Η εξελικτική πορεία της ελληνικής γλώσσας χαρακτηρίζεται για τη συντηρητικότητά της. Γιαυτό υπάρχουν στη νεοελληνική γλώσσα πολλά αυτούσια στοιχεία γραμματικά, συντακτικά και λεξιλογικά της αρχαίας ελληνικής. Από αυτά, άλλα διαμορφώθηκαν σταδιακά στις διάφορες εποχές, την ελληνιστική, τη βυζαντινή, της τουρκοκρατίας, και άλλα διατηρήθηκαν σε μερικές ελληνικές διαλέκτους έως σήμερα, όπως ήταν.
Ο Πόντος, αποκομμένος γεωγραφικά, παρέμεινε στα χρόνια της τουρκοκρατίας, από το 1461 και μετά μακριά από τον υπόλοιπο Ελληνισμό κι έτσι, η ποντιακή διάλεκτος είχε διαφορετική εξέλιξη από τη νεοελληνική γλώσσα.
Απομονωμένη καθώς ήταν διατήρησε περισσότερα στοιχεία, αρχαία και βυζαντινά, από άλλα νεοελληνικά ιδιώματα και διαλέκτους. Οι ρίζες της ποντιακής φτάνουν έως την ομηρική διάλεκτο, την ιωνική. Να μερικές από τις λέξεις της ποντιακής διαλέκτου με ρίζες αρχαίες, βυζαντινές κ.τ.λ.
1. αγράπ’, το, ουσιαστικό από το επίθετο άγριος και το αρχαίο ουσιαστ. άπιον= ο καρπός της αγριοαχλαδιάς. Φράση: «Το χωράφ’ γομάτον αγράπα έν’.
2.αγραπέα η, ουσ. από το ουσ. αγράπ’ και την κατάληξη — εα= η μυρωδιά του αχλαδιού. Φράση: «Αγραπέαν μυρίζ’ τ’ οσπίτ’»,
3. αγρείμαι, ρήμα από το επίθετο άγριος, αγριεύομαι. Φρ. «Πολλά αγρείμαι τη νύχταν» 4.αγρίβωτος επίθ. από το στερητικό -α και το ρήμα γριβώνω, επίθ. γριβωτός<αγρυφώνω <αγρίφη: ο ανεφάρμοστος, ο μη προσκολλημένος. Φρ. «Αγρίβωτα κουσκούρα»,
5. αγρούστ(ιν) επίθ. ουδ. από το ουσ. αγρώστης: για καρπούς άωρος' αγρούστ’ μήλον, για πρόσωπο, άσχημον: Φρ. «αγρούστ’ πρόσωπον,
6.αγρύνω από το επίθ. άγριος γίνομαι άγριος. Φρ. έγρυνεν τ’ ομμάτ’ ατ’.
7. αγωμα(ν) το, και η, ουσ. από το ρήμα άγω: η αναχώρηση, ο πηγαιμός, η πορεία. Φρ. «αΐκον άγωμαν άλλο πα ’κ’ είδα».
Νίκος Λαπαρίδης
Ο Πόντος, αποκομμένος γεωγραφικά, παρέμεινε στα χρόνια της τουρκοκρατίας, από το 1461 και μετά μακριά από τον υπόλοιπο Ελληνισμό κι έτσι, η ποντιακή διάλεκτος είχε διαφορετική εξέλιξη από τη νεοελληνική γλώσσα.
Απομονωμένη καθώς ήταν διατήρησε περισσότερα στοιχεία, αρχαία και βυζαντινά, από άλλα νεοελληνικά ιδιώματα και διαλέκτους. Οι ρίζες της ποντιακής φτάνουν έως την ομηρική διάλεκτο, την ιωνική. Να μερικές από τις λέξεις της ποντιακής διαλέκτου με ρίζες αρχαίες, βυζαντινές κ.τ.λ.
 |
| Επιστροφή Αργοναυτών (Βολανάκης Κωνσταντίνος) |
2.αγραπέα η, ουσ. από το ουσ. αγράπ’ και την κατάληξη — εα= η μυρωδιά του αχλαδιού. Φράση: «Αγραπέαν μυρίζ’ τ’ οσπίτ’»,
3. αγρείμαι, ρήμα από το επίθετο άγριος, αγριεύομαι. Φρ. «Πολλά αγρείμαι τη νύχταν» 4.αγρίβωτος επίθ. από το στερητικό -α και το ρήμα γριβώνω, επίθ. γριβωτός<αγρυφώνω <αγρίφη: ο ανεφάρμοστος, ο μη προσκολλημένος. Φρ. «Αγρίβωτα κουσκούρα»,
5. αγρούστ(ιν) επίθ. ουδ. από το ουσ. αγρώστης: για καρπούς άωρος' αγρούστ’ μήλον, για πρόσωπο, άσχημον: Φρ. «αγρούστ’ πρόσωπον,
6.αγρύνω από το επίθ. άγριος γίνομαι άγριος. Φρ. έγρυνεν τ’ ομμάτ’ ατ’.
7. αγωμα(ν) το, και η, ουσ. από το ρήμα άγω: η αναχώρηση, ο πηγαιμός, η πορεία. Φρ. «αΐκον άγωμαν άλλο πα ’κ’ είδα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου