Βέβαια, αυτό δεν γινόταν μόνο στη Σάντα. Το όπλο ήταν κάτι που πρόσθετε στον ανδρισμό και ασκούσε γοητεία στον κάθε νέον Έλληνα Πόντιο. Σαν συμπλήρωμα της τοπικής αμφίεσης, με όλα του τα εξαρτήματα, ασημένια κυρίως, χάριζε αυτοπεποίθηση και λεβεντιά, το νόημα της οποίας ένας τωρινός γραβατωμένος νέος είναι ανίκανος να συλλάβει.
Δεν υπήρχε, λοιπόν, Πόντιος Έλληνας χωρικός να μην αγαπά και να μη μεταχειρίζεται το τουφέκι.
Για τον Σανταίο, όμως, πέρα από την διακοσμητική σημασία του, το όπλο είχε και την πολύ πρακτική ωφελιμότητα του. Του ήταν ανάγκη — μια ανάγκη προστασίας από τα άγρια θηρία και από τούς Τούρκους, ιδίως το καλοκαίρι, όταν τα ζώα βρίσκονταν στα παρχάρια, στις θερινές δηλαδή βοσκές.
Οι μεμονωμένες ληστρικές επιδρομές στα παρχάρια δεν έλειψαν ποτέ, και η ιστορία της Σάντας, από τα πρώτα χρόνια της, είναι μία ιστορία συνεχών επεισοδίων, χωρίς βέβαια βαθύτερη σημασία στους ομαλούς καιρούς.
Ήρθαν όμως και οι ανώμαλοι καιροί, ήρθε ο πόλεμος, Α' παγκόσμιος πόλεμος, η απελευθέρωση από τους Ρώσους και κατόπι η αποχώρησή τους.
Η Σάντα γνώρισε την ερήμωση—την πρώτη της ερήμωση— ήδη από τα 1915. Οι κορυφογραμμές των βουνών της αποτέλεσαν δυο φορές γραμμή μετώπου. Ο τουρκικός στρατός είχε προβάλει εκεί άμυνα, ηττήθηκε και υποχώρησε. Οι Σανταίοι πανηγύρισαν την απελευθέρωση και, πολύ δίκαια, πίστεψαν ότι εκπληρώθηκε πια ο προαιώνιος πόθος.
Αλλά οι Τούρκοι ενήργησαν σε λίγο αντεπίθεση και τώρα αμυνόμενοι στις ίδιες κορυφογραμμές ήσαν οι Ρώσοι. Η αντεπίθεση πέτυχε, οι Ρώσοι υποχώρησαν και η Σάντα ανακαταλήφθηκε από τούς Τούρκους.
Οι κάτοικοι, αφήνοντας τα υπάρχοντά τους, μόλις πρόφτασαν να διαφύγουν προς βορρά, προς τα χωριά της Γεμουράς, όπου αποδεκατίστηκαν κυριολεκτικά από την ελονοσία, παρθένοι βουνίσιοι οργανισμοί όπως ήσαν.
Όταν, έπειτα από την σταθεροποίηση των ρωσικών θέσεων ξαναγύρισαν πάλι στη Σάντα, δεν βρήκαν, παρά μόνο «τέσσερα ντουβάρια». Ολα τα χωριά είχαν λεηλατηθεί από τους Τούρκους γείτονες —- κοντινούς και μακρινούς.
Είχε όμως και ένα καλό η περιπέτεια αυτή της Σαντάς.
Όταν ξαναγύρισαν οι Σανταίοι, βρήκαν τα βουνά τους σπαρμένα κυριολεκτικές με πολεμικά όπλα, ρωσικά και τουρκικά, και υπεράφθονα φυσίγγια, με τα οποία εμείς τα παιδιά, τότε, κάναμε όργιο σπατάλης, ρίχνοντάς τα πάνω σε μεγάλες φωτιές που ανάβαμε και χαιρόμασταν τούς κρότους των εκρήξεων. Ο ανδρικός πληθυσμός όμως εξοπλίστηκε επαρκώς!
Δεν υπήρχε, λοιπόν, Πόντιος Έλληνας χωρικός να μην αγαπά και να μη μεταχειρίζεται το τουφέκι.
 |
| Χαμελέτε σον Γιάμπολη |
Για τον Σανταίο, όμως, πέρα από την διακοσμητική σημασία του, το όπλο είχε και την πολύ πρακτική ωφελιμότητα του. Του ήταν ανάγκη — μια ανάγκη προστασίας από τα άγρια θηρία και από τούς Τούρκους, ιδίως το καλοκαίρι, όταν τα ζώα βρίσκονταν στα παρχάρια, στις θερινές δηλαδή βοσκές.
Οι μεμονωμένες ληστρικές επιδρομές στα παρχάρια δεν έλειψαν ποτέ, και η ιστορία της Σάντας, από τα πρώτα χρόνια της, είναι μία ιστορία συνεχών επεισοδίων, χωρίς βέβαια βαθύτερη σημασία στους ομαλούς καιρούς.
Ήρθαν όμως και οι ανώμαλοι καιροί, ήρθε ο πόλεμος, Α' παγκόσμιος πόλεμος, η απελευθέρωση από τους Ρώσους και κατόπι η αποχώρησή τους.
Η Σάντα γνώρισε την ερήμωση—την πρώτη της ερήμωση— ήδη από τα 1915. Οι κορυφογραμμές των βουνών της αποτέλεσαν δυο φορές γραμμή μετώπου. Ο τουρκικός στρατός είχε προβάλει εκεί άμυνα, ηττήθηκε και υποχώρησε. Οι Σανταίοι πανηγύρισαν την απελευθέρωση και, πολύ δίκαια, πίστεψαν ότι εκπληρώθηκε πια ο προαιώνιος πόθος.
Αλλά οι Τούρκοι ενήργησαν σε λίγο αντεπίθεση και τώρα αμυνόμενοι στις ίδιες κορυφογραμμές ήσαν οι Ρώσοι. Η αντεπίθεση πέτυχε, οι Ρώσοι υποχώρησαν και η Σάντα ανακαταλήφθηκε από τούς Τούρκους.
Οι κάτοικοι, αφήνοντας τα υπάρχοντά τους, μόλις πρόφτασαν να διαφύγουν προς βορρά, προς τα χωριά της Γεμουράς, όπου αποδεκατίστηκαν κυριολεκτικά από την ελονοσία, παρθένοι βουνίσιοι οργανισμοί όπως ήσαν.
Όταν, έπειτα από την σταθεροποίηση των ρωσικών θέσεων ξαναγύρισαν πάλι στη Σάντα, δεν βρήκαν, παρά μόνο «τέσσερα ντουβάρια». Ολα τα χωριά είχαν λεηλατηθεί από τους Τούρκους γείτονες —- κοντινούς και μακρινούς.
Είχε όμως και ένα καλό η περιπέτεια αυτή της Σαντάς.
Όταν ξαναγύρισαν οι Σανταίοι, βρήκαν τα βουνά τους σπαρμένα κυριολεκτικές με πολεμικά όπλα, ρωσικά και τουρκικά, και υπεράφθονα φυσίγγια, με τα οποία εμείς τα παιδιά, τότε, κάναμε όργιο σπατάλης, ρίχνοντάς τα πάνω σε μεγάλες φωτιές που ανάβαμε και χαιρόμασταν τούς κρότους των εκρήξεων. Ο ανδρικός πληθυσμός όμως εξοπλίστηκε επαρκώς!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου