Αλή Οσμάν

Για τον Αλή Οσμάν, δύο οπλαρχηγοί μας ο Αλέξης Σπυριδόπουλος και ο Χαράλαμπος Λαζαρίδης μας αφηγούνται τα παρακάτω:

Ημιγυμνάσιο Σουρμένων στη περιοχή Χάνι

 «Αυτός ο Αλή  Οσμάν είχε την καταγωγή του από τα Σούρμενα  και ήταν ο στόχος της τούρκικης αστυνομίας για κάτι εγκλήματα που έκαμε στο διάστημα του πολέμου. Επίσης τον κυνηγούσε κι ο Τούρκος αγάς Πατσόγλης  και αναγκάσθηκε να φύγει στο Σοχούμ του Καύκασου. 

Ο  Πατσόγλης τότε έστειλε δικούς του ανθρώπους στο Σοχούμ για να βρουν τον Αλή Οσμάν και να τον δολοφονήσουν. Ο Αλή Οσμάν έντρομος παρουσιάστηκε στην Επιτροπή των Σανταίων του Σοχούμ και ζήτησε την προστασία της. Η Επιτροπή συμφώνησε μαζί του να τον εντάξει στην δύναμη των ανταρτών μας, μα και αυτός υποσχέθηκε σε δεδομένη στιγμή να μας φυγαδέψει στη Ρωσία με φιλική του βενζινάκατο. Του έδωσε λοιπόν η επιτροπή συστατικά και τον έστειλε στη Σαντά, μα αυτός ύστερα από δωδεκάμηνη υπηρεσία στις τάξεις μας άλλαξε γνώμη και μελέτησε την προδοσία μας. 

Όταν μετά 12 μήνες του ζητήσαμε να εκπληρώσει την υπόσχεσή του για την φυγάδευσή μας στη Ρωσία, έδειξε τάχα προθυμία, και τότε εμείς για μεγαλύτερη μας ασφάλεια πήραμε μαζί και τον Αλή Ουζούν Χαλήλ όγλου και κατεβήκαμε νύχτα στα Σούρμενα. Εκεί ο Αλής κι εμείς ακόμα είδαμε κάτι κινήσεις ύποπτες των φίλων του Αλή  Οσμάν και τον υποψιαστήκαμε Ο Αλής μάλιστα φοβήθηκε προδοσία εκ μέρους του και γύρισε πίσω, μαζί του δε γυρίσαμε κι εμείς στη Σαντά. Στο δρόμο όμως οι Τούρκοι φίλοι του Αλή Οσμάν έστησαν ενέδρα για να μας πιάσουν, επίσης και απόσπασμα στρατού ανέβηκε στο βουνό της Μούκουζης για να κόψει τον δρόμος μας για τη Σαντά, μα εμείς φύγαμε από ένα μονοπάτι και γλυτώσαμε, με πολλή όμως δυσκολία. 

Αυτά έγιναν τον Αύγουστο του 1922. Ο Αλή  Οσμάν δυσαρεστήθηκε  και για να μας εκδικηθεί κατατάχθηκε στη χωροφυλακή και βγήκε με αποσπάσματα στην καταδίωξή μας, τον προτιμούσε δε η τουρκική κυβέρνηση γιατί ήξερε, τα λημέρια μας και τον τρόπο της ζωής μας.  Εννοείται δεν πέτυχε τίποτε, γιατί εμείς ξέραμε να προφυλαχτούμε. Στο μεταξύ εμείς με την συμβουλή του Αλή Ουζούν Χαλήλ όγλου ετοιμαστήκαμε να κατεβούμε στην Τραπεζούντα, από κει  είχαμε σκοπό να επιβιβαστούμε κρυφά σε κανένα ελληνικό βαπόρι και να φύγομε στην Ελλάδα. Περνώντας από την Ούζη παραδώσαμε ότι είχαμε και δεν είχαμε στον Λιμάν αγά, τον Γιακούπ Ζαλούμογλου και τον Αλή Οσμάν-άλλος ήταν αυτός—και τους παρακαλέσαμε να κρατήσουν τα όπλα και να μας φέρουν στην Τραπεζούντα τα ρολόγια και τις ταμπακέρες μας αν κατεβούμε εκεί με το καλό. Ο φίλος Αλή Οσμάν και οι άλλοι παραδέχθηκαν, μα ο Αλή  Οσμάν μόλις είδε την θαυμάσια ταμπακιέρα του Αλέξη την ορέχτηκε και του την ζήτησε. Ο Αλέξης του την δώρισε με προθυμία, και ο Αλή Οσμάν δεν ήξερε πως να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του. 

Συχνά πυκνά μας επισκεπτόταν ο Γιακούπ στην Τραπεζούντα, όπου κρυφτήκαμε σε κάποιο ερημόσπιτο κολλημένο στο σπίτι του Απλάχ  και μας πρόσφερε μεγάλες Υπηρεσίες. Ο εχθρός Αλή Οσμάν με απόσπασμα κυνηγώντας μας πέρασε από την Ούζη  και κατά κακή σύμπτωση αντάμω­σε τον φίλο Αλή Οσμάν στον δρόμο και του ζήτησε ένα τσιγάρο. Ο φίλος Αλή Οσμάν ανύποπτος του άπλωσε την ταμπακιέρα που του δώρισε ο Αλέξης, ο εχθρός όμως Αλή Οσμάν επειδή του ήταν γνωστή η ταμπακιέρα του Αλέξη άρχισε ν’ αφρίζει σα λυσσασμένος, και μαζί με το απόσπασμα ξυλοκόπησε και αυτόν και την γυναί­κα του και τα κορίτσια του. Ύστερα τον απείλησε με θάνατο για να του υποδείξει το καταφύγιο μας στην Τραπεζούντα, και τότε ο φίλος Αλή Οσμάν και ο Γιακούπ αποφάσισαν να υποδείξουν το σπίτι όπου ήμαστε κρυμμένοι. 

Τραπεζούντα

Οι οπλαρχηγοί που κρυφτήκαμε στην Τραπεζούντα ήμαστε 8, οι Ευκλείδης Κουρτίδης, Κων/ντίνος Κουρτίδης Φίλιππος Κουρτίδης, Χριστόφορος  Αγγελίδης, Χαράλαμπος Αγγελίδης, Αλέξης Σπυριδόπουλος, Χαράλαμπος Λαζαρίδης και Παναγιώτης Γραντσάς.

 Από το σχολείο Δαφνούντας μετατοπισθήκαμε νύχτα σ’ ένα απόκεντρο σπίτι που ήταν κολλημένο στο σπίτι του Αβραάμ Απλάχ για να μην μας πάρει μυρουδιά  η Αστυνομία. Εμπιστευτήκαμε τότε το παν στον Γιακούπ γιατί ήταν άξιος εμπιστοσύνης, μα πολλοί Τούρκοι τον συκοφάντησαν σαν κατάσκοπο και τροφοδότη μας  και έτσι τον πίεσε η Αστυνομία να υποδείξει το καταφύγιο μας. Τέλος ένα πρωί του Φλεβάρη του 1924 όλη η Αστυνομική δύναμη της Τραπεζούντας κινητοποιήθηκε για την σύλληψή μας. 

Εμπρός ο Γιακούπ και πίσω η αστυνομία χτύπησαν την πόρτα του ερημόσπιτου ό­που ήμαστε κρυμμένοι και μας έπιασαν όλους. Όλος ο τούρκικος όχλος της Τραπεζούντας ξεχύθηκε στους δρόμους για να δει τι θεριά ήσαν αυτοί οι αντάρτες της Σάντας που κατατρόμαξαν την ύπαιθρο. Μερικοί Τούρκοι ύψωναν απειλητικά τις γροθιές τους, μα οι Αστυνόμοι παραμέρισαν τα πλήθη και δεν επέτρεψαν σε κανένα να επιτεθεί εναντίον μας, έως ότου μας έφεραν στις κεντρικές φυλακές του Διοικητηρίου.

 Εκεί ήσαν φυλακισμένοι όλοι οι Τούρκοι κακούργοι της Γεμουράς, οι οποίοι μόλις μας είδαν άρχισαν να μουρμουρίζουν και να ετοιμάζουν φονικά όργανα για να μας εκτελέσουν την πρώτη βραδιά. Τον κίνδυνο τον αντιληφθήκαμε και ειδοποιήσαμε τον διευθυντή των φυλακών, ο οποίος απομάκρυνε τους Τούρκους και τους έριξε στον πάνω όροφο των φυλακών, μα επειδή και από κει υπήρχε κίνδυνος να μας πυροβολήσουν αναγκάσθηκε ο διευθυντής της φυλακής να τους απομακρύνει σε άλλο διαμέρισμα των φυλακών. 

Στις φυλακές μείναμε για αρκετούς μήνες, μα η φτώχεια απ’ τη μια μεριά και ο κατατρεγμός των Τούρκων απ’ την άλλη έκαναν την ζωή μας ανυπόφορη».