Κατά πληροφορίες που απεκόμισα από ομογενείς Ποντοκαυκασίους, ήτοι του πολιτικού μηχανικού Δημητρίου Ευθυμιάδη, του δημοδιδασκάλου Ευθυμίου Κοβλακά κ. ά., η μεγάλη εκείνη μπρούτζινη καμπάνα κατεσκευάσθη εις την άλλοτε Αγίαν Ρωσίαν. Υπήρξε, κατά την αφήγησιν των ως άνω, έν ευλαβικόν δώρον του Αλεξάνδρου Γ',τσάρου της Ρωσίας, προς την Ελληνικήν Ορθόδοξον Εκκλησίαν της πόλεως Καρς, Η Μεταμόρφωσις του Σωτήρος. Αν και κατά τα προπολεμικά έτη η Ρωσία πρέσβευε το ορθόδοξον δόγμα, οι επίτροποι της εν Καρς ετέρας εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου προσεπάθησαν να την αποσπάσουν - οικειοποιήσουν υπέρ της εκκλησίας των, οι επίτροποι της Μεταμορφώσεως κατ’ ουδένα τρόπον έστερξαν εις την παράδοσίν της, καθότι την είχον ως καμάρι της εκκλησίας των.
Η καμπάνα εζύγιζε περί τους τρεις τόνους. Εκοσμείτο εις τα γύρω της από τρεις ανάγλυφες, εντός πλαισίου, εικόνες, που παρίσταναν: Την Μεταμόρφωσιν του Σωτήρος, καθότι εκόσμει και ελάμπρυνε την φερώνυμον εκκλησίαν, η Δευτέρα της πλευρά παρίστανε την Θεοτόκον με το θειον βρέφος και η Τρίτη τον καβαλλάρην Αγιον Γεώργιον, καλλιτεχνικότατα φιλοτεχνηθείσας.
Δια της φροντίδας και μέριμνας των εν τη πόλει Κιλκίς προσφυγόντων ομογενών από την πόλιν Καρς ως και Βατούμ κατά το 1931 διενεργήθη η μεταφορά της εν συνεννοήσει μετά των Καρσλιωτών από Καρς εις Βατούμ και κατόπιν μετεφορτώθη εις πλοίον και εκείθεν εις Ελλάδα - Θεσσαλονίκην - και δια βοδαμάξης εις Κιλκίς. Προς την μεταφοράν της καμπάνας εμεσολάβησεν ο τότε πρόξενος -εκπρόσωπος της Ελλάδος Κωνστανταράκης.
Επειδή το γλωσσίδιον-κωδωνοκρούστης του, άγνωστον πώς, απωλέσθη, κατεσκευάσθη έτερον εκ σιδήρου. Ευρίσκετο ανηρτημένον εις το επί τούτο προσωρινά κατασκευασθέν κωδωνοστάσιον το οποίον έστησεν ο τεχνίτης-σιδηρουργός Χαράλαμπος Κουραλίδης τότε και μέχρι το 1933 ευρίσκετο εις το προαύλιον της εκκλησίας της Μεταμορφώσεως, οπότε επενόησαν να την στήσουν επί του λόφου του Αγίου Γεωργίου.
Την μεταφοράν της ανέλαβεν ο αναφερθείς Χαρ. Κουραλίδης. Προς τούτο έζωσαν 4 ζεύγη βουβαλιών. (Υπάρχουν αναφορικά δια την μεταφοράν της καμπάνας δύο φωτογραφίες που διακρίνεται το γεγονός της αναβάσεώς της επί του λόφου. Ενόμιζέ τις ότι πανηγύριζεν ο κόσμος, όπως δείχνουν οι δύο φωτογραφίες). Ευρίσκετο ανηρτημένη εκεί επί ενός προς τούτο κατασκευασθέν κωδωνοστάσιον εις το προαύλιον του Αγίου Γεωργίου. Ο θαυμάσιος ήχος της ηκούετο πέρα στα περίχωρα της πόλεως.
Εκεί έμεινε επί αρκετόν χρόνο, αλλά και πάλιν την μετέφερον εις το προαύλιον της Μητροπόλεως και είχον αποφασίσει όπως ανεγείρουν κωδωνοστάσιον - κατασκευασμένον στερεά εκ πέτρας και ασβέστου - όπως εμφαίνεται εις φωτογραφίαν που παρίσταντο ο Λάζαρος Φελέκης, ο Αριστείδης Σιδέρης (ο γραφων ταύτα). Ήτο το έτος 1952. Είναι ως δείχνει η φωτογραφία, «πεσμένη στο πλάγι» και εις το μέσον του υπό κατασκευήν κτίσματος, ώστε να καταστεί ευκολότερα και χωρίς να προσκρούσει εις τους τοίχους τον καιρό που θα την αναρτήσουν εις την προς τούτο «υψηλή» θέση της.
Μια άλλη φωτογραφία δείχνει έναν Αγγλον στρατιώτην καθήμενον επί της καμπάνας. Ήτο το έτος 1946 που ευρισκοντο εις Κιλκίς Αγγλοι στρατιώται της 4ης Μεραρχίας. Η καμπάνα έκειτο τότε εις το προαύλιον της Μεταμορφώσεως. Δέον να αναφέρω δια το γλωσσίδιον το οποίον κατεσκεύασε ο μηχανικός Αλέξανδρος Λ. Τσαβδαριδης, Πόντιος, ο οποίος θα ανελάμβανε το στήσιμό της.
Μέχρι του έτους 1952 ευρίσκετο στημένη επί ξύλινης κατασκευής εις τον λόφον του Αγίου Γεωργίου που την ανέβασεν ο Α. Τσαβδαριδης, οπότε απεφασίσθη ο «σφαγιασμός» της μεγάλης εκείνης «περιπλανόμενης» καμπάνας υπό εκμεταλλευτών που δεν βρήκαν καμμιά «αντίσταση», παρ’ ολον που διεμαρτυρήθησαν μερικοί Ποντοκαυκάσιοι, οι οποίοι συνέβαλον εις την εκ Κάρς μετακόμισίν της.
Ως λέγεται, ο τότε Μητροπολίτης ( σ. σ. ο Ιωακείμ Σμυρνιώτης, για τον οποίο, και μετά τον θάνατό του το 1965, ο Αριστείδης Σιδέρης δεν έτρεφε καμία εκτίμηση) ήτο ανένδοτος αν και προσεφέρθη εις των πολιτών, όπως δωρήση μιαν καμπάνα εις την εκκλησίαν αν απετρέπετο - εματαιούτο -ο «σφαγιασμός» διάλυσις της καμπάνας και κατασκευής 7 καμπανών εξ αυτής. Ήτο ο συμπολίτης Παρασκευάς Κοτίδης εκ Κερασούντος του Πόντου, που υπηρετούσεν ως ιεροψάλτης.
Και τοιουτοτρόπως ετελέσθη το ... μοιραίον, ήτοι η αποστολή της καμπάνας εις χυτήριον της Θεσσαλονίκης δια να διαλυθεί και να κατασκευασθούν οι καμπάνες που ευρίσκσνται ήδη εις το κωδωνοστάσιον του Ιερού Ναού της Μητροπόλεως Κιλκίς. Ως δικαιολογίαν των - αν αυτή χαρακτηρίζεται τοιαύτη - και αιτίαν της διαλύσεως της μεγαλοπρεπούς και καλλιτεχνικώτατης εκείνης καμπάνας, ως δικαιολογίαν, λέγω, βρήκαν οι υπεύθυνοι της διαλύσεώς της ότι, επειδή το αρχικόν γλωσσίδιόν της απωλέσθη και δεν ήτο δυνατόν να αντικατασταθεί (!;), ως εκ τούτου προέβησαν εις την ιεροσυλή - κατά την γνώμην μου - πράξιν των! Ας όψονται δια την ασεβή πράξιν των, την καταστροφήν, βανδαλισμόν του ανεκτιμήτου εκείνου Θησαυρού και κειμηλίου της Ορθοδοξίας, την κατασκευήν του οποίου δυσκόλως θα δυνηθούν να κατορθώσουν.
Κατά την ταπεινήν μου γνώμην, η καμπάνα εκείνη, μόνη της, θα ήτο δυνατόν να αποτελέσει μίαν επίζηλον πτέρυγα μουσείου και κατ’ εξοχήν να εκόσμη αυτήν.
Και έρχομαι να διαπιστώσω ότι, δυστυχώς, δεν επιδίδομεν την πρέπουσαν εκτίμησιν, αγάπην και φιλοκαλίαν προς τα πατροπαράδοτά μας ιερά κειμήλια, εν αντιθέσει προς τους ξένους, οι οποίοι κατορθώνουν και φροντίζουν να αξιοποιήσουν ακόμη και τα ασήμαντα έργα τέχνης των, εκτός των όσων ηρπάγησαν παρ’ αυτών εκ της τεχνογέννας αυτής ελληνικής γης ...
Και επανέρχομαι με ... θλίψη και παράπονο: Είναι, πράγματι, πολύ λυπηρόν να αναλογίζεται κανείς πώς συνετελέσθηεν τοιούτον ανοσιούργημα, να καταστραφεί έν ανεκτίμητον τοιούτον κόσμημα και κειμήλιον της εκκλησίας - η μεγάλη εκείνη καμπάνα της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού ...
Έγραφον εν Κιλκίς 14 Ιουνίου 1984
Αριστείδης Σιδέρης
Η καμπάνα εζύγιζε περί τους τρεις τόνους. Εκοσμείτο εις τα γύρω της από τρεις ανάγλυφες, εντός πλαισίου, εικόνες, που παρίσταναν: Την Μεταμόρφωσιν του Σωτήρος, καθότι εκόσμει και ελάμπρυνε την φερώνυμον εκκλησίαν, η Δευτέρα της πλευρά παρίστανε την Θεοτόκον με το θειον βρέφος και η Τρίτη τον καβαλλάρην Αγιον Γεώργιον, καλλιτεχνικότατα φιλοτεχνηθείσας.
Δια της φροντίδας και μέριμνας των εν τη πόλει Κιλκίς προσφυγόντων ομογενών από την πόλιν Καρς ως και Βατούμ κατά το 1931 διενεργήθη η μεταφορά της εν συνεννοήσει μετά των Καρσλιωτών από Καρς εις Βατούμ και κατόπιν μετεφορτώθη εις πλοίον και εκείθεν εις Ελλάδα - Θεσσαλονίκην - και δια βοδαμάξης εις Κιλκίς. Προς την μεταφοράν της καμπάνας εμεσολάβησεν ο τότε πρόξενος -εκπρόσωπος της Ελλάδος Κωνστανταράκης.
Επειδή το γλωσσίδιον-κωδωνοκρούστης του, άγνωστον πώς, απωλέσθη, κατεσκευάσθη έτερον εκ σιδήρου. Ευρίσκετο ανηρτημένον εις το επί τούτο προσωρινά κατασκευασθέν κωδωνοστάσιον το οποίον έστησεν ο τεχνίτης-σιδηρουργός Χαράλαμπος Κουραλίδης τότε και μέχρι το 1933 ευρίσκετο εις το προαύλιον της εκκλησίας της Μεταμορφώσεως, οπότε επενόησαν να την στήσουν επί του λόφου του Αγίου Γεωργίου.
 |
| Πλήθος κόσμου συγκεντρωμένο στο λόφο του Αγίου Γεωργίου. Διακρίνονται τα ζώα που έσυραν το κάρο, που χρησιμοποιήθηκε για τη μεταφορά της καμπάνας. |
Την μεταφοράν της ανέλαβεν ο αναφερθείς Χαρ. Κουραλίδης. Προς τούτο έζωσαν 4 ζεύγη βουβαλιών. (Υπάρχουν αναφορικά δια την μεταφοράν της καμπάνας δύο φωτογραφίες που διακρίνεται το γεγονός της αναβάσεώς της επί του λόφου. Ενόμιζέ τις ότι πανηγύριζεν ο κόσμος, όπως δείχνουν οι δύο φωτογραφίες). Ευρίσκετο ανηρτημένη εκεί επί ενός προς τούτο κατασκευασθέν κωδωνοστάσιον εις το προαύλιον του Αγίου Γεωργίου. Ο θαυμάσιος ήχος της ηκούετο πέρα στα περίχωρα της πόλεως.
Εκεί έμεινε επί αρκετόν χρόνο, αλλά και πάλιν την μετέφερον εις το προαύλιον της Μητροπόλεως και είχον αποφασίσει όπως ανεγείρουν κωδωνοστάσιον - κατασκευασμένον στερεά εκ πέτρας και ασβέστου - όπως εμφαίνεται εις φωτογραφίαν που παρίσταντο ο Λάζαρος Φελέκης, ο Αριστείδης Σιδέρης (ο γραφων ταύτα). Ήτο το έτος 1952. Είναι ως δείχνει η φωτογραφία, «πεσμένη στο πλάγι» και εις το μέσον του υπό κατασκευήν κτίσματος, ώστε να καταστεί ευκολότερα και χωρίς να προσκρούσει εις τους τοίχους τον καιρό που θα την αναρτήσουν εις την προς τούτο «υψηλή» θέση της.
Μια άλλη φωτογραφία δείχνει έναν Αγγλον στρατιώτην καθήμενον επί της καμπάνας. Ήτο το έτος 1946 που ευρισκοντο εις Κιλκίς Αγγλοι στρατιώται της 4ης Μεραρχίας. Η καμπάνα έκειτο τότε εις το προαύλιον της Μεταμορφώσεως. Δέον να αναφέρω δια το γλωσσίδιον το οποίον κατεσκεύασε ο μηχανικός Αλέξανδρος Λ. Τσαβδαριδης, Πόντιος, ο οποίος θα ανελάμβανε το στήσιμό της.
Μέχρι του έτους 1952 ευρίσκετο στημένη επί ξύλινης κατασκευής εις τον λόφον του Αγίου Γεωργίου που την ανέβασεν ο Α. Τσαβδαριδης, οπότε απεφασίσθη ο «σφαγιασμός» της μεγάλης εκείνης «περιπλανόμενης» καμπάνας υπό εκμεταλλευτών που δεν βρήκαν καμμιά «αντίσταση», παρ’ ολον που διεμαρτυρήθησαν μερικοί Ποντοκαυκάσιοι, οι οποίοι συνέβαλον εις την εκ Κάρς μετακόμισίν της.
Ως λέγεται, ο τότε Μητροπολίτης ( σ. σ. ο Ιωακείμ Σμυρνιώτης, για τον οποίο, και μετά τον θάνατό του το 1965, ο Αριστείδης Σιδέρης δεν έτρεφε καμία εκτίμηση) ήτο ανένδοτος αν και προσεφέρθη εις των πολιτών, όπως δωρήση μιαν καμπάνα εις την εκκλησίαν αν απετρέπετο - εματαιούτο -ο «σφαγιασμός» διάλυσις της καμπάνας και κατασκευής 7 καμπανών εξ αυτής. Ήτο ο συμπολίτης Παρασκευάς Κοτίδης εκ Κερασούντος του Πόντου, που υπηρετούσεν ως ιεροψάλτης.
Και τοιουτοτρόπως ετελέσθη το ... μοιραίον, ήτοι η αποστολή της καμπάνας εις χυτήριον της Θεσσαλονίκης δια να διαλυθεί και να κατασκευασθούν οι καμπάνες που ευρίσκσνται ήδη εις το κωδωνοστάσιον του Ιερού Ναού της Μητροπόλεως Κιλκίς. Ως δικαιολογίαν των - αν αυτή χαρακτηρίζεται τοιαύτη - και αιτίαν της διαλύσεως της μεγαλοπρεπούς και καλλιτεχνικώτατης εκείνης καμπάνας, ως δικαιολογίαν, λέγω, βρήκαν οι υπεύθυνοι της διαλύσεώς της ότι, επειδή το αρχικόν γλωσσίδιόν της απωλέσθη και δεν ήτο δυνατόν να αντικατασταθεί (!;), ως εκ τούτου προέβησαν εις την ιεροσυλή - κατά την γνώμην μου - πράξιν των! Ας όψονται δια την ασεβή πράξιν των, την καταστροφήν, βανδαλισμόν του ανεκτιμήτου εκείνου Θησαυρού και κειμηλίου της Ορθοδοξίας, την κατασκευήν του οποίου δυσκόλως θα δυνηθούν να κατορθώσουν.
 |
| Ο καθηγητής του γυμνασίου Κιλκίς Αθανάσιος Τσούντας (ανεψιός του αρχαιολόγου Χρήστου Τσούντα), πάνω στην καμπάνα, μιλάει για την ιστορία της |
Κατά την ταπεινήν μου γνώμην, η καμπάνα εκείνη, μόνη της, θα ήτο δυνατόν να αποτελέσει μίαν επίζηλον πτέρυγα μουσείου και κατ’ εξοχήν να εκόσμη αυτήν.
Και έρχομαι να διαπιστώσω ότι, δυστυχώς, δεν επιδίδομεν την πρέπουσαν εκτίμησιν, αγάπην και φιλοκαλίαν προς τα πατροπαράδοτά μας ιερά κειμήλια, εν αντιθέσει προς τους ξένους, οι οποίοι κατορθώνουν και φροντίζουν να αξιοποιήσουν ακόμη και τα ασήμαντα έργα τέχνης των, εκτός των όσων ηρπάγησαν παρ’ αυτών εκ της τεχνογέννας αυτής ελληνικής γης ...
Και επανέρχομαι με ... θλίψη και παράπονο: Είναι, πράγματι, πολύ λυπηρόν να αναλογίζεται κανείς πώς συνετελέσθηεν τοιούτον ανοσιούργημα, να καταστραφεί έν ανεκτίμητον τοιούτον κόσμημα και κειμήλιον της εκκλησίας - η μεγάλη εκείνη καμπάνα της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού ...
Έγραφον εν Κιλκίς 14 Ιουνίου 1984
Αριστείδης Σιδέρης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου