Και έρθαν χρόνα δίσεκτα, καταραμένα χρόνα
ο ουρανόν ελίβωσεν, σην γην ποτάμ' το γαίμαν.
Εσκώθεν θρήνος θάνατος, πέραν περού σον Πόντον.
Ο βίον χάται γενεών, ο κόσμον ξεκληρούται
κι είνας λαός πορεύκεται σ' Αδάμ την εξορίαν.
Αποτελειών’νε σον γιαλόν, τ' έργον των Αγαρηνών,
οι Φραγκολεβαντίνοι
και 'κ' εγροικάς ο άκλερον,
ποιος τ' εσόν έν’ ο εχθρόν, και ποιος έν ο φίλον.
Και ξαν πουλί μ' ας σήν αρχήν, χτίζομεν το γιοφύριν,
σα μαύρα τα χαλάσματα άνθα και μανουσάκια,
την γην κατατρυπαίνομεν μ' αλέτριν και χορόν.
Τον ήλον ξαν, σα χέρια μουν, αγαπεμέν' κρατούμεν
και μ' έναν στόμαν, έναν ψήν και νουν βροντολαλούμεν:
Πόντος, έν’ άστρον φωτεινόν, οψέ, οσήμερον και πάντα.
Το τίμημα που πλήρωσε ο Ποντιακός Ελληνισμός από το 1914 έως το 1923 είναι 353.000 νεκροί. Το έγκλημα που εμπεριέχει όλα τα στοιχεία της γενοκτονίας, με τις εξορίες, τις εκτοπίσεις, τις λεηλασίες, τους βιασμούς, τους απαγχονισμούς και την υποχρεωτική στράτευση, είχε ως συνέπεια την προσφυγιά, τη φτώχεια και τη δυστυχία των πατεράδων μας.
Θυμάμαι τη γιαγιά τη Σοφία και όσα έζησε
Θυμάμαι την αφήγηση της γιαγιάς Σοφίας, η οποία πέθανε σε βαθιά γεράματα, 110 χρονών. Διηγιόταν, κλαίγοντας, πως εξορίστηκε από την παράλια πόλη της Μαύρης Θάλασσας, τα Κοτύωρα, μαζί με τα τρία παιδιά της.
Με τη συνοδεία των τσανταρμάδων διέσχιζαν την Τουρκία, πηγαίνοντας στο άγνωστο. Τα τρόφιμα γρήγορα τελείωσαν. Τους άφηναν έξω από τα χωριά και τις πόλεις, από όπου τους παραλάμβαναν νέοι συνοδοί και... ξεκινούσαν πάλι. Το μικρό της παιδί πέθανε αμέσως από το κρύο και τη βροχή και το άφησε στο πλάι του δρόμου άταφο, ελπίζοντας ότι κάποιος θα το έθαβε. Πεινασμένη, ξυπόλυτη μέσα στη λάσπη, είχε την αγωνία να σώσει το Σταύρο και τη Δέσποινα. Η ψυχή της μάνας δε λύγιζε. Σκάβοντας με τα νύχια της τη γη, έβγαζε ρίζες και τάιζε τα παιδιά της.
Ο Γολγοθάς που ανέβαινε, ατελείωτος. Πέντε ολόκληρα χρόνια ποδαρόδρομος. Περπάτησε προς νότο όλη την Τουρκία και έφτασε στο Χαλέπι της Συρίας, όπου την έβαλαν σε καράβι, μαζί με άλλους εξόριστους και, έτσι, έφτασε στην Ελλάδα, καταφέρνοντας να φέρει ζωντανά τα δυο της παιδιά.
Εικοσάχρονος, κουβάλησε τη μάνα του επί 15 ημέρες και πέθανε στην άκρη της θάλασσας!
Αναφέρω ακόμη την τραγική ιστορία ενός εικοσιδυάχρονου καταπληγιασμένου από τις μάχες αντάρτη από την Κρώμνη, ο οποίος κουβάλαγε στην πλάτη τη μάνα του, επί δεκαπέντε ημέρες. Σαν έφτασε στην θάλασσα, πήγε σε μια άκρη να ξαποστάσει και εκεί πέθανε «ευτυχισμένος»! από την υπερπροσπάθεια.
Ποτέ και πουθενά σε παγκόσμια κλίμακα δεν ξανάγινε σε τέτοια έκταση, ξερίζωμα λαού από την πατρογονική του εστία. Οι «σαλονάτοι - καθώς πρέπει» ισχυροί, το βάφτισαν «ανταλλαγή πληθυσμών».
Ήδη από το 1908, ο Πόντος δεχόταν και το πρώτο οικονομικό εμπάργκο, αφού οι Νεότουρκοι, σε αντίποινα της ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα, επέβαλλαν στα ελληνικά εμπορικά πλοία τον αποκλεισμό της προσέγγισης σε λιμάνια του Πόντου. Το μέτρο τσάκισε την οικονομία του Πόντου που στηριζόταν κυρίως στις εξαγωγές.
Υποχρεωτική στράτευση προς όφελος των Γερμανών
Η υποχρεωτική στράτευση των χριστιανών στα 1911, οδήγησε πολλούς σε αναγκαστική μετανάστευση.
Στα 1912, στους βαλκανικούς πολέμους, η Τουρκία κλιμάκωσε την τρομοκρατία στον Πόντο. Άλλωστε, γνώριζε τη συμμετοχή των Εθελοντών Ποντίων στο μέτωπο.
Στην επιστράτευση του 1914 η Τουρκία συμπεριέλαβε και τους Ποντίους, προκειμένου να πολεμήσει στο πλευρό των Γερμανών στον α' παγκόσμιο πόλεμο. Πολλοί, τότε, κατέφυγαν στα βουνά και δημιούργησαν αντάρτικες ομάδες προστατεύοντας τους ομοεθνείς, έχοντας κατ' αρχή ως βάση τις περιοχές Αμάσειας και Σάντας.
Έτσι, δόθηκε και η αφορμή για λεηλασίες των χωριών καθώς και εξορίες. Μέχρι το 1918 είχαν εξοντωθεί 257.000 Έλληνες του Πόντου. Στα 1919 άρχισε η δεύτερη φάση της εξολόθρευσης με την άφιξη του Κεμάλ Ατατούρκ στη Σαμψούντα. Και φθάνουμε στο 1921, όπου με το σύμφωνο Φιλίας και Αδελφότητας μεταξύ Σοβιετικής Ένωσης και Τουρκίας, εξασφαλίζοντας τα βόρεια σύνορά της, αφοσιώθηκε, απερίσπαστη, στην εξόντωση του ελληνικού στοιχείου. Το 1922 η Μικρασιατική καταστροφή ολοκληρώθηκε και το 1923 τα θύματα του Πόντου έφταναν τον τρομακτικό αριθμό των 353.000 ψυχών.
Μεγάλα τα γερμανικά οικονομικά συμφέροντα
Οι Νεότουρκοι εθνικιστές επέβαλαν δια πυρός και σιδήρου το σχέδιο της γενοκτονίας των Αρμενίων και των Ποντίων συνεπικουρούμενοι κυρίως από τους Γερμανούς. Ο λόγος ήταν ότι οι Έλληνες, που είχαν συγκεντρώσει το εμπόριο και τη βιομηχανία στα χέρια τους, αποτελούσαν εμπόδιο στην επιδίωξη οικονομικής διείσδυσης του γερμανικού κεφαλαίου στην πλούσια σε ορυκτά Τουρκία και όχι μόνον.
Το χρώμιο, για παράδειγμα, που αφθονεί στο υπέδαφος της, ήταν βασικό μέταλλο στην παραγωγή όπλων. Έτσι από τα 1915, με προπαγανδιστικά φυλλάδια της γερμανικής τράπεζας Παλαιστίνης, παρότρυναν τους Τούρκους να μην έχουν εμπορικές σχέσεις με Έλληνες και Αρμένιους.
Στον Πόντο, από τις πέντε τράπεζες που υπήρχαν, οι τέσσερις βρίσκονταν σε χέρια Ποντίων. Οι ίδιοι οι Γερμανοί υπέδειξαν στους Τούρκους τις εκτοπίσεις και τις εξορίες με σκοπό τη φυσική τους εξόντωση. Η μεθόδευση της μεταφοράς των Ελλήνων για «στρατιωτικούς λόγους», απέφερε το επιθυμητό αποτέλεσμα της προσφυγιάς των Ποντίων
στην Ελλάδα , στη Ρωσία και αλλού.
Στατιστικές μαρτυρίες με εντολή του Πατριαρχείου
Στις 20 Μαΐου 1919, ο αρχιμανδρίτης Πανάρετος και ο γιατρός Κωνσταντίνος Φωτιάδης, με εντολή της Ένωσης των Ποντίων του Αικατερινοντάρ, αλλά και με ειδική εντολή του Οικουμενικού Πατριαρχείου, επισκέφτηκαν τις εκκλησιαστικές περιφέρειες του Πόντου, καταγράφοντας με λεπτομέρεια την εικόνα που αντίκρισαν: «Η επαρχία της Αμάσειας είχε προ του πολέμου: 136.738 Έλληνες, 393 σχολεία με 12.360 μαθητές, 493 δασκάλους και 498 εκκλησίες. Απ' αυτούς, 72.375 μετατοπίστηκαν και εξορίστηκαν, το 70% απέθανε, ενώ μόλις το 30% επανήλθε.»
Το αγωνιώδες τηλεγράφημα που απεστάλη την 25η Ιουλίου του 1920 από την Επιτροπή Ποντίων στον Ελευθέριο Βενιζέλο, αναφέρει: «Πανταχόθεν του Πόντου αγγέλλονται σφαγαί... εις Κερασούντα... εις Τραπεζούντα και αλλού... Εάν κατάστασις αύτη συνεχιστεί, Ελληνισμός Πόντου εξαφανισθήσεται, πριν η διπλωματία προλάβει ασχοληθεί περί αυτού...».
Έκθεση Τούρκου για τις φρικαλεότητες κατά Ελλήνων
Η έκθεση του Τζεμάλ Νουσχέτ, νομικού συμβούλου του φρουραρχείου Κωνσταντινούπολης και προέδρου εξεταστικής επιτροπής, αναφέρει μεταξύ άλλων :
«Οι έξι χιλιάδες Έλληνες της Πάφρας αποκλεισθέντες εντός των εκκλησιών του Σαλαμαλίκ, του Σουλού Ντερέ, της Παναγίας και του Γκιοκτσέ Σου, παρεδόθησαν εις το πυρ και εντός αυτών εκάησαν όλοι : γέροντες, άνδρες, γυναίκες και παιδιά —ουδείς εσώθη-. Μερικαί εκ των γυναικών οδηγήθηκαν εις το εσωτερικόν των ναών υπό των Τσετών και αφού ησέλγησαν επ' αυτών, τας εθανάτωσαν.
Αι κινηταί περιουσίαι και τα χρήματα των Ελλήνων κατοίκων της Πάφρας ελεηλατήθησαν. Μετά το φρικώδες τούτο έργον οι Τσέται ήλθον εις τον δήμον Αλατσάμ, όπου παρέταξαν εις γραμμήν τους 2.500 χριστιανούς κατοίκους, και παρασύραντες αυτούς εις τους πρόποδες των ορέων, τους εθανάτωσαν όλους. Εκ των 25.000 Ελλήνων της περιφερείας Πάφρας — Αλάτσαμ ενενήκοντα τοις εκατόν εξοντώθησαν, οι δε εκτοπισθέντες εθανατώθησαν εις το εσωτερικόν».
Και ανατριχιαστική μαρτυρία Αμερικανού
Η μαρτυρία του Αμερικανού ταγματάρχη Γόουελ, μέλους της επιτροπής, είναι χαρακτηριστική. Σε μια μικρή διαδρομή μέτρησε 1.500 πτώματα που τα λείψανά τους κατέτρωγαν τα ζώα... «όλαι αι δημόσιαι οδοί είναι εγκατεσπαρμένα, από πτώματα Ελλήνων, υπέρ των οποίων ίπτανται σμήνη ορνέων...»
Το βρώμικο παιχνίδι των Μεγάλων Δυνάμεων
Οι λεγόμενες «μεγάλες δυνάμεις» έπαιξαν το πιο βρώμικο παιχνίδι στις πλάτες των Ελλήνων η κάθε μια, για δικό της λόγο. Οι Αμερικάνοι, γιατί ήθελαν να αναλάβουν τη σιδηροδρομική σύνδεση της Μεσογείου με την Ανατολία, οι Εγγλέζοι, γιατί εποφθαλμιούσαν τα πετρέλαια της Μοσούλης, οι Ιταλοί ήθελαν τον έλεγχο του Αιγαίου, ο Πάπας με επιστολή στον Κεμάλ υπόσχεται βοήθεια με τον όρο: « να μην μπει ποτέ Ελληνική σημαία στην Αγιά Σοφιά».
Οι Γάλλοι με μυστική συμφωνία για εκμετάλλευση των κοιτασμάτων χρωμίου και σιδήρου, η Ρωσία του Λένιν να δίνει εντολή στον πρέσβη της Αράλωφ «να αδιαφορεί για τις σφαγές των Ελλήνων, μην θιχτεί το εθνικό φιλότιμο των Τούρκων».
Αποκαλυπτική αγανάκτηση του Λόιντ Τζορτζ
Και όταν ο Κεμάλ αθέτησε τις υποσχέσεις του στους φραγκολεβαντίνους, δια στόματος του θυμωμένου, για την εξέλιξη αυτή, πρωθυπουργού της Αγγλίας Λόιντ Τζόρτζ, αποκαλύφθηκε το μέγεθος ευθύνής τους:
«Εμείς είμαστε υπεύθυνοι. Εμείς που αδιαφορήσαμε και σας αφήσαμε να οργιάζετε εις βάρος των Ελλήνων».
Πρίγκηπες και Μεταξάδες υπέρ των Τούρκων
Την ίδια αντιμετώπιση είχαν και από κάποιους «Ελληναράδες». Ο πρίγκιπας Ανδρέας σε μία επιστολή του προς τον Ιωάννη Μεταξά λέγει επί λέξει: «...εμείς κανονικά πρέπει να παραδώσουμε τους απαίσιους Έλληνας που ζούνε στη Μικρά Ασία στα χέρια του Κεμάλ... Όλοι τους είναι αντιβασιλικοί και προσκυνάν’ τον Βενιζέλο.. .Θα τρόμαζες αν έβλεπες τι έγινε την ημέρα της γιορτής του, στις 15 Δεκεμβρίου. Χωριά και πόλεις σημαιοστολίστηκαν. Κλείσαν σχολειά και καταστήματα και πανηγύριζαν στους δρόμους, με τυμπανοκρουσίες... αν φτάσουν όπως είναι το πρόγραμμα ετούτοι στην Ελλάδα, σίγουρα με την ψήφο τους, θα διώξουνε την βασιλεία.. .είναι λοιπόν επιθυμία μου εκεί να παραμείνουν...». Ανάλογες μαρτυρίες υπάρχουν πάμπολλες, που στα χρονικά περιθώρια μιας ομιλίας είναι αδύνατον να απαριθμηθούν.
Οι κλέφτες της ανταλλάξιμης περιουσίας
Ο επίλογος της γενοκτονίας των Ποντίων δεν σημειώθηκε εδώ, συνεχίστηκε με άλλον τρόπο και στην Ελλάδα, όταν κάποιοι επιτήδειοι καρπώθηκαν την ανταλλάξιμη περιουσία (η πλειοψηφία των προσφύγων δεν την έλαβε ποτέ). Το ελληνικό κράτος τους εγκατέστησε στη νεοαποκτημένη γη της Μακεδονίας που τότε είχε λιγοστούς κατοίκους με έλη και χέρσα χωράφια.
Στον Πόντο... ακρίτες ζούσανε, φυλάγοντας Θερμοπύλες, ακρίτες τους έβαλαν και στην πατρίδα. Η μοίρα τους έλαχε να πληρώνουν στην Ελλάδα το βαρύτερο φόρο... και να μην παίρνουν ποτέ κάτι ως αντάλλαγμα. Και αυτή, σκληρή στα παιδιά, της — μόλις το 1994 — αναγνώρισε την γενοκτονία με το νόμο 2193 (σ. σ. η Ελλάδα δεν αναγνώρισε ποτέ τη γενοκτονία, απλώς επέτρεψε στους πληγωμένους πρόσφυγες να κάνουν μνημόσυνα), ορίζοντας την 19η Μαΐου ως ημέρα Εθνικής Μνήμης της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού, (σ. σ. Μετά από λίγα χρόνια, επειδή τράβηξαν οι ξένοι το αυτί της ελληνικής κυβέρνησης, η ημέρα μνήμης των Ποντίων, έγινε μνημόσυνο για τα θύματα της μικρασιατικής καταστροφής, για εκείνους τους Έλληνες, δηλαδή που ... 'συνωστίζονταν' στην παραλία της Σμύρνης για να πάνε στις διακοπές τους! Και βρέθηκαν καθηγητάδες αριστεροί που βγήκαν και υπερασπίστηκαν — υπεράσπισαν, όπως τόνιζαν οι ίδιοι — το άτομο που δεν σεβάστηκε τη μνήμη των χιλιάδων νεκρών!)
Φόβος στους κυβερνώντες μην και θιγούν οι Τούρκοι!
Φθάνοντας στο σήμερα, διαπιστώνουμε ότι στα ελληνικά σχολεία στο μάθημα ιστορίας, δεν αναφέρεται καν η λέξη «γενοκτονία», αναφέροντας περιληπτικά κάποια γεγονότα, για να μη θίξουν τη λεγάμενη «Ελληνοτουρκική Φιλία.».
Εμείς, οι απόγονοι των προσφύγων, δεν μπορούμε να ξεχάσουμε το ιστορικό γεγονός της γενοκτονίας αποσιωπώντάς το, στο όνομα οποιασδήποτε «φιλίας».
Λαοί, οι οποίοι δεν περιφρουρούν την ιστορία τους, γρήγορα χάνουν την ταυτότητα τους. Η λησμονιά ποτέ δεν αποτέλεσε μέσο αποφυγής γενοκτονιών και εγκλημάτων κατά των λαών. Αντίθετα, η αναγνώριση της γενοκτονίας αποτελεί το μοναδικό όπλο αποτροπής και αποφέρει ηθικά και πολιτικά αποτελέσματα.
Τελειώνοντας, θα ήθελα να πληροφορήσω όσους δε γνωρίζουν ότι φέτος (σ.σ. 2010)για πρώτη φορά το Ελληνικό Κράτος, εφαρμόζοντας την απόφαση της 20ης Συνόδου της Μόνιμης Διάσκεψης των Υπουργών Παιδείας του Συμβουλίου της Ευρώπης, θεσμοθέτησε στα σχολεία την 27η Ιανουαρίου ως ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Ελλήνων Εβραίων, με το νόμο 3218 ΦΕΚ Α/12/27-1-2004.
Την ημέρα αυτή «παρακαλεί» τις Περιφερειακές Διευθύνσεις Εκπαίδευσης, μετά την πρωινή προσευχή, να διαβάζεται επισυναπτόμενο κείμενο τρεισήμισι σελίδων στα σχολεία της χώρας μας για το ολοκαύτωμα των Εβραίων.
Δεν μπορώ να μη σχολιάσω το γεγονός αυτό. Φυσικά και συμφωνούμε στο να υπάρχουν Ημέρες Μνήμης για θύματα γενοκτονιών γιατί όπου συνέβησαν είναι ίδιες και δεν ξεχωρίζουν χρώμα και εθνικότητα..
Κάποια εύλογα ερωτήματα για την επιλεκτική τους στάση
Όμως, υπάρχουν κάποια εύλογα ερωτήματα :
Όλη η Ευρώπη θυμήθηκε το Εβραϊκό Ολοκαύτωμα, και το επέβαλε στα κράτη μέλη της. Για κάποιες άλλες γενοκτονίες όπως των Ποντίων, των Κούρδων, των Παλαιστινίων και άλλων λαών δεν «ίδρωσε καθόλου το αυτί της» για καθιέρωση. Η επιλεκτική αναφορά σε έναν λαό αναιρεί από μόνη της την οποιαδήποτε καλή προαίρεση.
Στα πλαίσια της αμοιβαιότητας, θα ήμασταν ικανοποιημένοι αν στα αντίστοιχα ισραηλινά σχολεία την 19η Μαΐου γίνονταν ομιλίες με θέμα την γενοκτονία των Ποντίων. Όμως, φυσικά, κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να γίνει, γιατί η τουρκοϊσραηλινή στρατιωτική συμμαχία θα έμπαινε σε δοκιμασία.
Η σπουδή από την Ελλάδα να εφαρμόσει την απόφαση, φέρνει αυτόματα πικρία σε μας γιατί άφησε να περάσουν ογδόντα πέντε, περίπου, χρόνια μέχρι να αναγνωρίσει το δικαίωμα των Ελλήνων να μνημονεύουν τους μάρτυρες νεκρούς τους.
Τα τελευταία χρόνια διαπιστώνεται τάση υποβάθμισης των γεγονότων εκείνων και σε κάποια σχολεία δεν γίνεται καν αναφορά, διότι η εγκύκλιος αποστέλλεται μετά την 19η Μαΐου, οπότε, λόγω χρονικής παρέλευσης, αποσιωπάται.
Από την όλη ιστορία, διδασκόμαστε ότι πρέπει να διεκδικούμε από την παγκόσμια κοινότητα και την Ε.Ε, αυτό που είναι αυτονόητο και κατορθωτό για άλλους, ενώ για μας, καταντά υποχώρηση σε δικαίωμα. Εξάλλου, αυτοί μας χρωστάνε και όχι εμείς σ' αυτούς!
Γιάννης Παμπουκίδης-Βαμβακίδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου