«Τα παιδιά του δρόμου» του εθνομάρτυρα Νίκου Καπετανίδη

Ένα από τα χαρακτηριστικότερα χρονογραφήματα του εθνομάρτυρα Νίκου Καπετανίδη, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα του «Εποχή» της Τραπεζούντας, είναι εκείνο της Πέμπτης 3 Σεπτέμβη 1920, που έχει τίτλο «Τα παιδιά του δρόμου» και στο οποίο γράφει: «Ιδού τώρα και ένας μικρόκοσμος με τον οποίον δεν κρίνομεν άσκοπον ν’ απασχοληθώμεν ολίγον. Είναι τα παιδιά του δρόμου, τα περιπλανώμενα, τα γυμνόσκελα, τ’ απροστάτευτα, τα άσιτα και τα παράσιτα.
Η Ανατολή, μέσα εις τας θλιβεράς και αμέτρητους ποικιλίας της, παρουσιάζει και ένα πολύ κακόμοιρον και πονετικόν κόσμον, τον κόσμον της μικράς ηλικίας, που ριχμένος εις τους πέντε δρόμους, σύρει την αθώαν του ύπαρξιν εις το έλεος των ανθρώπων. Η ηλικία αυτή, αγνή και αθώα εις την ψυχήν της, έζησε μυρία βάσανα και αμέτρητους στερήσεις, και έδωσε θύματα πολλά, θύματα από τας επιδημίας, από την αρρώστειαν, από την πείναν. Προσθέσατε εις αυτά και τας θυσίας της ηθικής του. Πολλά παρεστράτησαν, αφωμοιώθησαν με την αλητικήν ζωήν, αλλαξοπίστησαν, έχασαν την εθνικήν των συνείδησιν και είναι, ή θα είναι εντός ολίγου, χαμένα δια πάντα.

Αγία Σοφία - Τραπεζούντας

Η εργασία της περισυλλογής που έχει γίνει από σωματεία και φιλανθρώπους, όσον και αν ήτο ειλικρινής και πρόθυμος, δεν έχει γίνει ωργανωμένα, συστηματικά, εντατικά. Τσως δεν εφηρμόσθη και κάποια σοφωτέρα και προσεκτικωτέρα περισυλλογή. Εις τους δρόμους γυρνούν τόσα και τόσα από τα δυστυχισμένα αυτά πλάσματα, με σπινθηροβόλα μάτια, με πνεύμα εκπλήττον. Αν τα αφήσωμεν να χαθούν, να πέσουν εις τον βούρκον της δυστυχίας, να γίνουν αλήται και κλέπται, ένοχοι θα είμεθα εμείς. Και την ενοχήν αυτήν χρεωστούμε να την αισθανθούμε βαθειά. Όχι απλώς από την φιλανθρωπίαν του συρμού, από την φιλανθρωπίαν της ρεκλάμας, όχι, τέλος πάντων, από φιλανθρωπίαν, αλλά από εθνικήν υποχρέωσιν.
Τα Σωματεία, τα Σχολεία, τα συσσίτια, είναι καιρός να περιμαζέψουν αυτήν την δυστυχισμένην ηλικίαν. Αρχίζει μία κρίσιμος περίοδος, του χειμώνα και της πείνας. Και εις την περισυλλογήν αυτήν χρεωστεί να συντρέξη και κάθε ελληνική οικογένεια, κάθε Έλλην ως άτομον. Στο σπίτι, αλλά και στο κατάστημά του. Να το θρέψη, να το ενδύση. Αν πρόκειται να αποθάνωμεν από την πείναν, ας αποθάνωμεν όλοι μαζί. Εσυνηθίσαμε να τα περιμένωμε όλα από τα Σωματεία και από τας αρχάς τας εθνικάς. Ωσάν να μην έμεινε τίποτε δια την ατομικήν μας δράσιν. Κοινότης που έδειξεν υπέροχον εθνικήν αλληλεγγύην στα προσφυγικά θύματα της Ορδούς - την άνοιξιν του 1917 - είμεθα βέβαιοι ότι αισθάνεται κατάβαθα και την δυστυχίαν αυτού του μικροκόσμου που μας απλώνει κάθε πρωί το χέρι εις στάσιν εξευτελιστικήν δι' ημάς, ιεράν δι’ εκείνον!».

Στο κείμενο δεν έγινε καμία διόρθωση....Είναι κείμενο μιας άλλης εποχής που οφείλουμε να την κρατούμε αναλλοίωτη.