Μια επιστολή από τον Άδη προξενεί βέβαια την περιέργεια του καθένα και περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζει για μας, έφ' όσον προέρχεται από Πόντιο. Γι' αυτό και την δημοσιεύομε χωρίς ν' αλλάξουμε λέξη.
Εν Άδη (Διαμέρισμα Πόντος)
Δεκέμβριος 1954.
Σ' εμέτερον την «Ποντιακήν Εστίαν»
Ημπορεί ολίγον αγνόν να έρται σε το παίρτ’ς γράμμαν ασόν Άδην. Άμαν ξάϊ πα μ’ αχπαράεσαι. Οι Πόντιοι (ατό έπρεπεν να έξερες ατό) ασόν Αδην πά έναν μέραν θά εύρικαν τον τρόπον να γράφ'νε για την Πατρίδαν ατούν . . . Εγώ ατώρα εύρα έναν πιλίκον κι’ ολίγον χαρτόπον και το πρώτον η δουλεία μ' έτον να γράφτω σ' εσέν, άμον αντιπρόσωπον των Ποντίων ουλονών. Να συχωράς με το κι' εσέγκα γραμματόσημον. Που να εύρικα το ! . . .
Έϊ κιτι τέϊ ! Χρόνα και χρόνα επέρασαν άσ' άτότες κι' αν το ερημώθεν ο Πόντος εμούν κι' εμείς εκατήβαμε ’ς σόν Αδ' τον έρημον κι’ εσείς εδέβετεν ατού ’ς σήν Ελλάδαν κι' εσ. Εμείς αδά κάθαν ημέραν παίρομε χαπάρα σουν, εσείς πα εθαρρώ θέλετε να ξέρετεν πως ζούμε κι' εμείς αδά. Οσήμερον εύρα τον τρόπον να γράφτω σε για τ’ εμέτερον την ζωήν. Πολλά για να γράφτω κι' επορώ
Η γραιάδες εμούν έκλαψαν τον Αδην κι’ έλεγαν :
«Σον Αδην φρούχνα πιθαμήν και το νερόν χερέαν».
Εθαρίς είδαν ατό ευλογημέν'. Ατό κι' άλλο χείρ'. Ισίζκον μέρος. Σκοτία-πίλα. Νιά αρχήν έχ, να τέλος. Ισκιάδας αρθώπ' γυρίζ'νε εκεί πές. Ήλος κι φαίνεται κι’ ημέρα κι' μερών'. Αρθώπ' αθέ ουλ' ξέν’ κι’ ανεγνώριμοι. Ούλα τα μιλλάτα το έπλασεν ο Θεός ...
Ουντάς εκατήβαμε αδά μαύρ' κι' άχαροι, κλαιμέν' και φλιμέν', επήγαμε εμείς οι Πόντιοι ς' έναν άκραν εκάτσαμε άμον ορφανά και νουνίζομε το χάλν' εμούν. Άμαν κάποιοι παιδάντ’, ασά ξακουσμένα τα παλληκάρα τή Πόντονος, είπαν έναν ημέραν :
«Ντο κάθουμες αδά κ' άμον ψοφεμέν». Ας πάμε σ’ Αδ’ τον Βασιλέαν και να παρακαλούμ' ατόν να δί 'μασε έναν τόπον να έχουμε τον Πόντον εμούν. Απάν τη γης κι εχάραμε τα μέρα μουν, παρέσουμ' αδαφκά 'ς σόν Αδ' ας έχωμε έναν ψεύτικον πατρίδαν, κι' επεβγάλομε την αροθυμίαν αθές.
-Καλόν, είπαν ούλ' κι' εσκώθαμε επήγαμε 'ς σόν Βασιλέαν και είπαμ' ατόν το παράπανον εμούν. Εκείνος εγέλασεν και είπεν :
—«Χίλα χιλιάδας χρόνα είμαι Βασιλέας αδά 'ς σον Άδην κι’ αοίκον παράπονον κανείς κι εποίκε με. Σον Αδ' θέλετε να εφτάτε νέον Πόντον ; Εσείς οι Πόντιοι κάτ' θαυμαστοί είστουν. Άς γίνεται το χατήρ’ν εσούν! Επάρτε όσον τόπον θέλετε. Άδης μέγαν και πλατύν’.
Εχάραμε. Ευχαρίστεσαμ' ατόν κι' επήγαμε εχάραξεμε έναν τόπον όσον το ετον άσ’ Ερζερούμ 'ς σην Άργονην, κι' επεκεί σο Σεβάζ, σο Άζταγουν ους το Σινάπ’.Τον Πόντον όσον το έτονε. Κανεινός δίκαιον κι' θέλομε.
Μαστόρ' πολλοί κι' άργάτ’ άλλο πολλοί. Δεσκάλ' και στάπασηδες εδώκαν τα σχέδια και εγούρεψαμε νέον Πόντον με τ' ούλα τα Ρωμέϊκα τα χωρία. Η Τραπεζούντα το βασιλοσκάμν’, ή Ματσούκα με τα Μαναστήρα θες, το Καν και το Τορούλ, τη Κρώμ’ και την Σάνταν, την Χερίαναν και την Γαράσαφην, τα Σούρμενα, την Τρίπολιν, την Κερασούνταν και την Ορδούν, την Ούνγιαν και το Σαμσόν και όλα τα χωρία με τα ραχία, το Κουλάτ' και τον Άεζαχαρέαν, τον Άεν - Παύλον και τον Άϊκώσταν, το Γκιαούρταγουν και το Τσιμένταγουν.
Κάθα εις εχάραξεν το πατρικόν τ' οσπιτόπον άτ. Εχάραξαμε τα Εγκλησίας και τα Μαναστήρα και τα Σχολεία, κι' ερχίνεσαμε να ζούμε άμον το έμνες απάν' τη Γης. Σ’ ήμέσ' την Τραπεζούνταν εστέσαμε το βασιλοσκάμ' και εμπροστά θε έναν τρανόν τραπέζ'. Εκεί πάν θέκομε τα χαρτία το γράφτετε για τον Πόντον.
Πόσον χαίρουμες ουντάς δεβάζομε πως ζήτε και πως κι' ανασπάλετέ μας. Εκει παν' κείται και η «Π. Εστία». Κάθαν μήναν αναμένομ' ατό με τ' ανοιχτά ομμάτα. Πόσα φοράς έκλαψαμε το εχωρίγαμ' εσάς και πόσα φοράς πα εκαυχέθαμε το έχομε άμον εσάς πατριώτας. Ούντας δεβάζομε τα χαρτία το εξέγκετε για τον Πόντον, η καρδία μουν καταμοιράεται. Κι' επεκεί αρχινούμε εκείνα τα τεμσίλα το γράφτετε (ανέκδοτα λέτ' ατά εσείς) και γελούμε, κι' άσ’ ούλων πολλά εφτάγει μασε και ξεράουμες ασά γέλτα ατός ασχώρετον ο Βέβαιας.
Εμείς πα εχομε αδά είναν Βέβαιαν, τον Διογένην. Εκείνος πα συχνά εφτάγει μασε και γελούμε και πάντα τερεί πότε θα γράφτ' η «Ποντιακή Εστία» για το χωρίον ατ', το Σινάπ'.
Αδά οι Βασιλάντ' εμούν, οι Δεσποτάντ', οι Στάπασηδες, οι πλούσιοι και οι έμποροι, οι εφτωχοί και οι τσιπλάχ’, ούλ' έναν είναι. Ο Θεός εδέκεν και πολέμους αδά κι 'ίνταν. Απ' ατό πολλά ευχαριστημέν’ είμες.
Ατώρα κλειδών'νε πέντε χρόνα τ’ «Εστίας» και για τ’ ατό έγραψα σε κρυφά και στείλω σε τα χίλα ευχάντας κι' ευλογίας τ' εμόν πά και τ' ουλονών. Ο Θεόν ν' άξιων’ σε να ελέπ’ς άλλα πενήντα χρόνα κι’ εμείς νά δεβάζομ' εσέ πάντα με χαράν και με την όρεξιν.
Ατό πα ας εν εναν' ψεύτικον παργορίαν σ' εσάς, το έχετεν σόν Άδην τον Πόντον να χωρίεται ας ούλτς. Εμείς οι Πόντιοι ούμπ’ αν πάμε και αφορισμέν' είμες. Για τ’ εσάς πα παρακαλούμε πάντα τον Θεόν να φυλάτ'ς άσε και ν' άξιώντς άσε 'ς ούλα τα μουράτα σουν.
Καί γιά τόν νέον χρόνον
Κάλαντα! και καλός καιρός τα πάντα-και τη Χρόνου!
ΕΝΑΣ ΠΟΝΤΙΟΣ
(υπογραφή δυσανάγνωστος)
Για την αντιγραφή
Π. Η. ΜΕΛΑΝΟΦΡΥΔΗΣ
Πηγη: Περιοδικο "ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ"
ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ 1954
Εν Άδη (Διαμέρισμα Πόντος)
Δεκέμβριος 1954.
Σ' εμέτερον την «Ποντιακήν Εστίαν»
Ημπορεί ολίγον αγνόν να έρται σε το παίρτ’ς γράμμαν ασόν Άδην. Άμαν ξάϊ πα μ’ αχπαράεσαι. Οι Πόντιοι (ατό έπρεπεν να έξερες ατό) ασόν Αδην πά έναν μέραν θά εύρικαν τον τρόπον να γράφ'νε για την Πατρίδαν ατούν . . . Εγώ ατώρα εύρα έναν πιλίκον κι’ ολίγον χαρτόπον και το πρώτον η δουλεία μ' έτον να γράφτω σ' εσέν, άμον αντιπρόσωπον των Ποντίων ουλονών. Να συχωράς με το κι' εσέγκα γραμματόσημον. Που να εύρικα το ! . . .
Έϊ κιτι τέϊ ! Χρόνα και χρόνα επέρασαν άσ' άτότες κι' αν το ερημώθεν ο Πόντος εμούν κι' εμείς εκατήβαμε ’ς σόν Αδ' τον έρημον κι’ εσείς εδέβετεν ατού ’ς σήν Ελλάδαν κι' εσ. Εμείς αδά κάθαν ημέραν παίρομε χαπάρα σουν, εσείς πα εθαρρώ θέλετε να ξέρετεν πως ζούμε κι' εμείς αδά. Οσήμερον εύρα τον τρόπον να γράφτω σε για τ’ εμέτερον την ζωήν. Πολλά για να γράφτω κι' επορώ
Η γραιάδες εμούν έκλαψαν τον Αδην κι’ έλεγαν :
«Σον Αδην φρούχνα πιθαμήν και το νερόν χερέαν».
Εθαρίς είδαν ατό ευλογημέν'. Ατό κι' άλλο χείρ'. Ισίζκον μέρος. Σκοτία-πίλα. Νιά αρχήν έχ, να τέλος. Ισκιάδας αρθώπ' γυρίζ'νε εκεί πές. Ήλος κι φαίνεται κι’ ημέρα κι' μερών'. Αρθώπ' αθέ ουλ' ξέν’ κι’ ανεγνώριμοι. Ούλα τα μιλλάτα το έπλασεν ο Θεός ...
Ουντάς εκατήβαμε αδά μαύρ' κι' άχαροι, κλαιμέν' και φλιμέν', επήγαμε εμείς οι Πόντιοι ς' έναν άκραν εκάτσαμε άμον ορφανά και νουνίζομε το χάλν' εμούν. Άμαν κάποιοι παιδάντ’, ασά ξακουσμένα τα παλληκάρα τή Πόντονος, είπαν έναν ημέραν :
«Ντο κάθουμες αδά κ' άμον ψοφεμέν». Ας πάμε σ’ Αδ’ τον Βασιλέαν και να παρακαλούμ' ατόν να δί 'μασε έναν τόπον να έχουμε τον Πόντον εμούν. Απάν τη γης κι εχάραμε τα μέρα μουν, παρέσουμ' αδαφκά 'ς σόν Αδ' ας έχωμε έναν ψεύτικον πατρίδαν, κι' επεβγάλομε την αροθυμίαν αθές.
-Καλόν, είπαν ούλ' κι' εσκώθαμε επήγαμε 'ς σόν Βασιλέαν και είπαμ' ατόν το παράπανον εμούν. Εκείνος εγέλασεν και είπεν :
—«Χίλα χιλιάδας χρόνα είμαι Βασιλέας αδά 'ς σον Άδην κι’ αοίκον παράπονον κανείς κι εποίκε με. Σον Αδ' θέλετε να εφτάτε νέον Πόντον ; Εσείς οι Πόντιοι κάτ' θαυμαστοί είστουν. Άς γίνεται το χατήρ’ν εσούν! Επάρτε όσον τόπον θέλετε. Άδης μέγαν και πλατύν’.
Εχάραμε. Ευχαρίστεσαμ' ατόν κι' επήγαμε εχάραξεμε έναν τόπον όσον το ετον άσ’ Ερζερούμ 'ς σην Άργονην, κι' επεκεί σο Σεβάζ, σο Άζταγουν ους το Σινάπ’.Τον Πόντον όσον το έτονε. Κανεινός δίκαιον κι' θέλομε.
Μαστόρ' πολλοί κι' άργάτ’ άλλο πολλοί. Δεσκάλ' και στάπασηδες εδώκαν τα σχέδια και εγούρεψαμε νέον Πόντον με τ' ούλα τα Ρωμέϊκα τα χωρία. Η Τραπεζούντα το βασιλοσκάμν’, ή Ματσούκα με τα Μαναστήρα θες, το Καν και το Τορούλ, τη Κρώμ’ και την Σάνταν, την Χερίαναν και την Γαράσαφην, τα Σούρμενα, την Τρίπολιν, την Κερασούνταν και την Ορδούν, την Ούνγιαν και το Σαμσόν και όλα τα χωρία με τα ραχία, το Κουλάτ' και τον Άεζαχαρέαν, τον Άεν - Παύλον και τον Άϊκώσταν, το Γκιαούρταγουν και το Τσιμένταγουν.
Κάθα εις εχάραξεν το πατρικόν τ' οσπιτόπον άτ. Εχάραξαμε τα Εγκλησίας και τα Μαναστήρα και τα Σχολεία, κι' ερχίνεσαμε να ζούμε άμον το έμνες απάν' τη Γης. Σ’ ήμέσ' την Τραπεζούνταν εστέσαμε το βασιλοσκάμ' και εμπροστά θε έναν τρανόν τραπέζ'. Εκεί πάν θέκομε τα χαρτία το γράφτετε για τον Πόντον.
Πόσον χαίρουμες ουντάς δεβάζομε πως ζήτε και πως κι' ανασπάλετέ μας. Εκει παν' κείται και η «Π. Εστία». Κάθαν μήναν αναμένομ' ατό με τ' ανοιχτά ομμάτα. Πόσα φοράς έκλαψαμε το εχωρίγαμ' εσάς και πόσα φοράς πα εκαυχέθαμε το έχομε άμον εσάς πατριώτας. Ούντας δεβάζομε τα χαρτία το εξέγκετε για τον Πόντον, η καρδία μουν καταμοιράεται. Κι' επεκεί αρχινούμε εκείνα τα τεμσίλα το γράφτετε (ανέκδοτα λέτ' ατά εσείς) και γελούμε, κι' άσ’ ούλων πολλά εφτάγει μασε και ξεράουμες ασά γέλτα ατός ασχώρετον ο Βέβαιας.
Εμείς πα εχομε αδά είναν Βέβαιαν, τον Διογένην. Εκείνος πα συχνά εφτάγει μασε και γελούμε και πάντα τερεί πότε θα γράφτ' η «Ποντιακή Εστία» για το χωρίον ατ', το Σινάπ'.
Αδά οι Βασιλάντ' εμούν, οι Δεσποτάντ', οι Στάπασηδες, οι πλούσιοι και οι έμποροι, οι εφτωχοί και οι τσιπλάχ’, ούλ' έναν είναι. Ο Θεός εδέκεν και πολέμους αδά κι 'ίνταν. Απ' ατό πολλά ευχαριστημέν’ είμες.
Ατώρα κλειδών'νε πέντε χρόνα τ’ «Εστίας» και για τ’ ατό έγραψα σε κρυφά και στείλω σε τα χίλα ευχάντας κι' ευλογίας τ' εμόν πά και τ' ουλονών. Ο Θεόν ν' άξιων’ σε να ελέπ’ς άλλα πενήντα χρόνα κι’ εμείς νά δεβάζομ' εσέ πάντα με χαράν και με την όρεξιν.
Ατό πα ας εν εναν' ψεύτικον παργορίαν σ' εσάς, το έχετεν σόν Άδην τον Πόντον να χωρίεται ας ούλτς. Εμείς οι Πόντιοι ούμπ’ αν πάμε και αφορισμέν' είμες. Για τ’ εσάς πα παρακαλούμε πάντα τον Θεόν να φυλάτ'ς άσε και ν' άξιώντς άσε 'ς ούλα τα μουράτα σουν.
Καί γιά τόν νέον χρόνον
Κάλαντα! και καλός καιρός τα πάντα-και τη Χρόνου!
ΕΝΑΣ ΠΟΝΤΙΟΣ
(υπογραφή δυσανάγνωστος)
Π. Η. ΜΕΛΑΝΟΦΡΥΔΗΣ
Πηγη: Περιοδικο "ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ"
ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ 1954
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου