DERSIM

Το Dersim (Tunceli) είναι μια μικρή γεωγραφική περιοχή που θεωρείται πολιτικά προβληματική τόσο από τις προηγούμενες, αλλά και τις σημερινές κυβερνήσεις, από τον καιρό της αυτοκρατορίας Hittite. Μέσα από όλη την ιστορία της, αυτή η μικρή περιοχή δείχνει μια πρακτική που δεν υποστηρίζει τις γενικές ιδέες των πολιτικών αρχών.

Το Dersim (Tunceli) είχε πάντα να αντιμετωπίσει τις συγκρούσεις, την πίεση και τη βία των κυβερνήσεων. Εξάλλου, μεταξύ του 1937-1938 το κράτος επέβαλε γενοκτονία στο Dersim, όπου επίσημα απεβίωσαν 13.000 άνθρωποι και 12.000 στάλθηκαν στην εξορία. Ο αντίκτυπος αυτής της γενοκτονίας συνεχίζεται.

Ενώ ο πληθυσμός εξακολουθούσε να αγωνίζεται να θεραπεύσει τον πόνο αυτής της γενοκτονίας, τον Οκτώβρη του 1994 κάηκαν τα χωριά του Dersim και οι άνθρωποι έπρεπε να εγκαταλείψουν το σπίτι τους για άλλη μια φορά.

Το ντοκιμαντέρ 1994 αφηγείται την ιστορία των 183 χωριών και των 42.000 κατοίκων που έπρεπε να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους στο Dersim το 1994, κατά τη διάρκεια της κατάστασης έκτακτης ανάγκης,  με βάση την έκθεση της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Τουρκικής Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης το 1997.

 Το Dersim υπέφερε από την γενοκτονία του ‘37-’38 και το 1987 το κράτος το κήρυξε σε Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης. Αυτό ήταν το σχέδιο- σε νομικό πλαίσιο- που οδήγησε στην εκκένωση των χωριών το 1994. Τα χωριά που εκκενώθηκαν εκείνη τη χρονιά είναι τα ίδια που υπέστησαν την γενοκτονία το ’37-‘38

 Τα περιστατικά του 1994 είχαν τον πιο καταστροφικό αντίκτυπο όσων αφορά στη γλώσσα, στον πολιτισμό, στη θρησκεία και στην πολιτική άποψη των ανθρώπων που ζούσαν στο Dersim.

 Οι άνθρωποι που εγκατέλειψαν τα χωριά τους έπρεπε να αγωνιστούν για να οικοδομήσουν μια νέα ζωή σε νέα μέρη και ο πόνος στον οποίο βασίζεται αυτός ο αγώνας είναι μια ανθρώπινη τραγωδία που ο κόσμος πρέπει να γνωρίσει.

 Το ντοκιμαντέρ «1994»  δεν μιλάει μόνο για τον πόνο και την τραγωδία των ανθρώπων που ζουν στο Dersim, αλλά θέλει επίσης να υπενθυμίσει τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και ν’ ανακαλέσει τις μνήμες της δημοκρατίας, ώστε αυτά τα ιστορικά περιστατικά να μην επαναληφθούν.

 
 Το ιστορικό Ντερσίμ

 Μεταξύ των 14 εθνικών εξεγέρσεων που έχουν καταγραφεί μετά την ίδρυση του τουρκικού κράτους, η τελευταία μεγάλη ήταν αυτή του Ντερσίμ (Dersim, 1936-38). Πρόκειται για την πιο αιματηρή γενοκτονία των Κούρδων. Και πάλι ο κουρδικός λαός δεν είχε την υποστήριξη καμίας Μεγάλης Δύναμης. Υπό τις οδηγίες του Σεγίτ Ρίζα άρχισε μία μεγάλη εξέγερση και πραγματοποιήθηκαν δύο καταστροφικές εκστρατείες. Στην καταστολή συμμετείχε όλος ο τουρκικός στρατός και η τουρκική αεροπορία.

 Ο Τουρκικός στρατός πραγματοποίησε απάνθρωπες δολοφονίες με βαριά όπλα. Τα θύματα ήταν αμέτρητα…. Πάνω από 150.000 Κούρδοι, περισσότερο παιδιά, γυναίκες και γέροι δολοφονήθηκαν. Νεαρές γυναίκες και κορίτσια έπεσαν στους γκρεμούς του Ντερσίμ για να γλιτώσουν από τη θηριωδία.

 Ο ποταμός Μουνζούρ γέμισε από πτώματα και το χρώμα του έγινε κόκκινο. Οι εξεγέρσεις οδήγησαν σε οργανωμένη γενοκτονία κατά των Κούρδων. Μεγάλοι πληθυσμοί υποχρεώθηκαν σε εσωτερική μετακίνηση. Η περιοχή άδειασε. Χιλιάδες άνθρωποι πέθαναν κατά την εκτόπιση.

 Στους Κούρδους απαγορεύτηκε για 10 χρόνια να πατήσουν αυτή τη γη. Μετά την κατάπνιξή της, η ορεινή και δύσβατη περιοχή του Ντερσίμ – που κανένας κατακτητής δεν είχε ποτέ πατήσει, ούτε Οθωμανός ούτε Πέρσης– τέθηκε πλέον υπό τουρκικό έλεγχο και ο στρατός παραμένει έως σήμερα.

 Την περιοχή ο Μουσταφά Κεμάλ είχε αποκαλέσει «καρκίνωμα» και στις μάχες για την καθυπόταξή της συμμετείχε, όπου και τραυματίστηκε.

Πληροφορίες από :katiousa.gr, atexnos.gr, αλλά και από φίλη Κούρδισα (Αλεβίτισα) που μου είχε μιλήσει πριν χρόνια για το DERSIM