O μητροπολίτης Τραπεζούντας Χρύσανθος στηλιτεύει την ένοχη συνεργία της χριστιανικής Δύσης

«Υπό την ένοχον αδιαφορίαν της χριστιανικής Δύσεως εν έτει 1453 έπεσεν η Κωνσταντινούπολη και εν έτει 1461 η Τραπεζούς και κατεστράφη ολόκληρος ακμαίος πολιτισμός.
Τη ενόχω συνεργία δύο μεγάλων χριστιανικών Δυνάμεων της Δύσεως, της Γερμανίας και της Αυστρίας κατά τα έτη 1914-1918, εσφάγη υπό των Νεοτούρκων ολόκληρον έθνος, το Αρμενικόν, και εκατοντάδες χιλιάδων Ελλήνων βιαίως απεσπάσθησαν από των εστιών αυτών και απέθανον εν τη εξορία.
Τη ενόχω συνεργία των συμμάχων χριστιανικών Δυνάμεων της Δύσεως κατά τα έτη 1919-1922 το εθνικόν κίνημα των Τούρκων του Μουσταφά Κεμάλ πασά συνεπλήρωσε το έργο των Νεοτούρκων και κατά εκατοντάδας απηγχονίζοντο Έλληνες κληρικοί και πρόκριτοι του Πόντου, εν οις και ο αντιπρόσωπος της μητροπόλεως Τραπεζούντος αείμνηστος Ματθαίος Κωφίδης, ενώ χιλιάδες άλλαι στρατευσίμων νέων κατεδικάζοντο εις τον δια της πείνης και των ταλαιπωριών θάνατον εν τη εξορία.
 Και επήλθε κατά Αύγουστον του 1922 η Μικρασιατική Καταστροφή και επηκολούθησεν εν έτει 1923 η ανταλλαγή των πληθυσμών και η εντεύθεν ερήμωσις Πόντου, Μικρός Ασίας και Θράκης και η καταστροφή ολοκλήρου χριστιανικού πολιτισμού.

 Απόσπασμα από το έργο του αείμνηστου Μητροπ. Τραπεζούντος Χρύσανθου με τίτλο:
 «Η Εκκλησία Τραπεζούντος», «Αρχείο Πόντου 4-5»
 Έκδοση Επιτροπή Ποντιακών Μελετών
 Αθήνα 1933.