Δρόμοι( Στράτας) στη Σαντά & η επικοινωνία με τις γύρω περιοχές

Οι δρόμοι που ένωναν τα χωριά μεταξύ τους ήταν μονοπάτια και λεγόταν Στράτας.

ΑΠΟ ΠΙΣΤΟΦΑΝΤΩΝ υπήρχε δρόμος μέσω Τσακαλάντων μέχρι Ισχανάντων. Άλλος δρόμος υπήρχε μέσω Κοσλαράντων μέχρι Τερζάντων. Υπήρχε και δρόμος μέχρι τον Γιάμπολη ποταμό και κατά μήκος του ποταμού έφτανε μέχρι τον Διπόταμο που συναντούσε τον δρόμο Τερζάντων Σουρμένων.

ΑΠΟ ΙΣΧΑΝΑΝΤΩΝ δρόμος έφτανε μέχρι Τερζαντων μέσω Πινιατάντων,άλλος δρόμος υπήρχε μέχρι του Καζουκλή.

ΑΠΟ ΖΟΥΡΝΑΤΣΑΝΤΩΝ δρόμος έφτανε μέχρι τον Γιαμπολη και συναντούσε τον δρόμο των Πιστοφάντων -Διποταμου και ανηφορίζοντας έφτανε μέχρι των ΤΕΡΖΑΝΤΩΝ. Μοναδικός άλλος δρόμος από Ζουρνατζάντων έφτανε στην Κούπα πάνω στην ανατολική κορυφογραμμή και στα Τουρκικά χωριά Άσια και Κολόσια.

ΑΠΟ ΤΕΡΖΑΝΤΩΝ ο δρόμος περνούσε την γέφυρα του ποταμού Χάρτοτης έφτανε στο ξέφωτο του Άι Γιάννη και κοντά στην θέση ΠΑΒΛ, αντάμωνε τον παραποτάμιο δρόμο που οδηγούσε στα Σούρμενα. Για να φτάσει κανείς στη Σουμελά έπρεπε να φτάσει στο χωριό Ισχανάντων και από εκεί στο Καζουκλή.Για να φτάσει στα Σούρμενα έπρεπε να φτάσει στον δρόμο Τερζάντων- Σουρμένων που άρχιζε από το χωριό Τερζάντων.

Η επικοινωνία της Σαντας με τις γύρω περιοχές  
Η επικοινωνία της Σαντας με τις γύρω περιοχές γινόταν πάντα με πεζοπορία , γιατί δεν υπήρχε αμαξιτός δρόμος.γινόταν πάντοτε με πεζοπορία γιατί δεν υπήρχε δρόμος αμαξιτός.

Επικοινωνά Σαντάς-Τραπεζούντας
Με την Τραπεζούντα η επικοινωνία γινόταν μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες μέσω Όλασας ή μέσω Παναγίας Σουμελά. Τους χειμερινούς μήνες επειδή ο δρόμος έκλεινε εξ αιτίας των χιονοπτώσεων η επικοινωνία με την Τραπεζούντα γινόταν μέσω Σουρμένων .
Η διαδρομή ήταν πάντοτε διήμερη με ενδιάμεση διανυκτέρευση . 

Επικοινωνία Σαντάς-Τραπεζούντας μέσω Ολασας .
Για την επικοινωνία αυτή,αναχωρούσε κανείς από την Σαντά και ακολουθούσε βορειοδυτική κατεύθυνση , πάνω στα οροπέδια και μετά οκτάωρη πεζοπορία έφτανε στην οροσειρά πάνω από την Όλασα, όπου και διανυκτέρευε σ'ένα μεγάλη σπηλιά που ήταν πάνω στην βουνοκορφή.

Το πρωϊ κατηφορίζοντας περνούσε από την Όλασα και μετά από τρεις ώρες πορεία έφτανε στη θέση Χος ογλάν , διασχίζοντας τον Πυξίτη ποταμό,τον αμαξητό δρόμο Τραπεζούντας-Ερζερούμ (Θεοδοσιουπόλεως). Από εκεί με άλλες τρεις ώρες πορεία και έχοντας στα δεξιά του τον ποταμό έφτανε στην Τραπεζούντα.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΑΝΤΑΣ- ΣΟΥΜΕΛΑΣ, ΛΙΒΕΡΑΣ-ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑΣ.

Αναχωρώντας κανείς από την Σαντά και ακολουθώντας πορεία δυτικά μετά από τρεις ώρες ταξίδι έφτανε στο οροπέδιο Καζουκλή. Απο εκεί μέσω του οροπέδιου αντάμωνε τα Παρχάρια Κοβλακά, Μονενέν, οπότε κατηφορίζοντας μετά από άλλες τρεις ώρες πεζοπορία έφτανε  στην πλαγιά απέναντι από την Μονή (τη Παναΐας το ρακάν όπως το έλεγαν) και κατηφορίζοντας συνέχεια έφταναν στον ποταμό (τη Παναΐας το ποτάμ).
Απο εκεί αν κανείς ήθελε να επισκεφτεί την Μονή έπρεπε να ανηφορίσει περίπου για είκοσι λεπτά,αν ηθελε να συνεχίσει για την Τραπεζούντα , έχοντας στα αριστερά του το ποτάμι κατηφόριζε και μέσα από τα ελληνικά χωριά ΣΚΑΛΙΤΑ , ΑΓΟΥΡΖΕΝΩΝ έφτανε μετα από τέσσερεις ώρες στην ΛΙΒΕΡΑ . 
Από την ΛΙΒΕΡΑ μετά από μισή ώρα έφτανε στο Τζεβιζλίκ και εκεί αντάμωνε τον αμαξητό δρόμο Τραπεζούντας -Ερζερούμ και τον Πυξίτη ποταμό στην συμβολή του με τον ποταμό της χαράδρας της Μονής Σουμελά.
Απο το Τζεβιζλίκ έχοντας στα δεξια τον Πυξιτη ποταμό μετά από έξι ωρες έφτανε μέσω Χος Ογλάν στην Τραπεζούντα .Την διαδρομή αυτή , που ήταν μακρύτερη ,την προτιμούσε κάποιος που ήθελε να επισκεφτεί την Παναγία Σουμελα ή την Λιβερά.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΑΝΤΑΣ -ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑΣ ΜΕΣΩ ΣΟΥΡΜΕΝΩΝ

Για τη διαδρομή αυτή , αναχωρούσε κανείς απο τη Σαντα και ακολουθώντας πορεία βόρεια κατά μήκος του ποταμού Γιάμπολη και μετά από δώδεκα ώρες πορεία έφτανε στα Σούρμενα και από εκεί από την παραλιακή οδό έφτανε στην Τραπεζούντα. 

 Αυτή η διαδρομή ήταν μεγαλύτερη και η πιο επικίνδυνη γιατί περνούσε κανείς μεσα από τα τουρκικά χωριά  ,Ισχάν,Αγρίδ, Μεσοχώρ.Ο κίνδυνος  για να τους ληστεύσουν  ήταν μεγαλύτερος από τους Τούρκους.
Αυτή την διαδρομή την ακολουθούσαν τους μήνες του χειμώνα ,τόσο για να κατέβουν στην Τραπεζούντα , όσο και για να επισκεφτούν την Λιβερά και την Παναγία Σουμελά.Την χρησιμοποιούσαν σε επείγουσες περιστάσεις και κατά αραιά διαστήματα,μια -δυο φορές την περίοδο του χειμώνα και πάντα ομαδικά.
Όταν αποχώρησαν τα Ρωσικά στρατεύματα η καθοδος γινόταν πάντα με συνοδεία αστυνομικού (τζιανταρμά), από τον Αστυνομικό σταθμό που ιδρύθηκε στο χωριό Πινιατάντων ,οπότε δεν υπήρχε κίνδυνος ληστείας.Δυστυχώς η διάρκεια του σταθμού ήταν σύντομη , γιατί διαλύθηκε.

Η επικοινωνία Σαντάς-Τραπεζούντας γινόταν πάντοτε ομαδικά κύρια από τις γυναίκες , που ήταν φορτωμένες μέσα σε καλάθια λίγα γαλακτοκομικά προϊόντα (βούτυρο,τσιορτάνια).
Κατέβαιναν στην Τραπεζούντα για να  προμηθευτούν ( από την πώληση των δικών τους προϊόντων), αλάτι , ζάχαρι , σπίρτα (εβζάδας) ,καφέ, λάδι για τα καντήλια και τα εικονοστάσια και σολόδερμα για την κατασκευή τσαρουχιών . 
Πολλές φορές η πεζοπορία, εξ αιτίας της ορεινής διαδρομής, συνεχίζοταν  και κάτω από βροχή χωρίς διακοπή , εξ άλλου οι βροχές ήταν συνηθισμένο φαινόμενο και πολλές φορές και συνεχείς..