Το ελληνικό αντάρτικο στον Πόντο δημιουργήθηκε με βάση την πασίγνωστη αρχή της αιτίας και του αποτελέσματος. Η σκλαβιά η μαύρη των τεσσάρων αιώνων, το αβυσσαλέο μίσος των νεήλυδων Τούρκων που ποτέ δεν απεβλήθη από την επίσημη πολιτική τους προς τον ελληνισμό της Τουρκίας, η τρομοκρατία, οι εκτοπισμοί από τις πανάρχαιες ελληνικές προγονικές πόλεις των ακτών του Ευξείνου Πόντου προς τα ενδότερα, οι ψυχολογικές και πραγματικές καταπιέσεις, οι εν ψυχρώ δολοφονίες επιφανών πλουσίων για τον σφετερισμό των περιουσιών τους, αλλά, κυρίως, για τον εξολοθρεμό των μπροστάρηδων του υπόδουλου Έλληνα, οι κρεμάλες και οι τουφεκισμοί, τα κάθε είδους βασανιστήρια, οι βιασμοί των γυναικών, ήταν αρκετά ώστε να ξεχειλίσει το ποτήρι, να εξεγερθούν οι καταπιεζόμενοι, να δημιουργήσουν, μικρές κατ’ αρχήν, ένοπλες ομάδες, ένα είδος άτακτου στρατού, που στόχευε στην προστασία του πληθυσμού των πόλεων και χωριών από όλες αυτές, επίσημες και ανεπίσημες διώξεις και αυθαιρεσίες της τουρκικής διοίκησης κατά των Ελλήνων.
Τη σύμπηξη των πρώτων ανταρτικών ομάδων, μετά από το επεισόδιο με τον Τούρκο τσαούση θα πληρώσουν με τη ζωή τους σε αντίποινα οι οικείοι εκείνων που απέδρασαν από τα αμελέ ταμπουρού (τάγματα εργασίας), για να μαρτυρήσουν το κρησφύγετό τους. Άλλοι δυσαρεστημένοι Έλληνες, για να αποφύγουν τον έλεγχο, την ανάκριση, τις ύβρεις, την κακοποίηση, την υποτέλεια, εγκαταλείπουν τις οικογένειές τους για να συσσωματωθούν με τους αντάρτες, για να αποβούν ένοπλοι, επίφοβοι στους Τούρκους, αρωγοί στους καταπιεζόμενους ελληνικούς πληθυσμούς.
Οι πρώτες ανταρτικές ομάδες, από τις αρχές δημιουργίας τους, όπως γίνεται φανερό από μαρτυρίες επιζώντων και από ημερολόγια που κρατούσαν ορισμένοι οπλαρχηγοί, δεν είχαν τον απαραίτητο πολεμικό εξοπλισμό και τα μέσα που διέθετε ο τακτικός και ο άτακτος τουρκικός στρατός.
Άοπλες, στη γένεσή τους, με ξαφνικές ενέδρες, άρχισαν να εξοπλίζονται, αφοπλίζοντας ένοπλους Τούρκους, με τη χρήση και μόνον πρωτόγονων γεωργικών τους εργαλείων ή και παλεύοντας σώμα προς σώμα με τον αιφνιδιασμό τους. Με την πάροδο, όμως, του χρόνου και με την εξεύρεση χρημάτων από τη διάθεση ιδίων τους χρηματικών ποσών, από τους συγγενείς και φίλους που διετίθεντο συμπαθώς στον αγώνα τους ή από την πώληση κατασχημένων αντικειμένων και ζώων τουρκικής ιδιοκτησίας.
Από της καταλήψεως, όμως, της Τραπεζούντας από τους Ρώσους το 1916, είχαν οι αντάρτες Πόντιοι, μερικώς, προμήθειες στρατιωτικές, αλλά με τόσες δυσκολίες, λόγω των αποστάσεων και της ελλείψεως συγκοινωνιακών μέσων (όπως π. χ. πλοίων μέσω των κατειλημμένων πόλεων της ακτής του Ευξείνου Πόντου από τις τουρκικές δυνάμεις) για τη μεταφορά των προμηθειών στα απρόσιτα λημέρια των ανταρτικών σωμάτων, ώστε επροτιμάτο ο πόλεμος, με τα ήδη υπάρχοντα εφόδια, εκ των ενόντων, με τον στοιχειώδη οπλισμό απέναντι σε έναν τακτικό τουρκικό στρατό με σύγχρονα τηλεβόλα, οπλοπολυβόλα, κανόνια, τουφέκια και άφθονα είδη πυρομαχικών. Εξάλλου, η εν γένει διαβίωσή τους στα χιονοσκεπή βουνά του Πόντου ήταν τραγική, διότι ζούσαν μέσα σε καλύβες, πρόχειρα φτιαγμένες από κλαδιά, κορμούς δένδρων και τα φυλλώματά τους, με συντροφιά τα άγρια ζώα και το πάλλευκο χιόνι, με θερμοκρασία υπό το μηδέν.
Η τροφοδοσία γινόταν ύστερα από καρποφόρες επιθέσεις κατά τουρκικών χωριών, οικισμών, πόλεων, χωρίς διάκριση παρά τα τεράστια μέτρα επίβλεψης του τουρκικού στρατού, μεταφέροντας τα ακολούθως στα κέντρα των ανταρτών.
Μια από τις κυριότερες ιδιομορφίες του αγώνα τους ήταν η προσπάθεια αποκρύψεως του άμαχου πληθυσμού επάνω στα βουνά από τους Τούρκους και η μετακίνηση του άμαχου πληθυσμού (γερόντων, παιδιών, γυναικών, ανήμπορων), όταν επεβάλλετο με τις συναφείς δυσχέρειες. Προς τον σκοπό, λοιπόν, της ευχειρείας των μετακινήσεων των ανταρτικών σωμάτων, ενόψει του δυσκίνητου πληθυσμού που κουβαλούσαν, χώρισαν τα σώματα σε μικρές ομάδες και τα διεσκόρπισαν στα βουνά, σε εκτάσεις χιλιομέτρων, υπερασπιζόμενοι τον χώρο ευθύνης τους από τις κατά μέτωπον επιθέσεις του τουρκικού στρατού. Πολλές φορές, όμως, όταν το απαιτούσε η ανάγκη, οι μικρές ομάδες ενώνονταν, δημιουργώντας αξιόμαχη στρατιωτική δύναμη, που μπορούσε να αντιμετωπίσει πολυάριθμες δυνάμεις τουρκικού στρατού σε ανοιχτό μέτωπο πολέμου.
Τη σύμπηξη των πρώτων ανταρτικών ομάδων, μετά από το επεισόδιο με τον Τούρκο τσαούση θα πληρώσουν με τη ζωή τους σε αντίποινα οι οικείοι εκείνων που απέδρασαν από τα αμελέ ταμπουρού (τάγματα εργασίας), για να μαρτυρήσουν το κρησφύγετό τους. Άλλοι δυσαρεστημένοι Έλληνες, για να αποφύγουν τον έλεγχο, την ανάκριση, τις ύβρεις, την κακοποίηση, την υποτέλεια, εγκαταλείπουν τις οικογένειές τους για να συσσωματωθούν με τους αντάρτες, για να αποβούν ένοπλοι, επίφοβοι στους Τούρκους, αρωγοί στους καταπιεζόμενους ελληνικούς πληθυσμούς.
 |
| Αμελέ Ταμπουρού (Τάγματα Εργσίας) |
Οι πρώτες ανταρτικές ομάδες, από τις αρχές δημιουργίας τους, όπως γίνεται φανερό από μαρτυρίες επιζώντων και από ημερολόγια που κρατούσαν ορισμένοι οπλαρχηγοί, δεν είχαν τον απαραίτητο πολεμικό εξοπλισμό και τα μέσα που διέθετε ο τακτικός και ο άτακτος τουρκικός στρατός.
Άοπλες, στη γένεσή τους, με ξαφνικές ενέδρες, άρχισαν να εξοπλίζονται, αφοπλίζοντας ένοπλους Τούρκους, με τη χρήση και μόνον πρωτόγονων γεωργικών τους εργαλείων ή και παλεύοντας σώμα προς σώμα με τον αιφνιδιασμό τους. Με την πάροδο, όμως, του χρόνου και με την εξεύρεση χρημάτων από τη διάθεση ιδίων τους χρηματικών ποσών, από τους συγγενείς και φίλους που διετίθεντο συμπαθώς στον αγώνα τους ή από την πώληση κατασχημένων αντικειμένων και ζώων τουρκικής ιδιοκτησίας.
Από της καταλήψεως, όμως, της Τραπεζούντας από τους Ρώσους το 1916, είχαν οι αντάρτες Πόντιοι, μερικώς, προμήθειες στρατιωτικές, αλλά με τόσες δυσκολίες, λόγω των αποστάσεων και της ελλείψεως συγκοινωνιακών μέσων (όπως π. χ. πλοίων μέσω των κατειλημμένων πόλεων της ακτής του Ευξείνου Πόντου από τις τουρκικές δυνάμεις) για τη μεταφορά των προμηθειών στα απρόσιτα λημέρια των ανταρτικών σωμάτων, ώστε επροτιμάτο ο πόλεμος, με τα ήδη υπάρχοντα εφόδια, εκ των ενόντων, με τον στοιχειώδη οπλισμό απέναντι σε έναν τακτικό τουρκικό στρατό με σύγχρονα τηλεβόλα, οπλοπολυβόλα, κανόνια, τουφέκια και άφθονα είδη πυρομαχικών. Εξάλλου, η εν γένει διαβίωσή τους στα χιονοσκεπή βουνά του Πόντου ήταν τραγική, διότι ζούσαν μέσα σε καλύβες, πρόχειρα φτιαγμένες από κλαδιά, κορμούς δένδρων και τα φυλλώματά τους, με συντροφιά τα άγρια ζώα και το πάλλευκο χιόνι, με θερμοκρασία υπό το μηδέν.
Η τροφοδοσία γινόταν ύστερα από καρποφόρες επιθέσεις κατά τουρκικών χωριών, οικισμών, πόλεων, χωρίς διάκριση παρά τα τεράστια μέτρα επίβλεψης του τουρκικού στρατού, μεταφέροντας τα ακολούθως στα κέντρα των ανταρτών.
Μια από τις κυριότερες ιδιομορφίες του αγώνα τους ήταν η προσπάθεια αποκρύψεως του άμαχου πληθυσμού επάνω στα βουνά από τους Τούρκους και η μετακίνηση του άμαχου πληθυσμού (γερόντων, παιδιών, γυναικών, ανήμπορων), όταν επεβάλλετο με τις συναφείς δυσχέρειες. Προς τον σκοπό, λοιπόν, της ευχειρείας των μετακινήσεων των ανταρτικών σωμάτων, ενόψει του δυσκίνητου πληθυσμού που κουβαλούσαν, χώρισαν τα σώματα σε μικρές ομάδες και τα διεσκόρπισαν στα βουνά, σε εκτάσεις χιλιομέτρων, υπερασπιζόμενοι τον χώρο ευθύνης τους από τις κατά μέτωπον επιθέσεις του τουρκικού στρατού. Πολλές φορές, όμως, όταν το απαιτούσε η ανάγκη, οι μικρές ομάδες ενώνονταν, δημιουργώντας αξιόμαχη στρατιωτική δύναμη, που μπορούσε να αντιμετωπίσει πολυάριθμες δυνάμεις τουρκικού στρατού σε ανοιχτό μέτωπο πολέμου.
Χρήστος Μαρμαρίδης
Απο την εισήγηση του στο Β' Παγκόσμιο Συνέδριο Ποντιακού Ελληνισμού
Θεσσαλονίκη 31 Ιούλη- 7 Αυγούστου 1988
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου