντας

Η «ΙΣΤΟΡΙΑ και ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΣΑΝΤΑΣ», της αγαπητής και αλησμόνητης γενέτειρας μας, εγράφη και εξεδόθη το 1902 από τον Φίλιππον Παπά - Απόστολου Χειμωνίδην, τον άείμνηστον όμoχώριόν μας και καθηγητήν του Φροντιστηρίου Τραπεζούντας μέχρι του χαλασμού του 1922, όταν ο Πόντιος Ελληνισμός έξερριζώθη βιαίως από τάς προγονικός του εστίας και κατέφυγεν — όσος απέμεινε κατόπιν, ιδίως, των σφαγών και των διώξεων του Πρώτου Παγ­κοσμίου πολέμου — εις την ελευθέραν Πατρίδα.

 Ο Φίλιππος Χειμωνίδης απέθανεν είς την Κωνσταντινούπολιν, εις τό περιβόητον «Σ ε λ η μ ι έ», τον Μάρτιον του 1923 είς ήλικίαν 46 ετών, θύμα και εκείνος τών κακουχιών και τών στερήσεων εκ της προηγηθείσης εξορίας του εις Ε ρ ζ ερ ο ύ μ και της αμέσως έν συνεχεία νέας ταλαιπωρίας του επαναπατρισμού.

Πολύ πριν από τον χαλασμόν, η «Ιστορία της Σάντας» είχεν έξαντληθή και άπετέλει ήδη σπάνιον βιβλίον. Ετσι, όταν οι επιζήσαντες της συμφοράς του Ελληνισμού Σανταίοι εφθάσαμεν εις την Ελλάδα, η ιστορία της γενέτειρας μας μόνον εις την μνήμην μας παρέμενε, ώς ενθύμησις τών συνεχών και σκλη­ρών αγώνων τών κατοίκων της, επί μάκρους αιώνας, από της ιδρύσεως μέχρι της τραγικής καταστροφής της, δια την διατήρησιν του εθνισμού και της χριστιανικής των Πίστεως.

 Εις τήν νεωτέραν, μάλιστα, γενεάν μας, εις τά παιδιά μας που εγεννήθησαν έδώ, ή ιστορία τών αγώνων αυτών και τών ηρωισμών τών προγόνων και τών πατέρων των είναι άγνωστος.

 Αλλά οι λαοί δέν πρέπει νά αγνοούν τήν Ιστορίαν των ή να λησμονούν. Ιερά δέ ύποχρέωσις όλων ημών τών ζών­των εισέτι φορέων τών ιστορικών ενθυμημάτων από τήν ζωήν εις τον Πόντον (αα τάξεις τών οποίων αραιώνουν συνεχώς και γοργά) είναι ή κληροδότησις των ενθυμημάτων τούτων εις τάς επερχόμενος γενεάς, τόσον δια παραστατικών μνημείων, όσον και δια γραπτών τεκμηρίων.

  Τούτ' αυτό πράττων ο «Σύλλογος Ποντίων Νέας Σάντας Κιλκίς» πιροβαίνει εις την έπανέκδοσιν τής «Ιστορίας και Στατιστικής Σάντας», διατηρών, έξ ευλάβειας προς την μνήμην του αειμνήστου συγγραφέως της, αναλλοίωτον τήν γλώσσαν του πρωτοτύπου.

 Εις την παρούσαν έκδοσιν προστίθεται, εις ίδιαίτερον παράρτημα, συνοπτικώς, τό χρονικόν τής κα­ταστροφής τής Σάντας, τον Σεπτέμβριον τού 1921, (ενα δηλαδή και πλέον ετος πρό τής γενικής εκριζώσεως του Ποντίου Ελλη­νισμού εκ των εστιών του).

 Κατά χαρακτηριστικήν σύμπτωσιν, ή περιγραφή αυτή, ή οποία εδημοσιεύθη εις σειράν σημειω­μάτων εις τήν εφημερίδα «Ελληνικός Βορράς» τής Θεσσαλονίκης τον Δεκέμβριον του 1961, ύπό τόν γενικόν τίτλον «Οί τελευταίες ημέρες τής ηρωικής Σάντας τοΰ Πόντου», οφείλεται εις τόν κ. Ευριπίδην Φ. Χειμωνίδην, υίόν του συγγραφέως, ο οποίος και ανέλαβεν, προθύμως και όλως ανιδιοτελώς, τήν έπιμέλειαν της νέας, ολοκληρωμένης εκδόσεως.

Νέα Σάντα Κιλκίς, Ιούνιος 1972

Η ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ