Στην ποίηση του Κωστή Παλαμά

Κωστής   Παλαμάς

Κατά τα τέλη του 19ου αιώνα, με την ανακάλυψη των δημοτικών ακριτικών τραγουδιών και των χειρογράφων του έπους, η μορφή του Ακρίτα άρχισε να θεωρείται εθνικό σύμβολο. 

Ο Νικόλαος Πολίτης θεωρούσε τον Διγενή σύμβολο της «μακραίωνος και αλήκτου πάλης του ελληνικού προς τον μουσουλμανικόν κόσμον» .

 Ο Διγενής ως σύμβολο πέρασε και στη λογοτεχνία της εποχής, με πρωιμότερο παράδειγμα τα ποιήματα του Κωστή Παλαμά. Το 1897, στην ποιητική συλλογή «Ίαμβοι και Ανάπαιστοι», στο ποίημα 18, ο Ακρίτας εμφανίζεται ως σύμβολο της ελληνικής ψυχής, ζωντανό από την αρχαιότητα, που μετά από έναν σταθμό στο Βυζάντιο, έφτασε μέχρι τον νέο Ελληνισμό. Ο Ακρίτας ξεπετάγεται αθάνατος, ηρωική και ανίκητη μορφή, όπως «της λεβεντιάς ο άνεμος, της ομορφιάς η πούλια»:

«...Και σα να μη τον πάτησε-του Χάρου το ποδάρι

ο Ακρίτας μόνο ατάραχα-κυττάει τον Καβαλλάρη!

- Ο Ακρίτας είμαι Χάροντα-δεν περνω με τα χρόνια.

Μ΄ άγγιξες και δε μ΄ ένιωσες-στα μαρμαρένια αλώνια».

Ο θάνατος δεν τον ένιωσε, αφού πέρασε στην αθανασία, από το στόμα του λαού, στη μνήμη και στις παραδόσεις του.

Αλλά και στον «Δωδεκάλογο του Γύφτου», οι Ακρίτες  εμφανίζονται  ως σύμβολα της λαϊκής συνείδησης σε αντίθεση με την διεφθαρμένη εξουσία του βυζαντινού αυτοκράτορα.

Ο Παλαμάς επίσης σχεδίαζε τη σύνθεση του δράματος Διγενής Ακρίτας, σχέδιο που τελικά εγκατέλειψε.

Ο Ακρίτας και όσα αναφέρονται σε αυτόν ενέπνευσαν και άλλους λογοτέχνες, αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις αξιοποίησης του μύθου σε εκτενή συνθετικά έργα.

Πάνος   Καϊσίδης

Δημοσιογράφος- Συγγραφέας