Η σημασία του ελληνικού αποικισμού της Μικρασίας.

Το ελληνικό στοιχείο πρωταγωνίστησε στη Μικρασία για περίπου τρεις χιλιάδες χρόνια, από το τέλος της δεύτερης χιλιετίας  π.Χ. έως τον 20ό αιώνα. Την έναρξη αυτής της διαδικασίας σηματοδότησε η μετακίνηση των ελληνικών φύλων από τον κορμό της κυρίως Ελλάδας προς τις περιοχές αυτές, η οποία ξεκίνησε περίπου τον 11ο αιώνα για να καταλήξουμε σε μια σχετικά παγιωμένη κατάσταση ήδη κατά τον 6ο αιώνα π.Χ., οπότε και οι νέες αυτές ελληνικές κοινότητες αναγκάστηκαν να υπαχθούν στην κυριαρχία των Λύδιων βασιλέων.

Η σημασία του αποικισμού αυτού, ο οποίος και σηματοδοτεί την έναρξη της ιστορικά τεκμηριωμένης ελληνικής παρουσίας στη Μικρά Ασία, κρίνεται κυρίως από το αποτέλεσμά του, το οποίο ήταν ο σχηματισμός μιας σειράς από ευημερούσες κοινότητες τόσο κατά μήκος των μικρασιατικών παραλίων όσο και των παρακείμενων νησιών.

Η μετανάστευση αυτή επρόκειτο να αλλάξει ριζικά τις ισορροπίες στο χώρο του Αιγαίου, αλλά και της Μικρασίας καθώς, εκτός από την εγκατάσταση, σε μεγάλους αριθμούς, του ελληνικού στοιχείου, ξεκίνησε και μια πολύ μακρά διαδικασία σταδιακού εξελληνισμού των ιθαγενών πληθυσμών, μέσω των πολιτισμικών ανταλλαγών. Ούτε όμως και το ελληνικό στοιχείο έμεινε ανεπηρέαστο από την επαφή με τους  ανατολικούς λαούς, η οποία έγινε άμεση με την εγκατάσταση του στην περιοχή. 

Η έντονη επίδραση που άσκησε η Ανατολή στον ελληνικό πολιτισμό άλλαξε τη μορφή του μια για πάντα, τερματίζοντας τη γεωμετρική περίοδο και εγκαινιάζοντας στην πρώιμη αρχαϊκή περίοδο τη λεγάμενη «ανατολίζουσα» φάση της ελληνικής τέχνης, κατά τη διάρκεια της οποίας τα ξένα πρότυπα αφομοιώθηκαν προκειμένου να αποτελέσουν τη βάση για τα επόμενα στάδια της καλλιτεχνικής ανάπτυξης.

Εκτός όμως από τις πολιτισμικές αλληλεπιδράσεις, η γειτνίαση του ελληνικού στοιχείου με τόσο ισχυρά πολιτισμικά κέντρα για πρώτη φορά μετά την κατάρρευση του μυκηναϊκού πολιτισμού, επέβαλε και μια νέα θεώρηση της ταυτότητάς του. Πράγματι, οι αναπόφευκτες πολιτισμικές συγκρίσεις με το νέο πολιτισμικό περίγυρο βοήθησαν στον καλύτερο προσδιορισμό της ελληνικής ταυτότητας.

ΣΤΕΛΙΟΣ ΔΑΜΙΓΟΣ
ιστορικός