Η Καππαδοκία αποτελεί μια περιοχή στο ανατολοκεντρικό τμήμα της Μ. Ασίας, με τεράστια έκταση στην οποία ήταν κατασπαρμένοι οι ελληνικοί πληθυσμοί, που, φυσικά, δεν είχαν την πλειοψηφία του πληθυσμού.
Η περιοχή αυτή διαιρούνταν τότε σε τέσσερις διοικήσεις: 1) Καισάρειας, 2) Νίγδης, 3) Γιόζγατ και 4) Κιρ-σεχίρ. Είχε επίσης υποτμήματα, το Καζάν και τη Σεβάστεια. Ο πληθυσμός της όλης περιοχής ανερχόταν κατά το 1922 περίπου σε 700.000, με πλειοψηφία το τουρκικό στοιχείο.
Η Καισάρεια είχε περίπου 74.000 Ελληνες κατά το 1922. Πάντως, δεν βρέθηκαν αυθεντικά στοιχεία του όλου ελληνικού πληθυσμού της τεράστιας αυτής περιοχής, που ο υπόδουλος Ελληνισμός, μέσα στο βάθος της Μ. Ασίας έδρασε και έμεινε πιστός στην προέλευσή του. (Δεν υπάρχουν στοιχεία ούτε στο «Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών που ίδρυσε η Μέλπω Μερλιέ).
Η Καππαδοκία ήταν μιά άγονη και ημιορεινή περιοχή και δεν είχε την αφθονία της παραγωγής άλλων περιοχών της Τουρκίας. Γι' αυτό, πολλοί Καππαδόκες μετανάστευαν προς τα παράλια κέντρα του Ελληνισμού και κυρίως προς την Κωνσταντινούπολη, όπου μάλιστα υπήρχε πλούσια «Αδελφότης των εκ Καππαδοκίας Ελλήνων», που ίδρυε και συντηρούσε εκκλησίες, σχολεία, ορφανοτροφεία και διάφορα άλλα ιδρύματα στην Καισάρεια και κυρίως στο Ζιντζί-ντερέ, κωμόπολη που απείχε μερικά χιλιόμετρα από την Καισάρεια.
Από το 1860-61 σημειώνεται η ίδρυση «Ιερατικής Σχολής», που διατηρήθηκε έως το 1918. Η Σχολή αυτή παρουσίασε πλούσια δραστηριότητα για τη δημιουργία πυρήνα Ελλήνων δασκάλων και παπάδων. Αρκετά σχολεία υπήρχαν επίσης στο Ζιντζί-ντερέ και σε άλλες περιοχές της Καππαδοκίας. Στα 1904 ο Καππαδόκης Συμεών Σινιόσογλου με δωρεά του ανέγειρε λαμπρό διδακτήριο κοντά στην «Ιερατική Σχολή». Ο ίδιος δωρητής ίδρυσε και δυό ορφανοτροφεία, ένα για αγόρια και ένα για κορίτσια, ενώ ο Θ. Ροδοκανάκης βοήθησε στη λειτουργία πολλών σχολείων.
Το «Γυμνασιακόν Παρθεναγωγείον» ιδρύθηκε από την «Καππαδοκική Αδελφότητα» και τον Μικρασιατικό Σύλλογο των Αθηνών «Ανατολή». Επίσης στα 1911 ιδρύθηκε «Διδασκαλείον Νηπιαγωγών», που το διεύθυναν οι αδελφές Αικατερίνη και Πολυξένη Τζωαννοπούλου μέχρι το 1917. Την Καισάρεια και το Ζιντζί-ντερέ συναγωνίζονταν σε ιδρύσεις εκκλησιών σχολείων και αγαθοεργών ιδρυμάτων η Σινασός, η Νεάπολης και η Νίγδη.
Θα μπορούσε να υπομνήσει κανείς και μερικές σημειώσεις από το έργο «Μνήμες Μικράς Ασίας» του Μ. Θαβωρίτη, που, με πολλή αγάπη και νοσταλγία αναθυμάται τη μικρή του πατρίδα, το Τσαρδάκ, του Αϊδινίου και περιγράφει, με επίμονη λεπτομέρεια τη ζωή και τους ανθρώπους - τους Έλληνες της περιοχής. Σ' αυτά τα μικρά μέρη, στα άγνωστα χωριά, που κανένας χάρτης δεν τα αναφέρει, έζησε και έδρασε ο Ελληνισμός, ιδρύοντας σχολεία, ορφανοτροφεία, δημιουργώντας εμπορικά καταστήματα, Αδελφότητες, Μουσικούς και Μορφωτικούς Συλλόγους κλπ κλπ.
«Ο Α. Λεβίδης (ιστορικός των περιοχών αυτών) στο περί πολιτισμού σύγγραμμά του (Περί πολιτισμού και διανοητικής αναπτύξεως των Καππαδόκων), αναφέρει ότι όταν διωρίσθη μητροπολίτης Ικονίου ο Κύριλλος ο Ανδριανουπολίτης στις αρχές του 19ου αιώνα, βρήκε την επαρχία εκείνη «όλως κεχερσωμένην». Φρόντισε, λοιπόν να δώση ζωή στον τόπο και μιά απ' τις ενέργειές του ήταν να χτίσει σχολεία. Ετσι έγιναν «παρά τη Μητροπόλει εν Νίγδη σχολή, μετά τριών διδασκάλων ως και εν τη εγγύς συνοικία τη καλούμενη Καγιάπαση...».
Ο Λεβίδης - συνεχίζει ο Μ. Θαβωρίτης - αναφέρεται στην εποχή του, το 1899, που έχει τελειώσει το σύγγραμμά του. Αλλά, όταν επήγαμε όλα τα αδέλφια στο σχολείο αυτό, στις 6 Σεπτεμβρίου 1921, οι δάσκαλοι στη χρονιά αυτή ήσαν επτά, μαζί με τον διευθυντή...».
Γεώργιος Ν. Λαμψίδης
Η περιοχή αυτή διαιρούνταν τότε σε τέσσερις διοικήσεις: 1) Καισάρειας, 2) Νίγδης, 3) Γιόζγατ και 4) Κιρ-σεχίρ. Είχε επίσης υποτμήματα, το Καζάν και τη Σεβάστεια. Ο πληθυσμός της όλης περιοχής ανερχόταν κατά το 1922 περίπου σε 700.000, με πλειοψηφία το τουρκικό στοιχείο.
Η Καισάρεια είχε περίπου 74.000 Ελληνες κατά το 1922. Πάντως, δεν βρέθηκαν αυθεντικά στοιχεία του όλου ελληνικού πληθυσμού της τεράστιας αυτής περιοχής, που ο υπόδουλος Ελληνισμός, μέσα στο βάθος της Μ. Ασίας έδρασε και έμεινε πιστός στην προέλευσή του. (Δεν υπάρχουν στοιχεία ούτε στο «Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών που ίδρυσε η Μέλπω Μερλιέ).
Η Καππαδοκία ήταν μιά άγονη και ημιορεινή περιοχή και δεν είχε την αφθονία της παραγωγής άλλων περιοχών της Τουρκίας. Γι' αυτό, πολλοί Καππαδόκες μετανάστευαν προς τα παράλια κέντρα του Ελληνισμού και κυρίως προς την Κωνσταντινούπολη, όπου μάλιστα υπήρχε πλούσια «Αδελφότης των εκ Καππαδοκίας Ελλήνων», που ίδρυε και συντηρούσε εκκλησίες, σχολεία, ορφανοτροφεία και διάφορα άλλα ιδρύματα στην Καισάρεια και κυρίως στο Ζιντζί-ντερέ, κωμόπολη που απείχε μερικά χιλιόμετρα από την Καισάρεια.
Από το 1860-61 σημειώνεται η ίδρυση «Ιερατικής Σχολής», που διατηρήθηκε έως το 1918. Η Σχολή αυτή παρουσίασε πλούσια δραστηριότητα για τη δημιουργία πυρήνα Ελλήνων δασκάλων και παπάδων. Αρκετά σχολεία υπήρχαν επίσης στο Ζιντζί-ντερέ και σε άλλες περιοχές της Καππαδοκίας. Στα 1904 ο Καππαδόκης Συμεών Σινιόσογλου με δωρεά του ανέγειρε λαμπρό διδακτήριο κοντά στην «Ιερατική Σχολή». Ο ίδιος δωρητής ίδρυσε και δυό ορφανοτροφεία, ένα για αγόρια και ένα για κορίτσια, ενώ ο Θ. Ροδοκανάκης βοήθησε στη λειτουργία πολλών σχολείων.
Το «Γυμνασιακόν Παρθεναγωγείον» ιδρύθηκε από την «Καππαδοκική Αδελφότητα» και τον Μικρασιατικό Σύλλογο των Αθηνών «Ανατολή». Επίσης στα 1911 ιδρύθηκε «Διδασκαλείον Νηπιαγωγών», που το διεύθυναν οι αδελφές Αικατερίνη και Πολυξένη Τζωαννοπούλου μέχρι το 1917. Την Καισάρεια και το Ζιντζί-ντερέ συναγωνίζονταν σε ιδρύσεις εκκλησιών σχολείων και αγαθοεργών ιδρυμάτων η Σινασός, η Νεάπολης και η Νίγδη.
Θα μπορούσε να υπομνήσει κανείς και μερικές σημειώσεις από το έργο «Μνήμες Μικράς Ασίας» του Μ. Θαβωρίτη, που, με πολλή αγάπη και νοσταλγία αναθυμάται τη μικρή του πατρίδα, το Τσαρδάκ, του Αϊδινίου και περιγράφει, με επίμονη λεπτομέρεια τη ζωή και τους ανθρώπους - τους Έλληνες της περιοχής. Σ' αυτά τα μικρά μέρη, στα άγνωστα χωριά, που κανένας χάρτης δεν τα αναφέρει, έζησε και έδρασε ο Ελληνισμός, ιδρύοντας σχολεία, ορφανοτροφεία, δημιουργώντας εμπορικά καταστήματα, Αδελφότητες, Μουσικούς και Μορφωτικούς Συλλόγους κλπ κλπ.
«Ο Α. Λεβίδης (ιστορικός των περιοχών αυτών) στο περί πολιτισμού σύγγραμμά του (Περί πολιτισμού και διανοητικής αναπτύξεως των Καππαδόκων), αναφέρει ότι όταν διωρίσθη μητροπολίτης Ικονίου ο Κύριλλος ο Ανδριανουπολίτης στις αρχές του 19ου αιώνα, βρήκε την επαρχία εκείνη «όλως κεχερσωμένην». Φρόντισε, λοιπόν να δώση ζωή στον τόπο και μιά απ' τις ενέργειές του ήταν να χτίσει σχολεία. Ετσι έγιναν «παρά τη Μητροπόλει εν Νίγδη σχολή, μετά τριών διδασκάλων ως και εν τη εγγύς συνοικία τη καλούμενη Καγιάπαση...».
Ο Λεβίδης - συνεχίζει ο Μ. Θαβωρίτης - αναφέρεται στην εποχή του, το 1899, που έχει τελειώσει το σύγγραμμά του. Αλλά, όταν επήγαμε όλα τα αδέλφια στο σχολείο αυτό, στις 6 Σεπτεμβρίου 1921, οι δάσκαλοι στη χρονιά αυτή ήσαν επτά, μαζί με τον διευθυντή...».
Γεώργιος Ν. Λαμψίδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου