ΤΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΩΝ

Οι Πόντιοι είναι το μοναδικό κομμάτι του ελληνισμού, που ενδιαφερόταν πά­ντοτε για τη συλλογική προσπάθεια και έδινε μεγάλη σημασία στη συλλογική προ­σφορά, ενώ παράλληλα τους κατέτρωγαν πάντοτε οξύτατες διαμάχες στο εσωτερικό τους, που πρόσκαιρα έδιναν προς τα έξω την εικόνα της εσωστρέφειας και της δι­άσπασης, τη στιγμή που όλοι πίστευαν ότι πιο ενωμένοι και πιο διεκδικητικοί από τους Πόντιους - με χαρακτηριστική εξωστρέφεια - δεν υπάρχουν.

Η συλλογική προσπάθεια - συνδυασμένη με την κοινωνική αλληλεγγύη - παρου­σιαζόταν ως φαινόμενο ακόμη και της μικρότερης κοινωνίας τους, όπως τα μικρά χωριά και οι συνοικισμοί, όπου ήταν πολύ διαδεδομένο το έθιμο της αργατίας, δηλαδή της βοήθειας ολόκληρου του χωριού στους ανήμπορους, προκειμένου να φέρουν σε πέρας κάποια εργασία, όπως η καλλιέργεια των χωραφιών, το χτίσιμο ή η επισκευή του σπιτιού ή του στάβλου του ανήμπορου ατόμου - ασθενών, ηλικιωμένων, ορφα­νών κ. ά.

Για να πάρει σάρκα και οστά η συλλογική τους προσπάθεια, συγκεντρώνονταν στην κοινότητα ή στο καφενείο, ή οπουδήποτε αλλού, και αφού συζητούσαν - πολ­λές φορές με έντονες αντιπαραθέσεις, στις οποίες υπεισέρχονταν και οι πολιτικές, ενοριακές ή άλλες διαφορές - έπαιρναν την απόφαση για το πρακτέο.

Το έντονο των αντιθέσεών τους φαίνεται - εκτός των άλλων - και από σχετικά δημοσιεύματα της εφημερίδας Εποχή της Τραπεζούντας του 1918 - 1921, όπου επανειλημμένα γρά­φηκαν σχόλια για τις Κυράτσες που μάλωναν για τα πολιτικά ακόμη και μέσα στην εκκλησία, κατά την ώρα της θείας λειτουργίας.

Σε ευρύτερη κλίμακα, οι συγκεντρώσεις των Ποντίων - από την περίοδο ήδη της ρωμαιοκρατίας, με το Κοινόν των Ποντίων - για τη συζήτηση προβλημάτων τους και τη λήψη αποφάσεων, έπαιρναν τη μορφή των συσκέψεων, συνδιασκέψεων ή συ­νεδρίων μιας μικρής περιφέρειας ή μιας μεγαλύτερης περιοχής, μέχρι που προέκυψε η ανάγκη - λόγω των παρουσιαζομένων κάθε φορά οξύτατων προβλημάτων, από τότε και μέχρι σήμερα – οργάνωσης Παμπόντιων συνεδρίων ολόκληρης χώρας, όπως της Ρωσίας ή της Σοβιετικής Ένωσης, της Γεωργίας, της Ελλάδας, πανευρωπαϊκών - όπως της Μασσαλίας του 1917 - ή και παγκόσμιων συνεδρίων, από το 1985 και  μετά.

Σημειώνεται ότι η Παμποντιακή Ένωσις Αθηνών, μεταξύ των σκοπών της,  περιελάμβανε και τη σύγκληση συνεδρίων από τη δεκαετία του 1950.

Οι έδρες των συσκέψεων, συνδιασκέψεων ή συνεδρίων καθορίζονταν με διαβουλεύσεις και οι αποφάσεις παίρνονταν ανάλογα με τις επικρατούσες την ορισμένη στιγμή συνθήκες.

Έτσι, έδρες ευρύτερων συνεδρίων υπήρξαν, μεταξύ άλλων, η Μασσαλία, η Μόσχα, το Βατούμ, η Τιφλίδα και το Σοχούμ της Γεωργίας, η Θεσσα­λονίκη κ. ά., και από το 1985 και μετά, μόνιμα, και με ανάλογη απόφαση, η Θεσσα­λονίκη αποτελεί την έδρα των παγκόσμιων συνεδρίων του ποντιακού ελληνισμού.

Μια εξαίρεση έγινε για το 2004, οπότε ανατέθηκε στους φορείς των Ποντίων της Αττικής η διοργάνωση του 6ου Παγκοσμίου Συνεδρίου του Ποντιακού Ελληνισμού, επειδή η πόλη της Αθήνας είχε αναλάβει τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων ' εκείνο το έτος. Το συνέδριο δεν έγινε, τελικά, το 2004, αλλά τον Ιούλιο του 2006.

Η πραγματοποίηση συνεδρίων, συσκέψεων, συνδιασκέψεων κ. τ. λ. προϋπόθετε την ύπαρξη συσσωματώσεων, οι οποίες είχαν τη μορφή συλλόγων,ενώσεων, σωματείων, συνδέσμων, ομοσπονδιών.

 Οι μορφές συλλογικής οργάνωσης των  Ποντίων, οι αποκαλούμενες σήμερα πρωτοβάθμιες, παρουσιάστηκαν στις πρώτες φάσεις των συσσωματώσεών τους, ενώ οι δεύτερες, που είναι και οι δευτεροβάθμιες, κατά τη σύγχρονη ορολογία, στη δεκαετία του 1970, στην Ελλάδα, και μέσα στη δεκαετία του 1980, στο εξωτερικό .Μορφές άτυπων δευτεροβάθμιων οργανώσεων εμφανίστηκαν, στη νότια Ρωσία, ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1910.

Απασχολημένος με τα προβλήματα επιβίωσης που αντιμετώπιζαν οι Πόντιοι,  μετά την εγκατάσταση τους στην Ελλάδα, το μόνο που σίγουρα δεν θα μπορούσαν

να σκεφτούν ήταν η οργάνωση συνεδρίων.

 Άλλωστε, δεν το ευνοούσε αυτό και η  χαλαρότητα στις σχέσεις ανάμεσα στα πρώτα σωματεία που ιδρύθηκαν. Οι πρώτες δραστηριότητες των Ποντίων στην Ελλάδα είχαν πολιτιστικό χαρακτήρα και αφορούσαν την οργάνωση θεατρικών παραστάσεων και μουσικών και χορευτικών εκδηλώσεων.

Η έκδοση εντύπων, όπως του περιοδικού Ποντιακά Φύλλα το 1936, αλλά κυρίως του περιοδικού Ποντιακή Εστία το 1950, προλείανε το έδαφος για περισσότερες συσσωματώσεις και για το άνοιγμα του δρόμου προς την κατεύθυνση της οργάνω­σης συνεδρίων.

Λόγω, ωστόσο, οξύτατων και αγεφύρωτων διαφωνιών μεταξύ των εκπροσώπων των συσσωματώσεών τους, στη συνέχεια, δεν μπόρεσαν οι Πόντιοι να προχωρήσουν στη συγκρότηση συνομοσπονδίας, που θα ένωνε όλες τις μετά την Πανελλήνια Ομο­σπονδία Ποντιακών Σωματείων εμφανισθείσες ομοσπονδίες (Ομοσπονδία Ποντια­κών Σωματείων Νότιας Ελλάδας, Ομοσπονδία Ποντιακών Συλλόγων Γερμανίας, Παμποντιακή Ομοσπονδία ΗΠΑ - Καναδά, Παμποντιακή Ομοσπονδία Αυστραλίας, Ομοσπονδία Ποντιακών Σωματείων Βόρειας Ελλάδας, ομοσπονδίες Ποντίων της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, αλλά και σύλλογοι και ενώσεις Ποντίων στην Κύπρο, στη Δυτική Ευρώπη και στην Αφρική).