Από το 657 π. Χ. ο Πόντος πέρασε στην κυριαρχία των Μήδων, ενός ισχυρού και φιλοπόλεμου λαού, τουρανικής καταγωγής, που ήταν μέχρι τότε υποταγμένοι, στην αρχή στους Ασσύριους και κατόπιν στους Πέρσες.
Στους τελευταίους μετέδωσαν τον πολιτισμό, τα ήθη και έθιμα τους, καθώς και τη θρησκεία τους. Οι Μήδοι, τους οποίους οι αρχαίοι συνέχεαν με τους Πέρσες, νίκησαν τους Ασσύριους με τους βασιλείς τους Αρβάκη και Δηϊόκο και ολοκλήρωσαν τις νίκες τους εναντίον των Ασσυρίων και των Περσών με τον βασιλιά τους Κυαξάρη Α' (635-595 π. Χ.).
Μετά τους Μήδους, των οποίων το βασίλειο κατέλυσε ο Κύρος ο πρεσβύτερος των Περσών τον 4ο αιώνα π. Χ., ανατρέποντας τον Μήδο βασιλιά Αστυάγη (595-560 π. Χ.), ο Πόντος πέρασε στην κυριαρχία του περσικού κράτους, με σχεδόν ειρηνικό τρόπο. Οι πόλεις του διατήρησαν την αυτονομία τους, ενώ οι περισσότεροι γειτονικοί λαοί παρέμειναν ανεξάρτητοι.
Την εποχή του Δαρείου Α' (βασίλευσε από το 521 έως το 485 π. Χ.), ο ανατολικός Πόντος, μαζί με την Αρμενία, αποτελούσαν τη δεκάτη τρίτη σατραπεία του περσικού κράτους. Οι κάτοικοι ήταν φόρου υποτελείς στους Πέρσες. Οι παραθαλάσσιες περιοχές του Πόντου υπάγονταν στη δέκατη ένατη σατραπεία, που επίσης πλήρωνε φόρο στους Πέρσες. Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι από την περιοχή του Πόντου, μόνον οι Κόλχοι δεν πλήρωναν φόρο στους Πέρσες. Έστελναν, όμως, κάθε χρόνο στον Πέρση βασιλιά εκατό αγόρια και εκατό κορίτσια.
Η περιοχή του Πόντου και ειδικότερα της Τραπεζούντας δεν γνώρισε την περσική κυριαρχία, παρά μόνον την επικυριαρχία των Περσών μαζί με ολόκληρη την παραλιακή Μικρά Ασία, εξαιτίας του γεγονότος ότι ο Πέρσης βασιλιάς Δαρείος έδωσε μεγαλύτερη βαρύτητα στον ελληνικό χώρο και οι Κόλχοι και οι Χαλδαίοι απολάμβαναν την αυτονομία τους.
Κατά την περίοδο αυτή μπήκαν οι βάσεις για την ανάπτυξη της εμπορικής οδού που ένωσε την Τραπεζούντα με την Περσία, όπως και της οδού Εφέσου - Σούσων (αρχαία πρωτεύουσα των Περσών).
Ο Ξενοφών και οι Μύριοι του
Πολλές και σημαντικές πληροφορίες για τον περσοκρατούμενο Πόντο δίνει ο Ξενοφών στο έργο του Κύρου Ανάβασις, όπου αναφέρεται στα γεγονότα που ακολούθησαν μετά την ήττα του Κύρου από τον αδελφό του Αρταξέρξη। Ο Ξενοφών περιγράφει τις περιοχές του Πόντου, από όπου πέρασε στην επιστροφή του με τους Μύριους στην Ελλάδα, δίνοντας πολλές πληροφορίες για τους ανθρώπους και την κατάσταση που επικρατούσε εκεί το 401 έως 400 π.Χ.
Ο Ξενοφών πέρασε από τον Πόντο μετά την ήττα του Κύρου του νεότερου στη μάχη κοντά στα Κούναξα, το 401 π. Χ. Ο Ξενοφών είχε αναλάβει να φέρει στην πατρίδα τους Μύριους (δέκα χιλιάδες) Έλληνες μισθοφόρους, που πολέμησαν στο πλευρό του Κύρου.
Στον Πόντο βρέθηκαν το 400 π. Χ. και μάλλον από το βουνό Θήχης (Ζύγανα, υψόμετρο 2.600 μ.) είδαν για πρώτη φορά τη θάλασσα, ύστερα από πολύμηνο ταξίδι ανάμεσα σε εχθρικούς λαούς και σε δύσκολες καιρικές συνθήκες. Τότε οι στρατιώτες φώναξαν και το περίφημο Θάλαττα! Θάλαττα!
Ο Ξενοφών και οι Μύριοι πέρασαν από την Τραπεζούντα, πόλιν Ελληνίδα οικουμένην εν τω Ευξείνω Πόντω, όπως γράφει ο ίδιος, την Κερασούντα πόλιν Ελληνίδα επί Θαλάττη, Σινωπέων άποικον εν τη Κολχίδι χώρα, τα Κοτύωρα, τη Σινώπη και την Ποντοηράκλεια. Παντού οι Έλληνες τους υποδέχθηκαν ως Έλληνες και τους φιλοξένησαν και ο Ξενοφών έχει να λέει για αυτή τη φιλοξενία.
Με την περιπέτεια του Ξενοφώντα και των Μυρίων του συνδέεται και το περιστατικό με το μαινόμενο μέλι ή το παλαλόν μέλ' (τρελό μέλι). Στην περιοχή της Τραπεζούντας ευδοκιμεί το φυτό αζαλέα η ποντική. Οι μέλισσες, όταν παίρνουν γύρη από τα άνθη αυτού του φυτού, κάνουν μέλι, που όποιος το φάει, παθαίνει κάτι σαν μέθη. Από αυτό το μέλι έφαγαν και πολλοί άνδρες του Ξενοφώντα και μέθυσαν, χωρίς, όμως, σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία τους.
Από το βιβλίο του Πάνου Καϊσίδη «Το έπος των Ποντίων»
Στους τελευταίους μετέδωσαν τον πολιτισμό, τα ήθη και έθιμα τους, καθώς και τη θρησκεία τους. Οι Μήδοι, τους οποίους οι αρχαίοι συνέχεαν με τους Πέρσες, νίκησαν τους Ασσύριους με τους βασιλείς τους Αρβάκη και Δηϊόκο και ολοκλήρωσαν τις νίκες τους εναντίον των Ασσυρίων και των Περσών με τον βασιλιά τους Κυαξάρη Α' (635-595 π. Χ.).
Μετά τους Μήδους, των οποίων το βασίλειο κατέλυσε ο Κύρος ο πρεσβύτερος των Περσών τον 4ο αιώνα π. Χ., ανατρέποντας τον Μήδο βασιλιά Αστυάγη (595-560 π. Χ.), ο Πόντος πέρασε στην κυριαρχία του περσικού κράτους, με σχεδόν ειρηνικό τρόπο. Οι πόλεις του διατήρησαν την αυτονομία τους, ενώ οι περισσότεροι γειτονικοί λαοί παρέμειναν ανεξάρτητοι.
Την εποχή του Δαρείου Α' (βασίλευσε από το 521 έως το 485 π. Χ.), ο ανατολικός Πόντος, μαζί με την Αρμενία, αποτελούσαν τη δεκάτη τρίτη σατραπεία του περσικού κράτους. Οι κάτοικοι ήταν φόρου υποτελείς στους Πέρσες. Οι παραθαλάσσιες περιοχές του Πόντου υπάγονταν στη δέκατη ένατη σατραπεία, που επίσης πλήρωνε φόρο στους Πέρσες. Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι από την περιοχή του Πόντου, μόνον οι Κόλχοι δεν πλήρωναν φόρο στους Πέρσες. Έστελναν, όμως, κάθε χρόνο στον Πέρση βασιλιά εκατό αγόρια και εκατό κορίτσια.
Η περιοχή του Πόντου και ειδικότερα της Τραπεζούντας δεν γνώρισε την περσική κυριαρχία, παρά μόνον την επικυριαρχία των Περσών μαζί με ολόκληρη την παραλιακή Μικρά Ασία, εξαιτίας του γεγονότος ότι ο Πέρσης βασιλιάς Δαρείος έδωσε μεγαλύτερη βαρύτητα στον ελληνικό χώρο και οι Κόλχοι και οι Χαλδαίοι απολάμβαναν την αυτονομία τους.
Κατά την περίοδο αυτή μπήκαν οι βάσεις για την ανάπτυξη της εμπορικής οδού που ένωσε την Τραπεζούντα με την Περσία, όπως και της οδού Εφέσου - Σούσων (αρχαία πρωτεύουσα των Περσών).
Ο Ξενοφών και οι Μύριοι του
Πολλές και σημαντικές πληροφορίες για τον περσοκρατούμενο Πόντο δίνει ο Ξενοφών στο έργο του Κύρου Ανάβασις, όπου αναφέρεται στα γεγονότα που ακολούθησαν μετά την ήττα του Κύρου από τον αδελφό του Αρταξέρξη। Ο Ξενοφών περιγράφει τις περιοχές του Πόντου, από όπου πέρασε στην επιστροφή του με τους Μύριους στην Ελλάδα, δίνοντας πολλές πληροφορίες για τους ανθρώπους και την κατάσταση που επικρατούσε εκεί το 401 έως 400 π.Χ.
Ο Ξενοφών πέρασε από τον Πόντο μετά την ήττα του Κύρου του νεότερου στη μάχη κοντά στα Κούναξα, το 401 π. Χ. Ο Ξενοφών είχε αναλάβει να φέρει στην πατρίδα τους Μύριους (δέκα χιλιάδες) Έλληνες μισθοφόρους, που πολέμησαν στο πλευρό του Κύρου.
Στον Πόντο βρέθηκαν το 400 π. Χ. και μάλλον από το βουνό Θήχης (Ζύγανα, υψόμετρο 2.600 μ.) είδαν για πρώτη φορά τη θάλασσα, ύστερα από πολύμηνο ταξίδι ανάμεσα σε εχθρικούς λαούς και σε δύσκολες καιρικές συνθήκες. Τότε οι στρατιώτες φώναξαν και το περίφημο Θάλαττα! Θάλαττα!
Ο Ξενοφών και οι Μύριοι πέρασαν από την Τραπεζούντα, πόλιν Ελληνίδα οικουμένην εν τω Ευξείνω Πόντω, όπως γράφει ο ίδιος, την Κερασούντα πόλιν Ελληνίδα επί Θαλάττη, Σινωπέων άποικον εν τη Κολχίδι χώρα, τα Κοτύωρα, τη Σινώπη και την Ποντοηράκλεια. Παντού οι Έλληνες τους υποδέχθηκαν ως Έλληνες και τους φιλοξένησαν και ο Ξενοφών έχει να λέει για αυτή τη φιλοξενία.
Με την περιπέτεια του Ξενοφώντα και των Μυρίων του συνδέεται και το περιστατικό με το μαινόμενο μέλι ή το παλαλόν μέλ' (τρελό μέλι). Στην περιοχή της Τραπεζούντας ευδοκιμεί το φυτό αζαλέα η ποντική. Οι μέλισσες, όταν παίρνουν γύρη από τα άνθη αυτού του φυτού, κάνουν μέλι, που όποιος το φάει, παθαίνει κάτι σαν μέθη. Από αυτό το μέλι έφαγαν και πολλοί άνδρες του Ξενοφώντα και μέθυσαν, χωρίς, όμως, σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία τους.
Από το βιβλίο του Πάνου Καϊσίδη «Το έπος των Ποντίων»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου