Η κατάλυση της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας σήμανε βίαιη αλλαγή στη ζωή των Ελλήνων του Πόντου.
Ο Μωάμεθ Β' βρέθηκε απροετοίμαστος να επιβάλει ικανή τουρκική διοίκηση. Η αμάθεια των υπηρεσιακών παραγόντων, η άγνοια της γλώσσας, η διαφορά της θρησκείας, καθώς και η άγνοια των περιοχών που κατέλαβαν οι Τούρκοι επέβαλαν τη χρησιμοποίηση των Ελλήνων για την είσπραξη των φόρων.
Έτσι, οι κοινότητες χρησιμοποιήθηκαν για την είσπραξη άμεσων φόρων και την τήρηση των μητρώων στρατολογίας των χριστιανοπαίδων. Το νομικό καθεστώς των Ελλήνων και γενικότερα των χριστιανών στηρίχθηκε κατεξοχήν στην ιδέα των «προνομίων» (παραχώρηση αυτονομίας, ετεροδικίας κλπ.), που κατά καιρούς τούς παραχωρήθηκαν έναντι πάγιων οικονομικών ανταλλαγμάτων από μέρους τους.
Στο διάστημα αυτό οι μονές, με τα προνόμια που τους παραχωρήθηκαν, διατήρησαν το αυτοδιοίκητο, ενώ παράλληλα παρείχαν ιεραποστολικό και εκπαιδευτικό έργο.
Η τοπική αυτοδιοίκηση στον Πόντο δομήθηκε και οργανώθηκε με βάση το σύστημα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τους οθωμανικούς κώδικες. Οι διατάξεις και οι κανονισμοί των κοινοτήτων διέφεραν από περιοχή σε περιοχή και προσαρμόζονταν κάθε φορά στις ανάγκες της κοινότητας.
Κάθε χωριό, κωμόπολη και πόλη ήταν μια ανεξάρτητη κοινότητα, που διοικούσε αυτοτελώς τα εσωτερικά της θέματα χωρίς να υπάρχουν ουσιαστικές παρεμβάσεις από τις τουρκικές Αρχές. Για να θεωρηθεί μια κοινότητα αυτοτελής, προϋπόθεση ήταν να έχει περισσότερες από 20 οικογένειες, εκκλησία και σχολείο.
Λόγω της ανυπαρξίας ουσιαστικής κρατικής μέριμνας, καθοριστικό ρόλο στη ζωή των Ποντίων έπαιζε το θρησκευτικό στοιχείο, που ψυχολογικά τους υποστήριζε στις δύσκολες ώρες τους, ενώ τους τόνωνε την ελπίδα της παρουσίας και της βοήθειας του Θεού.Έτσι ίσως εξηγείται και το γεγονός ότι οι Πόντιοι, την ώρα του ξεριζωμού, το πρώτο πράγμα για το οποίο μερίμνησαν ήταν να πάρουν μαζί τους τις ιερές εικόνες των εκκλησιών και των σπιτιών.
Ουσιαστικά, λοιπόν, το πρώτο κοινοτικό σύστημα που λειτούργησε στον Πόντο μετά την κατοχή του από τους Οθωμανούς στηρίχθηκε στους κανόνες των μονών και υπήρξε το αντίδοτο της κοινωνίας των Ποντίων απέναντι στην οθωμανική κυριαρχία. Βάσεις του ήταν η συλλογικότητα, η υπευθυνότητα, η πειθαρχία, η αλληλεγγύη και οι κανόνες της ηθικής και των αξιών του χριστιανισμού.
Θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι η διατήρηση και η ενίσχυση της εθνικής συνείδησης ξεκινούσαν ως κοινωνική πρακτική από τα χωριά και στη συνέχεια κατευθύνονταν προς τις επαρχίες και τις μεγάλες πόλεις.
Έτσι, αφού δεν υπήρχε ολοκληρωμένη πολιτική διοίκηση για τους Έλληνες του Πόντου, το όλο σύστημα οργάνωσης και διοίκησης των περιοχών όπου ζούσαν Έλληνες βασίστηκε στην Εκκλησία και στα κοινοτικά συμβούλια που πρόσφεραν κάθε δυνατή συνδρομή. Αποτέλεσμα αυτής της αδυναμίας της οθωμανικής διοίκησης ήταν η Εκκλησία, ελέγχοντας τους τοπικούς άρχοντες, να συγκεντρώνει στα χέρια της και την πολιτική και τη δικαστική εξουσία και να παρέχει στους υπόδουλους Έλληνες το αίσθημα ασφάλειας, τουλάχιστον ως προς την απονομή δικαιοσύνης.
Γι’ αυτό και ο εκάστοτε οικουμενικός πατριάρχης της Κωνσταντινουπόλεως, που είχε την πειθαρχική, την ποινική, αλλά και τη δικαστική δικαιοδοσία όλων των ορθόδοξων χριστιανών, υπηκόων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, θεωρούνταν ο αρχηγός του γένους των χριστιανών.
"ΠΟΝΤΟΣ"
"ΟΙ ΠΑΤΡΙΔΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ"
NATIONAL GEOGRAPHIC
Ο Μωάμεθ Β' βρέθηκε απροετοίμαστος να επιβάλει ικανή τουρκική διοίκηση. Η αμάθεια των υπηρεσιακών παραγόντων, η άγνοια της γλώσσας, η διαφορά της θρησκείας, καθώς και η άγνοια των περιοχών που κατέλαβαν οι Τούρκοι επέβαλαν τη χρησιμοποίηση των Ελλήνων για την είσπραξη των φόρων.
Έτσι, οι κοινότητες χρησιμοποιήθηκαν για την είσπραξη άμεσων φόρων και την τήρηση των μητρώων στρατολογίας των χριστιανοπαίδων. Το νομικό καθεστώς των Ελλήνων και γενικότερα των χριστιανών στηρίχθηκε κατεξοχήν στην ιδέα των «προνομίων» (παραχώρηση αυτονομίας, ετεροδικίας κλπ.), που κατά καιρούς τούς παραχωρήθηκαν έναντι πάγιων οικονομικών ανταλλαγμάτων από μέρους τους.
Στο διάστημα αυτό οι μονές, με τα προνόμια που τους παραχωρήθηκαν, διατήρησαν το αυτοδιοίκητο, ενώ παράλληλα παρείχαν ιεραποστολικό και εκπαιδευτικό έργο.
Η τοπική αυτοδιοίκηση στον Πόντο δομήθηκε και οργανώθηκε με βάση το σύστημα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τους οθωμανικούς κώδικες. Οι διατάξεις και οι κανονισμοί των κοινοτήτων διέφεραν από περιοχή σε περιοχή και προσαρμόζονταν κάθε φορά στις ανάγκες της κοινότητας.
 |
| Σχολείο Πιστοφάντων |
Λόγω της ανυπαρξίας ουσιαστικής κρατικής μέριμνας, καθοριστικό ρόλο στη ζωή των Ποντίων έπαιζε το θρησκευτικό στοιχείο, που ψυχολογικά τους υποστήριζε στις δύσκολες ώρες τους, ενώ τους τόνωνε την ελπίδα της παρουσίας και της βοήθειας του Θεού.Έτσι ίσως εξηγείται και το γεγονός ότι οι Πόντιοι, την ώρα του ξεριζωμού, το πρώτο πράγμα για το οποίο μερίμνησαν ήταν να πάρουν μαζί τους τις ιερές εικόνες των εκκλησιών και των σπιτιών.
Ουσιαστικά, λοιπόν, το πρώτο κοινοτικό σύστημα που λειτούργησε στον Πόντο μετά την κατοχή του από τους Οθωμανούς στηρίχθηκε στους κανόνες των μονών και υπήρξε το αντίδοτο της κοινωνίας των Ποντίων απέναντι στην οθωμανική κυριαρχία. Βάσεις του ήταν η συλλογικότητα, η υπευθυνότητα, η πειθαρχία, η αλληλεγγύη και οι κανόνες της ηθικής και των αξιών του χριστιανισμού.
Θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι η διατήρηση και η ενίσχυση της εθνικής συνείδησης ξεκινούσαν ως κοινωνική πρακτική από τα χωριά και στη συνέχεια κατευθύνονταν προς τις επαρχίες και τις μεγάλες πόλεις.
Έτσι, αφού δεν υπήρχε ολοκληρωμένη πολιτική διοίκηση για τους Έλληνες του Πόντου, το όλο σύστημα οργάνωσης και διοίκησης των περιοχών όπου ζούσαν Έλληνες βασίστηκε στην Εκκλησία και στα κοινοτικά συμβούλια που πρόσφεραν κάθε δυνατή συνδρομή. Αποτέλεσμα αυτής της αδυναμίας της οθωμανικής διοίκησης ήταν η Εκκλησία, ελέγχοντας τους τοπικούς άρχοντες, να συγκεντρώνει στα χέρια της και την πολιτική και τη δικαστική εξουσία και να παρέχει στους υπόδουλους Έλληνες το αίσθημα ασφάλειας, τουλάχιστον ως προς την απονομή δικαιοσύνης.
Γι’ αυτό και ο εκάστοτε οικουμενικός πατριάρχης της Κωνσταντινουπόλεως, που είχε την πειθαρχική, την ποινική, αλλά και τη δικαστική δικαιοδοσία όλων των ορθόδοξων χριστιανών, υπηκόων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, θεωρούνταν ο αρχηγός του γένους των χριστιανών.
"ΠΟΝΤΟΣ"
"ΟΙ ΠΑΤΡΙΔΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ"
NATIONAL GEOGRAPHIC
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου