Η δολοφονία στο Βερολίνο του πρωτεργάτης της Γενοκτονίας Ταλαάτ Πασά: Η «Νυρεμβέργη» της Γενοκτονίας των Αρμενίων (και των Ελλήνων)

Απόσπασμα από το βιβλίο του Θ. Μαλκίδη «Η Γενοκτονία των Αρμενίων». Αθήνα 2015. 

Με το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου οι Αρμένιοι, οι Έλληνες, όλοι οι λαοί που υπέστησαν  τη μαζική σφαγή, τη Γενοκτονία ευελπιστούσαν και περίμεναν  την τιμωρία των Τούρκων αξιωματούχων που ήταν υπεύθυνοι για το σχεδιασμό του εγκλήματος.  

Οι νέες όμως πολιτικές των Μεγάλων Δυνάμεων, η εμφάνιση της Σοβιετικής Ένωσης και η άνοδος του Κεμάλ στο οθωμανικό εσωτερικό δεν επέτρεψαν να υπάρξει έστω και η στοιχειώδη καταδικαστική πράξη για τους πρωταίτιους της Γενοκτονίας. 

Οι ελάχιστες δίκες έγιναν πριν  στην Κωνσταντινούπολη, βάσει των άρθρων 45 και 170 του οθωμανικού Ποινικού Κώδικα για τους υπουργούς  και μέλη  του κόμματος της Ένωσης και Πρόοδος, συμπεριλαμβανομένων των βασικών αρχιτεκτόνων της γενοκτονίας, Tαλαάτ και Ενβέρ πασά, οι οποίοι δικάστηκαν ερήμην. Παρότι  καταδικάστηκαν δε εξέτισαν ποτέ την ποινή τους αφού με Γερμανική συνδρομή είχαν διαφύγει......

Παρόλα αυτά, δεν χρειάστηκε πολύς χρόνος για να διαψευστούν οι Αρμενικές προσδοκίες από τους Συμμάχους σχετικά με την ουσιαστική  τιμωρία υπευθύνων. Οι εμπνευστές και οι εκτελεστές της Γενοκτονίας των Αρμενίων, αλλάζοντας τα ονόματά τους και το σημαντικότερο μένοντας ατιμώρητοι, τράπηκαν σε φυγή βρίσκοντας καταφύγιο αρκετοί από αυτούς στη  Γερμανία, όπου εμφανιζόταν ο Χίτλερ και οι Ναζί .  

Η ετυμηγορία της τιμωρίας των εκτελεστών της Γενοκτονίας των Αρμενίων, δόθηκε από το 9^ο Παγκόσμιο Συμβούλιο της Αρμενικής Επαναστατικής Ομοσπονδίας (Ντασνάκ) που διοργανώθηκε το φθινόπωρο του 1919. 

Οι εκτελέσεις, τις οποίες το 10^ο  Παγκόσμιο Συμβούλιο της Αρμενικής Επαναστατικής Ομοσπονδίας αποκάλεσε «Ειδική Επιχείρηση»,  ξεκίνησαν με αυτήν του Ταλαάτ Πασά. Ακολούθησαν οι Τζιβανσίρ, Σαϊντ Χαλίμ Πασά, Μπεαχεντίν Σακίρ, Τζεμάλ Αζμί, Τζεμάλ Πασά και Ενβέρ Πασά που εκτελέστηκαν στο διάστημα 1921-1922.

Σολομών Τεχλιριάν

Στις 3 Δεκεμβρίου 1920 ο Σολομών Τεχλιριάν έφτασε στο Βερολίνο. Στις 15 Μαρτίου  1921 στην οδό Χάρντενμπεργκ 17, ο εκ των υπεύθυνων της Γενοκτονίας Αρμενίων και Ελλήνων Ταλαάτ έπεφτε νεκρός στο πεζοδρόμιο με μια σφαίρα  από το όπλο του Τεχλιριάν, ο οποίος   παρά τη δίκη που θα ακολουθήσει τον Ιούνιο του 1921 θα αθωωθεί.

Η  επιχείρηση εξολόθρευσης των υπευθύνων της Γενοκτονίας ονομάστηκε πολύ εύστοχα από τον Σιμόν Βρατσιάν ως η «Νυρεμβέργη των Αρμενίων».