ΤΟ ΑΛΗΛΛΟΔIΔΑΚΤIΚΟ

Ονομαζόταν αλληλοδιδακτικό, γιατί οι μαθητές «έδίδασκον αλλήλους», οι μεγαλύτεροι τους μικρότερους.

Είσοδος σον Πιστοφάντων και στο βάθος το Σχολείο

Όλο το σχολείο ήταν μια πολύ μεγάλη αίθουσα με 4 τοίχους· στο επάνω μέρος της ανατολικής πλευράς ήταν ζωγραφισμένο ένα μεγάλο τριγωνοειδές μάτι του Θεού “ος τα πάνθ' ορά”, στις άλλες δε πλευρές άλλα ηθικά και παιδαγωγικά ρητά: “Αρχή σοφίας φόβος Κυρίου”. “Όπου δεν πείθει λόγος πίπτει ράβδος”, και άλλα παρόμοια. Κάτω από αυτά ήταν τo αλφά­βητο μe κεφαλαία και μικρά, και πιο κάτω ήταν κρεμασμένοι μαυροπίνακες τριών κατηγοριών: ανάγνωσης, γραφής και αριθμητικής, στους οποίους ή­ταν γραμμένη όλη ή διδακτέα ύλη.

Στην τετάρτη πλευρά ήταν η δασκαλοκαθέδρα, δηλ. μεγάλη ξύλινη εξέδρα με 3—4 σκαλοπάτια, επάνω στην οποία καθόταν ο μεγάλος δάσκαλος, όπως τον ονόμαζαν κάτω άπ' αυτή κρύβονταν όσοι ήθελαν ν' αποφύγουν την εξέταση και φυλακίζονταν οι άτακτοι και αμελείς.

Η δασκαλοκαθέδρα ήταν το γενικό στρατηγείο, άπ' όπου ο δάσκαλος κατηύθυνε τη στρατιά των μαθητών με κτυπήματα του κουδουνιού και με σφυ­ρίγματα πού έδιναν την εντύπωση βουκολικής εικόνας.

Μπροστά στο κάθισμα του δασκάλου ήσαν σε διάφορα συρτάρια, «οι κατάλογοι προσελεύσεως» οι γεωγραφικοί χάρτες, τα βιβλία, ο οδηγός της αλληλοδιδακτικής, ο χρυσούς και ο μέλας πίναξ, δηλ. «της τιμής και της μομφής» ο πρώτος- γιά τους επαίνους και ο δεύτερος για τις τιμωρίες.

Μερικές καθέδρες είχαν από το αριστερό μέρος κατά ένα σκαλοπάτι χαμηλότερο, ένα είδος βήμα όπου καθόταν ο βοηθός του δασκάλου “ο πρωτόσχολος” που άλλαζε κάθε μέρα και ήταν από την ανώτερη τάξη.

Αυτός επιτηρούσε την τάξη, απάγγελνε τις προσευχές, σημείωνε τα παιδιά που ατακτούσαν ή δεν διάβαζαν κατά την αναφορά των ερμηνευτών τους οποίους αυτός όριζε, χτυπούσε το κουδούνι στην αρχή καί στο τέλος τού μαθήματος.

Αυτός έπρεπε νά ερθει νωρίτερα άπ' όλους για να βάλει τους τιμωρημένους νά σκουπίσουν, κι' αυτός έπρεπε νά φύγει τελευταίος, για να κλείσει και να παραδώσει το κλειδί στο δάσκαλο. Αυτός τραβούσε τ' αυτιά ή τα μαλλιά των άτακτων ή αμελών και τους έδινε μερικούς μπάτσους όταν έλειπε ο δά­σκαλος· μέ άλλα λόγια αυτός ήταν ο αντιπρόσωπος του δασκάλου και ο αστυνόμος του.

Αλλά οι αμεσότεροι τύραννοι των τάξεων ήσαν οι “έρμηνευταί” ορίζονταν για κάθε ομάδα που είχε την ίδια πρόοδο και τυραννούσαν τα καημέ­να τα μαθητούδια χτυπώντας, βρίζοντας και εκβιάζοντας τα να τούς φέρουν δώρα (μήλα, καρύδια, λεπτοκάρυα) για να μην τα αναφέρουν στον πρωτόσχολο ότι δεν ξέρουν μάθημα και τιμωρηθούν από το Δαλαϊλάμα του αλληλοδιδακτικού. Ώστε οι τύραννοι και τυραννίσκοι του σχολείου ήσαν απάνω από 10: δάσκαλος, πρωτόσχολος  και 6—7 ερμηνευτές, όλοι ήσαν ένας κι έ­νας. Ο ένας χειρότερος από τον άλλο. Στην δασκαλοκαθέδρα δεν είχε το δι­καίωμα ν' ανεβεί κανείς, έκτος από το δάσκαλο και τούς βοηθούς του.