Οι γυναίκες της Σάντας του Πόντου

Είναι κοινή διαπίστωση ότι στις μέρες μας επικρατεί στη χώρα μας, όπως και σε άλλα μέρη του κόσμου, η πάση θυσία επιδίωξη της πρωτοτυπίας έναντι της παράδοσης.

 Συνέπεια του φαινομένου αυτού είναι, δυστυχώς, η όλο και πιο περιορισμένη πληροφόρηση των νέων σχετικά με το κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο που βίωσαν οι προηγούμενες γενιές. Αυτό γίνεται ακόμη πιο απογοητευτικό όταν πρόκειται για λαό, όπως οι Έλληνες, με αξιόλογο πολιτισμό πολ­λών χιλιετιών.

Είναι λοιπόν πολύ φυσικό, να μας χαροποιεί ιδιαίτερα το γεγο­νός της δημοσίευσης του παρόντος βιβλίου της κ. Πόπης Τσακμακίδου - Κωτίδου, που αποτελεί καρπό της εγγενούς και ένστικτης αγά­πης της για τη Σάντα και προσβλέπει στην ανάδειξη της πολιτισμι­κής κληρονομιάς των ανθρώπων της, και ειδικότερα των γυναικών.

Όπως θα διαπιστώσει ο αναγνώστης, το βιβλίο αυτό αποτελεί ε­πιπλέον μια μικρή πηγή αρχειακού υλικού γιατί, εκτός από τις πληροφορίες που παρέχει για τη δομή του λαϊκού πολιτισμού και τις κοινωνικές πρακτικές της Σάντας, μαζί με τα εθνολογικά και λαογραφικά στοιχεία, αποθησαυρίζει και γλωσσικό υλικό, χαρα­κτηριστικό του ιδιώματος της Σάντας.

Πρόκειται για μια πραγματικά αξιόλογη προσπάθεια της συγγραφέως να σκιαγραφήσει, με ευαισθησία και τέχνη στο λόγο, τη γυναικεία μορφή της Σάντας, ως πυρήνα της οικογένειας και της κοινωνίας, αλλά και ως στέρεη ενοποιητική βάση της πυκνής αυτής ελληνόφωνης κοινότητας που διατήρησε με πείσμα την εθνικής της ταυτότητα. Μέσα από την αφήγηση λεπτομερειών της καθημερινής ζωής της Σάντας προκύπτει η στάση ζωής της Σανταίας γιαγιάς, μη­τέρας και κόρης, υποχρεωμένων να συγκαλύπτουν τον έμφυτο δυνα­μισμό τους κάτω από τη παραδοσιακή "γυναικεία σιωπή". Και όμως, το γυναικείο αισθητήριο τους, αναλλοίωτο ακόμη από την ατμό­σφαιρα που δημιούργησε το πρόσφατο φεμινιστικό κίνημα, τις υ­παγόρευε το χρέος τους: αυτές να διατηρήσουν τις αξίες και τις α­ρετές των προγόνων τους, σταθερές, μέσα στις μεταβλητές του ιστο­ρικού γίγνεσθαι του τόπου.

Τέλος, μέσα από τις σελίδες του βιβλίου αυτού προβάλλεται η διαχρονική μορφή της Σανταίας γυναίκας, που θα αποτελεί για πά­ντα το νήμα, ιδίως αδιάγνωστο από τους πολλούς, που εγγυάται την ιστορική συνέχεια του ελληνισμού του Πόντου.

Μ. Κουτίτα-Καϊμάκη

 Επίκουρη Καθηγήτρια του Α.Π.Θ.