Οι μονόφθαλμοι βασιλεύουν

Σε θέματα της αγοράς και διαβίωσης στην πόλη αναφέρεται και το μακροσκελές σχόλιο του Νίκου Καπετανίδη, που δημοσιεύει η Εποχή στις 8-12-1920, με τίτλο Οι μονόφθαλμοι βασιλεύουν: Όπως κατήντησεν η ζωή των πόλεων και η ζωή της αγοράς, αποτελεί φαινόμενον υπερτάτης διαφθοράς που εισχωρεί ολονέν εις όλα τα λαϊκά πλήθη και κατακτά τους αστούς και γίνεται το πρόγραμμα της κοινωνικής των ζωής. Πέρνομεν τα παραδείγματα πρόχειρα και ολοζώντανα από τον γύρω κόσμον. Εξαντλούμεν κάθε ζωικήν μας δύναμιν μέσα εις την αγοράν, προσπαθούντες, παλαίοντες, επιπλέοντες ή καταβυθιζόμενοι. 
Από το ίδιον αυτό περιβάλλον, την αγοράν, αντλούμεν όλας τας δυνάμεις και εκπληρούμεν όλας τας βιωτικάς ανάγκας. Εις τον κύκλον αυτόν περιστρέφεται η ανθρώπινη ύπαρξις, με ιδικούς της νόμους και ίδια αποτελέσματα πάντοτε. Είναι ανάγκη να λεχθή ότι τίποτε ηθικόν, τίποτε το αμόλυντον και το άσπιλον δεν κυριαρχεί εις αυτήν την άχαρι ζωήν, την ζωήν χωρίς ιδανικά, χωρίς ευγενή κατεύθυνσιν, χωρίς εξηγιασμένους σκοπούς.
 Όλοι αυτοί που παλαίουν τον τραχύν αυτόν και ανώφελον αγώνα είναι οι κοινωνικοί μονόφθαλμοι οι καμμύοντες (μισοκλείνοντες) τον οφθαλμόν προ οιουδήποτε συμφέροντος, προ οιουδήποτε κέρδους, όπως και απόπου αν έρχεται. Είναι οι μονόφθαλμοι οι στήσαντες ένα άμορφον είδωλον εις την ζωήν των και πιστεύουν και δουλεύουν δι' αυτό. 
Ιδέτε τους: Τα είδη της πρώτης ανάγκης, τόσον άφθονα εις την αγοράν κρατούνται εις τιμάς υψηλάς. Τα νέα φθασίματα καμμίαν δεν έχουν επήρειαν εις την ασυνείδητον αισχροκέρδειαν. Και αντικρύζομεν το αηδές θέαμα υποανθρώπων που μετέρχονται τα πάντα, χαμαιλέοντες κοινωνικοί, πωλούντες παρά τα υφάσματα λουκάνικα και παρά την μέταξαν πετρέλαια.
 Συνονθύλευμα τόσον αποτρόπαιον η εμπορική ζωή - καμμία ζωή - δεν εγνώρισε ποτέ. Όλοι κινούνται, ομιλούν χαμηλοφώνως, καμμύουν τον ένα οφθαλμόν, σαλεύονται μυστηριωδώς ως να προετοιμάζουν ενέδραν. Και το θύμα - ο λαός - προσέρχεται αφελής, χαύνος, μοιρολάτρης και υποκύπτει αγογγύστως. Εις την χώραν των τυφλών η βασιλεία ανήκει εις τους μονοφθάλμους. Εις την αριστοκρατίαν του ασυνειδήτου ανθρώπου. 
Εις την βλαστήσασαν αυτήν κοινωνικήν τάξιν, που ενέπηξε τας ρίζας της εις το άρρωστον κοινωνικόν σώμα και ανωδύνως και ηδονικώς μυζά και μυζά...