ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΟ ΡΕΥΜΑ

Στο διάστημα 1918-1919 διαμορφώνονται στη Ρωσία δυσμενείς συνθήκες για το ελληνικό στοιχείο. Η Οκτωβριανή επανάσταση εδραιώνεται όλο και περισσότερο. Από την άλλη, η αποστολή ελληνικού εκστρατευτικού σώματος στην Ουκρανία από την ελληνική κυβέρνηση, προκειμένου, μαζί με τους άλλους συμμάχους, να ενισχύσει τους τσαρικούς ενάντια στους Μπολσεβίκους, προκάλεσε την αγανάκτηση και τη μανία των τελευταίων. Γι' αυτό και κήρυξαν σε διωγμό τους Έλληνες του Καυκάσου και των άλλων περιοχών.

Όσο για την ηττημένη από τον πόλεμο Τουρκία, εκεί διαμορφώνονται νέα απροσδόκητα δεδομένα: Ξαναζωντανεύουν τα εθνικά όνειρα του υπόδουλου Ελληνισμού και οργανώνονται αρκετά κινήματα για δημιουργία ανεξάρτητων εθνικών κρατών, όχι μόνο του Πόντου, αλλά και των Αρμενίων και των Κούρδων. Μάλιστα, στον Καύκασο συγκροτείται ολόκληρη ελληνική Μεραρχία, υπό το στρατηγό Ανανία, από νέους των πόλεων Καρς, Τιφλίδας, Βατούμ.

Γι' αυτό, ακριβώς, ο Ελληνισμός της Ν. Ρωσίας-Καυκάσου στράφηκε, αυτή την περίοδο, προς τις πατρογονικές του εστίες (Πόντο): από τη μια, για να ξεφύγει τη μανία των Μπολσεβίκων, από την άλλη, για να συμβάλει και αυτός στην ίδρυση της Δημοκρατίας του Πόντου, ενισχύοντας αριθμητικά το ελληνικό της στοιχείο. Υπολογίζεται ότι, περί το τέλος του πολέμου (1918) και πριν από τη Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων (1919), παλιννόστησαν στον Πόντο περίπου 85.000 άτομα. Μόνο από την περιοχή Νοβοροσίσκ γύρισαν στην Τραπεζούντα, Κερασούντα, Ορντού, Οινόη, Σαμψούντα, γύρω στις 7.000 ψυχές .

Όμως, ο Ελληνισμός του Καυκάσου και της Ν. Ρωσίας αγωνίστηκε σθεναρά και για την ίδρυση, οργάνωση και λειτουργία της Δημοκρατίας του Πόντου. Συγκεκριμένα, είχε συγκροτήσει ειδικές πολιτικές οργανώσεις, όπως την «Κεντρική Ένωση Ποντίων» στο Αικατερινοντάρ, το «Σύνδεσμο Ποντίων» Βατούμ, το «Σύνδεσμο Ποντίων» Νοβοροσίσκ κ.ά. Αντιπρόσωποι αυτών των οργανώσεων, εκλεγμένοι απ' ευθείας από το λαό,συγκεντρώθηκαν στο Βατούμ στις 25 Μαρτίου 1919 και ανακήρυξαν την ανεξαρτησία του Πόντου.

 Μαζί μ’ αυτούς ενώθηκαν και σι αντιπρόσωποι των 6 (έξι) Μητροπόλεων του Πόντου (Τραπεζούντας, Χαλδίας, Ροδοπόλεως, Κολωνίας, Νεοκαισαρείας, Αμασείας) και αποτέλεσαν την Εθνοσυνέλευση του Πόντου, η οποία εξέλεξε το Εθνικό Συμβούλιο του Πόντου (ένα είδος άτυπης κυβέρνησης). Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου: ο Βασίλειος Ιωαννίδης, αντιπρόεδρος: ο Θεοφύλακτος Θεοφύλακτος, Γραμματέας: ο Κ. Ανδρεάδης, Πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης του Πόντου: ο Νίκος Λεοντίδης και, μετά το Μάιο του 1920, ο Λεωνίδας Ιασονίδης. Δυστυχώς, άλλα ήταν τα σχέδια των Μεγάλων...

Αυτός, λοιπόν, ο Ελληνισμός του Καυκάσου και της Ν. Ρωσίας αναγκάζεται σήμερα να πάρει και πάλι το δρόμο της προσφυγιάς. 

Αυτή τη φορά προς τη μητέρα Ελλάδα.