Γκαγκαβούζηδες ήρωες

Οι Μικρασιάτες τουρκόφωνοι χριστιανοί Γκαγκαούζοι ή Γκαγκαβούζηδες, τους οποίους οι Τούρκοι θεωρούν Τούρκους, που εκχριστιανίστηκαν, εμφανίστηκαν στο προσκήνιο της ιστορίας γύρω στο έτος 1243, τότε που, μετά την ήττα του σουλτάνου από τους Μογγόλους στη μάχη του Κουσεντάγ, διαλύθηκε το σελτζουκικό κράτος στη Μικρά Ασία.

πηγή:http://anaptiksi-thrakis.blogspot.gr/

Οι Γκαγκαούζοι, όπως και άλλα τμήματα των κατοίκων της βυζαντινής αυτοκρατορίας, για να αποφύγουν τους πολύ βαρείς φόρους που επέβαλε στους υπηκόους του ο Βυζαντινός αυτοκράτορας, πήγαν με το μέρος των Τούρκων του Ικόνιου.

Κατά την ιστορική αυτή περίοδο σημειώνονται μετακινήσεις λαών από την περιοχή του Τουράν (ανάμεσα στη βόρεια Κίνα και τη νότια Σιβηρία) προς τη Μικρά Ασία και την Ευρώπη. Η εμφάνιση του ισλαμισμού ανάμεσα στους λαούς αυτούς, μια θρησκεία που υποσχόταν καλύτερη ζωή και η διαλλακτική στάση των σουλτάνων, που είχε σκοπό την αύξηση του αριθμού ανδρών  στον στρατό του έκαναν μερικούς, ιδίως αγροτικούς πληθυσμούς στη Μικρά Ασία να αλλάζουν, χωρίς, όμως, και να αλλάζουν όλοι τη θρησκεία τους (οι βίαιοι εξισλαμισμοί ήρθαν αργότερα, όταν επικράτησαν οι Οθωμανοί (με τον αρχηγό τους Οσμάν).

Από αυτές τις κινήσεις επωφελήθηκε ο σουλτάνος του Ικόνιου, ο οποίος είχε πολλούς χριστιανούς υπηκόους, που βρέθηκαν μαζί του, επειδή δεν ήθελαν να πληρώνουν τους βαρύτατους φόρους στους Βυζαντινούς αυτοκράτορες. Ανάμεσά τους και οι Γκαγκαούζηδες, οι οποίοι μεταφέρθηκαν από τους Βυζαντινούς στην περιοχή της Βάρνας, στη Βουλγαρία, στο νεοσύστατο δεσποτάτο της Καβάρνας,  και στην περιοχή της Ροδόπης. Αλλά και πάλι οι Τούρκοι, το 1383 διέλυσαν τους Γκαγκαούζηδες και τους διασκόρπισαν στη Μακεδονία (Βέροια, Σέρρες) και μέσα στη Βουλγαρία και στην Ανατολική Θράκη. Στα νέα εδάφη, οι Γκαγκαούζηδες ακολούθησαν τους ηγέτες τους

Κατά τα κατοπινά χρόνια, Οθωμανοί και Κιρκάσιοι (Κιργιζία) προσπάθησαν να τους εξισλαμίσουν, αλλά οι Γκαγκαούζηδες αντιστάθηκαν δυναμικά. Την αντίστασή τους περιγράφει το χρονικό του 1878, με τίτλο: «Αι εν τη κωμοπόλει Καβάρνη και τοις πέριξ ελληνικοίς χωρίοις υπό των Κιρκασίων σφαγαί». Οι Γκαγκαούζηδες πολέμησαν τους Τούρκους κατά τους ρωσοτουρκικούς πολέμους, μαζί με τους ομόθρησκούς τους Ρώσους.  Γιαυτό, οι Τούρκοι προσπάθησαν να τους εξοντώσουν. Οι Γκαγκαβούζηδες, όμως, διασκορπίστηκαν μέσα στη Βουλγαρία, στο Παζαρτζίκ, όπου ζούσαν πολλοί Έλληνες, στο Γιάμπολ και στην περιοχή της Αδριανούπολης και της Χάψας, πάλι ανάμεσα σε Έλληνες Η πλειονότητα των Γκαγκαβούζηδων, για να αποφύγει τα τουρκικά αντίποινα,  ακολούθησε τον ρωσικό στρατό και εγκαταστάθηκε στη Βεσαραβία, στη νότια Ρουμανία.

Παλιά φωτογραφία Γκαγκαβούζηδων της Μολδαβίας  με τις χαρακτηριστικές στολές τους

πηγή:http://adrianou125.blogspot.gr

Συμμετείχαν, μαζί με τον ελληνικό στρατό, στην απελευθέρωση της Ανατολικής Θράκης, το 1919, Είχαν συγκροτήσει δικό τους σύνταγμα, δύναμης 700 ανδρών και  διακρίθηκαν για την ανδρεία τους. Η Συνθήκη της Λωζάννης, ως χριστιανούς, τους έκανε ανταλλάξιμους και τους υποχρέωσε να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και να εγκατασταθούν σε 21 χωριά  στην Ορεστιάδα και στο Διδυμότειχο.

Οι Γκαγκαούζηδες, που έχουν ελληνική εθνική συνείδηση και δεν διαφέρουν καθόλου από τους άλλους Έλληνες, ανάδειξαν πολλούς ήρωες, για τους οποίους υπάρχουν και τραγούδια.

Πάνος  Καϊσίδης
Δημοσιογράφος- Συγγραφέας