Αρχαίες ελληνικές λέξεις στην ποντιακή διάλεκτο

Ανάμεσα στις αρχαιοελληνικές λέξεις που διατηρούνται, μερικά μεταλλαγμένες, στην ποντιακή διάλεκτο, είναι και οι εξής:

Παλιό σπίτι στη Λιβερά

1.αδά επίρρημα από το αρχαίο ώδε — εδώ. Φράση: Έλα αδά ογλήγορα.
2.αδά άνθεν επιρρήματα από τα αρχαία ώδε, άνωθεν. Εδώ επάνω. Φρ. Αδά άνθεν έτον.
3. αδά αφκά επίρρ. από τα επιρρ. αδά και αφκά <από + κάτω. Εδώ κάτω. Φρ. Αδά αφκά εύρα το.
 4.αδά απέσ’ επίρρ. από τα επιρρήματα αδά και απέσ’ < από+έσω. Εδώ μέσα.
5.αδά παν και κα επίρρ. από τα επιρρήμ. Εδώ, πάνω και κάτω=εδώ κάτω στον κατήφορο.
 6.αδά πλά’ν επίρρ. από τα επιρρήμ. εδώ και πλάι=εδώ πιο πέρα.
7. αδιάκληγος και αδιάκλυστος επίθ. από το στερητικό α και το ρήμα διακλύζω<κλύζω =εκείνος που δεν έχει ξεπλυθεί. Φρ. αδιάκλυγα λώματα, αδιάκλυγα χέρα.

8.αδιάσκευτος επίθ. από το στερ. α και το ρήμα διασκεύω =αδιαφώτιστος, ακαθοδήγητος στις θρησκευτικές δοξασίες. 

9.αδέλαγος επίθ. από το στερ. α και το ρήμα δελάζω<θηλιάζω<θηλή =ο αμπέρδευτος Φρ. αδέλαγον ράμμαν.

10. αέτσ’(ιν) επίρρ. από το αρχαίο ουτωσί = έτσι Φρ. αέτσ’ θέλω.

11.αζούλιγος επίθ. από το στερητικό α και το μεσαιωνικό ρήμα ζουλίζω<διυλίζω = ο άστριφτος, Φρ. αζούλιγον γαρκόν'μεταφορικά ατίθασος. 

12.αθάλα η, ουσιστικό από το αρχαίο ουσιαστ. αιθάλη = η κάπνα, καπνιά.

13 αθέωτος επίθ. από το στερητ. α και το ρήμα θεώνω<θεός = ο άθεος, ο άπιστος, ο σκληρός Φρ. πολλά αθέωτος άνθρωπος έν’ ατός.

14. αθρομμούλιγος επίθ. από το στερ. α και το ρήμα θρυμμουλίζω<θρύμμα. Λέγεται για το ψωμί, το κομμάτι που δεν τρίφτηκε, που δεν έγινε ψίχουλα.

Νίκος Λαπαρίδης