Δύσκολα πράγματα. Φτώχεια, ανέχεια, οικονομική δυσπραγία. Ωστόσο την τραγική κατάσταση διασώζει το φιλότιμο και ότι έχει ακόμη απομείνει από το ελληνορθόδοξο ήθος, το ήθος του κοινοτισμού και της αλληλεγγύης.
Είναι κάποια Τετάρτη, ημέρα του εβδομαδιαίου παζαριού της επαρχιακής κωμόπολης, και στο καφενείο «Η Μαύρη Θάλασσα» είναι συγκεντρωμένοι αρκετοί Πόντιοι από τα γύρω χωριά, πρόσφυγες κυρίως της πρώτης γενιάς με καταγωγή από τα σιμοχώρια της Τραπεζούντας και της Ματσούκας. Ο Απόστολον ο Σανταλίδης (Λιβερά Ροδοπόλεως) και ο Απόστολον ο Αθανασιάδης (ο Αποστολίκας ο κεμεντζετσής Ποπάρζα Ματσούκας) ας σα Ούτσιανα, ο Γιάννες ο Κορύφ’ς (Ολασσα Τραπεζούντας) και ο Χαράλαμπον ο Τριανταφυλλίδης (Ολασσα Τραπεζούντας) ας σην Κατράνιτσαν και άλλοι πολλοί Πόντιοι ασο Καϊλάρ, ανάμεσά τουν και ο Αντώντς του Πουγάρ’( καταγωγή Φυσερά Τραπεζούντος).
Αφού έκαναν τα ψώνια τους στο παζάρι, κάθισαν λίγο μια ανάσα να πάρουν, μια κουβέντα να πουν για τον χαμένο τους παράδεισο, για την «Πατρίδαν», βάλσαμο και γιατρικό στον αβάσταχτο πόνο της προσφυγιάς τους.
Η κουβέντα έφερε την κουβέντα και το ένα τσίπουρο το άλλο. Όχι σπουδαία πράγματα. Μια ελίτσα, ένα χαψί, λίγο κρεμμύδι, ένα κομματάκι ψωμί. Με αυτά και με τ’ άλλα φούντωσε ο καημός και η νοσταλγία της αλησμόνητης πατρίδας. Ο πιο αψύς της παρέας, ο Γιάννες του Κορύφ’, λέει ς σον Αποστολίκαν:
- Για σύρον την τοξαρέαν Αποστολίκα, να κρούνε ς σο νουν εμούν τη πατρίδας τα τόπια. Παίξον το μακρύν την καϊτέν γιαμ παίρ’ την αρωθυμίαν εμουν.
Λαφρά λαφρά ο Αποστολίκας έσυρεν το τοξάρ’ν ατ’ απάν ς σα κόρδας τη κεμεντζές ατ'. Τα λαλίας απέσ’ ς σο καφενείον αμάν εστάθαν. Όλ’ ετούλωσαν, εμακρογούλ’τσαν και εστόχευσαν 'ς σον κεμεντζετζήν, εκρεμάγαν α σα κόρδας τοι κεμεντζές, άμον να έκουαν τον Δεσπότ να ψάλ’ απέσ’ ς σο Άεν - Βήμαν. Από κάποτε η λαλία τ’ εσκώθεν γλυκύν και δυ-νατόν, αγουριακόν λαλία, άξιον να σκών’ απάν’ ς σα βραχίονας ατς μακρύν την καϊτέν. Εσκούτον ολίον ολίον, σκαλοπάτ’ το σκαλοπάτ’, εκοντόστεκεν, εδίσταζεν. Εργοπόρανεν έναν ξιαόπον, άμα ξαν εδιαβαίνεν εμπροστά, άμον εθαρρείς με βαρυνούνιχτα ποδαρέας να εβγαίν ς σα ψηλασέας του καημού.
Όντες εξέβεν εκεί απάν’, ουρανοστάθεν κι επέμνεν έναν ξιάι 'ς σην αέραν, ελάιξεν ανάλαφρα τα φτερά τ’ς, άμον αητέντς περήφανος ντο αεροζυγιάσκεται. Απ’ εκεί απάν’ ετέρνεν σα χαμηλασέας τον κόσμον να σύρ’ τα ποδαρέας ατ’ βαρέα βαρέα α σα βάσανα και τα τέρτια τ’. Α σο μεσουράνιγμαν εκείνο ερχίνεσεν να αποτυλίζ’ κάτ’ στενόμακρα μεταξωτά κορδέλας. Λαφρά άμον αέρας. Πράσινα, κόκκινα και χρυσά ελαΐσκουσαν αργά και λυπητερά α ση κοσμί το αναστέναγμαν.
 |
| πηγή:http://giorgoskaza.blogspot.gr/ |
Εγώ είμαι τ’ς αστραπής ο γιον και τη βρεχής εγγόνι
Αν θέλω αστράφτω κεραυνόν αν θέλω σύρω χιόνι.
Παναϊα μ’, ποδεδίζω σεν! Ατό κι έτον τραωδία! Έτον το μαεμένον η λαλία ντ’ εβγαίνεν α σην κάρδιαν το πονεμένον. Άμον κορδέλα ντ’ αποτυλίεται και άμον κύμαν τη Μαυροθάλασσας. Και μίαν επέγνεν 'ς σα χωρία τοι Ματσούκας και σα καλά τα χρόνια και μίαν 'ς σο κότσιεμαν και 'ς σ’ ανθρώπ’ς ντ’ εχάθανε 'ς σο σεφερπερλούκ και 'ς σα εξορίας, 'ς σα στράτας και 'ς σα καραντίνας. Σ σ’ ατοίντς ντ’ επέμναν χωρίς ταφίν, ντ’ έσυραν ατς 'ς σην θάλασσαν.
Από κάποτε πα εβγαίνεν 'ς σα παρχάρια και 'ς σα ραχία τοι Ματσούκας. Μίαν αδά και μίαν εκεί. Πότε αργά αργά εβγαίνεν η λαλία, εθαρρείς πηγής νερόν και πότε αγληγορτά και γάργαρα άμον νερόν τη καταρράχτε. Πότε αέρα ντο σκουντουλίζ’ πατρίδας μανουσιάκια και θύμπιρα, πότε αγράνεμος χαλαμονήν ντο φέρει.
Αρ, από κάποτε εγέντον σταθερόν. Έρθεν και ύεψεν με την καϊτέν τοι κεμεντζές, λες κι έτον περιστέρ’ ντ’ εξέβεν α σην αγρανεμίαν και εστάθεν 'ς σ έναν ήμερον τόπον να χτίζ’ νέον φωλέαν. Άμον λες και η κάρδια να ευκαίρωνεν τα τέρτια τ’ς, να ελαφρύνεν και να ησύχαζεν. Οτότες όλ’ εντάμαν έλλαξαν την καϊτέν κι έκλωσαν ατό 'ς σα τραγωδίας τοι χαράς. Άλλο μίαν εσκώθεν αναχάπαρα ο Χαράλαμπον ο Τριανταφυλλίδης, 'ς σο γιάν ατ’ έτρεξεν και ο Γιάννες τοι Κορύφ’.
Ο Αποστολίκας αμάν έκλωσεν ατο 'ς σην Σέρραν. Ατόσον υγιεμένα εχόρευαν ατό οι δυ ατούν! Ετρόμαζαν τα ράχιας ατούν κι εφοούσαν θερία, εντούναν 'ς ση γην τα ποδάρια τουν κι εχαλάουτον ο κόσμον. Και ίλιαμ 'ς σο τσάκωμαν ντ’ εποίνανε! Εκλείσκουσαν κα ραχία κι επροσκύναν ατς. Αοίκον Σέρραν εχόρευαν εκείν’. Οι ατωρινοί πα Σέρραν τεά χορεύνε, σκοτούνταν και χάν’ταν. Εκείν’ οι δυ σίτ’ εχόρευαν απονεγκάσκουσαν κέλα.
Το καφενείον όλιον έσκωσαν 'ς σο ποδάρ. Εγόμωσαν τα κάρδιας ατούν περηφανίαν, επέραν άνασμαν και δύναμην για τα τέρτια και τα βάσανα τοι ζωής. Οξιουκά πα εμαζεύτεν άμον τα μερμήκας ο κόσμον α σο παζάρ’ κι εντούναν τσιάπκας. Όλιον το υστερνόν όλ’ εντάμαν επιάσταν 'ς σον χορόν.
Από οξιουκά πα κάποιοι Θρακιώτ’ κι επόρναν να εγροικούν που ευρήκ’νε το τακάτ «οι αούτοι» και συχνά πυκνά εφτάνε αοίκα μουχαπέτια.
- Βρε, βρε, για διε οι σασκίνηδες οι αούτοι το κέφι στην τσέπη το’ χνε!
Αναρωτιόντουσαν χαμηλόφωνα οι Θρακιώτες μην τύχει και τους ακούσουν οι από μέσα. Εφοούσαν ατς. Πολλά σέρτικον ράτσαν έσαν οι Πόντιοι. Χα κώλον και έκουαν ατς! Θ’ εχάσευαν τα κωλόπα τουν.
Στάθης Ταξίδης
Εκπαιδευτικός-Συγγραφέας
Πηγη: Περιοδικο "ΠΟΝΤΙΑΚΑ"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου