Αντικειμενικός στόχος: Η Θεσσαλονίκη

 Στις 13 Οκτώβρη του 1912 ο Βενιζέλος έστειλε το ακό­λουθο τηλεγράφημα στον   Κωνσταντίνο:

«Αναμένω να μοι γνωρίσετε την περαιτέρω διεύθυνσιν, ην θα ακολουθήση η προέλασις του στρατού Θεσσα­λίας. Παρακαλώ μόνον να έχετε υπ’ όψιν ότι σπουδαίοι πολιτικοί λόγοι επιβάλλουσι να ευρεθώμεν μίαν ώραν ταχύτερον εις την Θεσσαλονίκην».

Υπογραφή: Υπουργός Στρατιωτικών Βενιζέλος

 Κωνσταντίνος προς Βενιζέλο:

«Ο στρατός δεν θα οδεύση κατά της Θεσσαλονίκης.

Εγώ έχω καθήκον να στραφώ κατά του Μοναστηρίου, εκτός αν μου το απαγορεύετε».

Βενιζέλος προς Κωνσταντίνο:

«Σας το απαγορεύω».

Μετά την επιμονή του Βενιζέλου, ο στρατός της Θεσσαλίας συ­νέχισε την πορεία του προς τη Θεσσαλονίκη. Όλα τα τμήματα του τουρκικού στρατού, τα οποία υποχώρησαν από το Σαρα- ντάπορο, συμπτύχθηκαν και οχυρώθηκαν στα Γιαννιτσά. Οι αμυντικές δυνάμεις των Τούρκων αποτελούνταν από πέντε με­ραρχίες και έξι πυροβολαρχίες. Οι Έλληνες είχαν πέντε μεραρ­χίες και μία ταξιαρχία ιππικού.

Η επίθεση του ελληνικού στρατού εναντίον του τουρκικού άρχισε το πρωί της 19ης Οκτωβρίου. Οι Έλληνες έσπασαν την τουρκική άμυνα και το απόγευμα της επομένης μπήκαν θριαμ­βευτές στα Γιαννιτσά.
Μολονότι η νίκη ήταν πολύ σπουδαία, για να περάσει η ελ­ληνική στρατιά έπρεπε να κατασκευαστούν πρόχειρες γέφυρες στον Αξιό και αυτό συνεπαγόταν καθυστέρηση. Στις 17 Οκτω­βρίου τα ελληνικά στρατεύματα έφτασαν τελικά στην πεδιάδα των Γιαννιτσών. Παράλληλα -τη νύχτα της 18ης Οκτωβρίου-, το ελληνικό τορπιλοβόλο 11 με κυβερνήτη τον πλοίαρχο Βότση μπήκε κρυφά στο Θερμαϊκό Κόλπο και ανατίναξε το τουρκικό Φετίχ-ι-Μπουλέντ, ενέργεια που ενθουσίασε τους Έλληνες.

ΚΟΡΒΕΤΤΑ ΦΕΤΙΧ ΜΠΟΥΛΕΝΤ (FETH-I BULENT)

 Όμως, σημειώθηκαν καθυστερήσεις που ανησυχούσαν τον Βενιζέλο. Οι Βούλγαροι, έχοντας επίσης νικήσει τους Τούρ­κους, βάδιζαν ακάθεκτοι προς τη Θεσσαλονίκη.

Στις 24 Οκτωβρίου ο Βενιζέλος έστειλε το παρακάτω τηλεγρά­φημα στον Κωνσταντίνο, κοινοποιώντας το ταυτόχρονα και στο βασιλιά Γεώργιο:

«Λαμβάνω την τιμήν να φέρω εις γνώσιν της Υμετέρας Μεγαλειότητος τηλεγράφημα όπερ πέμπω προς τον Αρχηγόν του Στρατού Θεσσαλίας, έχον ούτω:

Αρχηγείον Στρατού Θεσσαλίας. Από της μάχης των Γιαννιτσών ουδέν ανεκοινώσατε προς το Υπουργείον περί των περαιτέρω στρατιωτικών υμών επιχειρήσεων, ως και εκεί­νων της V Μεραρχίας. Και όμως από της μάχης των Γιαννι­τσών παρήλθον 4 όλαι ημέραι. Η σιωπή αύτη και η πλήρης άγνοια, εις ην ως εκ τούτου ευρίσκεται και η υπεύθυνος Κυβέρνησις και το Έθνος περί της τύχης του Στρατού του, είναι όντως εκπληκτική».

Υπογραφή: Βενιζέλος

Μία ημέρα αργότερα, επικοινωνώντας τηλεφωνικά με το βα­σιλιά, τον παρακάλεσε να μεταβιβάσει το ακόλουθο μήνυμα στο γιο του:

«Σας καθιστώ προσωπικώς υπεύθυνον διά την βραδύτητα με την οποίαν διεξάγετε τας επιχειρήσεις αι οποίαι κινδυνεύουν να φέρουν τους Βουλγάρους πρώτους εις Θεσσαλονίκην».

Τελικά ο ελληνικός στρατός περικύκλωσε τον τουρκικό μπρο­στά από τη Θεσσαλονίκη. Έτσι, ο Τούρκος αρχιστράτηγος Χασάν Ταχσίν υπέγραψε στο κυβερνείο την παράδοση της Θεσσαλονίκης.

Κενάν Μεσαρέ

Η είσοδος του Κωνσταντίνου στην πόλη έγινε στις 27 Οκτω­βρίου υπό τις επευφημίες των Ελλήνων κατοίκων της, και δυο μέρες αργότερα ο βασιλιάς Γεώργιος ήρθε από την Αθήνα και μπήκε στη Θεσσαλονίκη, όπου στη συνέχεια ακολούθησε δοξολογία.

Στις 28 Οκτωβρίου έφτασε στις παρυφές της πόλης η βουλ­γαρική μεραρχία υπό το στρατηγό Θεοδωρώφ, ο οποίος αξίωσε να επιτραπεί η είσοδός τους στην πόλη. Η επιμονή αυτή πρόδιδε την προσπάθεια των Βουλγάρων να προβάλουν δικαιώ­ματα συγκυριαρχίας. Ο Κωνσταντίνος αρνήθηκε να συναινέσει και επέτρεψε την είσοδο δύο μόνο ταγμάτων, των οποίων ηγούντο οι πρίγκιπες Βόρις και Κύριλλος, ενώ ξεκαθάρισε στη βουλγαρική ηγεσία πως μόνο με τα όπλα θα μπορούσαν να διεκδικήσουν τη Θεσσαλονίκη.

Σήμερα στο Μουσείο των Βαλκανικών Πολέμων υπάρχει ο τάφος του Ταχσίν πασά, καθώς και του Κενάν Μεσαρέ, του ζωγράφου των Βαλκανικών Πολέμων. Ο τελευταίος ήταν γιος του Ταχσίν πασά, έλαβε την ελληνική υπηκοότητα και έζησε στα Γιάννενα, όπου υπάρχει και δρόμος με το όνομά του. 

Τα έργα του, τα οποία συνιστούν ένα εντυπωσιακό πανόραμα των Βαλκανικών Πολέ­μων, κοσμούν πολλούς χώρους, ενώ πρόσφατα ο δήμος Ιωαννιτών κυκλοφόρησε ειδικό λεύκωμα με αρκετά από αυτά.

National Geographic Magazine