Τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούνται σήμερα στην περιοχή του Τσορούκ είναι η κεμεντζέ και η φλογέρα. Παλιότερα, όχι όμως πριν πολύ καιρό, έπαιζαν τουλούμ και ζουρνά.
Η κεμεντζέ
Κατασκευάζεται κυρίως από ξύλο κορομηλιάς. Είναι τρίχορδη. Το ύψος της κεμεντζέ είναι κατά μέσον όρο 60 εκατοστά, το βάθος της 4,5-5 εκατοστά, το στενότερο μέρος του σκάφους της είναι 5,5 εκατοστά και το φαρδύτερο 8,5.
Το μάκρος του δοξαριού είναι κυρίως όσο το ύψος της κεμεντζέ. Η γλώσσα της κεμεντζέ είναι 30 εκατοστά. Το σκάφος κατασκευάζεται κυρίως από τορνευτό ξύλο κορομηλιάς ή μουριάς. Οι τρίχες του δοξαριού είναι από ουρά αλόγου. Παλιότερα έφτιαχναν τις χορδές από έντερα, αλλά σήμερα χρησιμοποιούνται μεταλλικές.
Στην περιοχή της Τραπεζούντας παίζουν την κεμεντζέ κρατώντας την από το βραχίονα χωρίς να την στηρίζουν πουθενά. Στη Θεσσαλονίκη όμως είδα ότι οι κεμεντζετζήδες παίζουν την κεμεντζέ στηρίζοντάς την πάνω στα γόνατά τους.
Διαπίστωσα ακόμη ότι οι χορδές που χρησιμοποιούν οι Έλληνες λυράρηδες είναι φτιαγμένες από έντερο και δίνουν χοντρό ήχο. Ετσι ο ήχος που βγαίνει είναι πιο μπάσος από τον ήχο της κεμεντζέ που χρησιμοποιούμε στα δικά μας μέρη.
Παλαιότερα χρησιμοποιούσαν και οι Τούρκοι τέτοιου είδους κεμεντζέ. Παραδείγματος χάριν ο Πίτσογλου 0σμάν και ο Χουσεΐν Ντιλαβέρ έπαιζαν αυτό το είδος κεμεντζέ.
Φλογέρα: Κατασκευάζεται από ξύλο πύξου (τσιμσίρι). Αυτή που παίζουν στην περιοχή του Όφεως λέγεται dilli kaval (φλογέρα με γλώσσα). Μπροστά έχει επτά τρύπες. Την παίζουν περισσότερο οι βοσκοί. Η κατασκευή της φλογέρας είναι μία δύσκολη τέχνη. Για να μη στραβώσει όταν στεγνώσει τη βάζουν να βράσει μέσα σε ένα δοχείο με ζωοτροφές.
Ο πιο φημισμένος κεμεντζετζής στο χωριό Τσορούκ είναι ο Τενεκετζί Μουσταφά (Μουσταφά Κεσκίν). Παρότι είναι γνωστό πως παλαιότερα πολλοί τραγουδούσαν και έπαιζαν φλογέρα, σήμερα δεν υπάρχει κανείς που να παίζει το όργανο.
Στα παρακάθια που γίνονται το φθινόπωρο καλούν συνήθως κεμεντζετζήδες. Αφού τελειώσει η δουλειά, αρχίζουν οι χοροί και τα τραγούδια με τη συνοδεία της κεμεντζέ. Όταν ο χορός φτάσει στα μισά, ο κεμεντζετζής πετά την κεμεντζέ που τάχα λιποθύμησε. Αυτοί που χορεύουν συνεφέρουν την κεμεντζέ ρίχνοντας πάνω της χρήματα. Αφού συνέλθει η κεμεντζέ, συνεχίζεται το γλέντι.
Κατασκευάζεται κυρίως από ξύλο κορομηλιάς. Είναι τρίχορδη. Το ύψος της κεμεντζέ είναι κατά μέσον όρο 60 εκατοστά, το βάθος της 4,5-5 εκατοστά, το στενότερο μέρος του σκάφους της είναι 5,5 εκατοστά και το φαρδύτερο 8,5.
Το μάκρος του δοξαριού είναι κυρίως όσο το ύψος της κεμεντζέ. Η γλώσσα της κεμεντζέ είναι 30 εκατοστά. Το σκάφος κατασκευάζεται κυρίως από τορνευτό ξύλο κορομηλιάς ή μουριάς. Οι τρίχες του δοξαριού είναι από ουρά αλόγου. Παλιότερα έφτιαχναν τις χορδές από έντερα, αλλά σήμερα χρησιμοποιούνται μεταλλικές.
Στην περιοχή της Τραπεζούντας παίζουν την κεμεντζέ κρατώντας την από το βραχίονα χωρίς να την στηρίζουν πουθενά. Στη Θεσσαλονίκη όμως είδα ότι οι κεμεντζετζήδες παίζουν την κεμεντζέ στηρίζοντάς την πάνω στα γόνατά τους.
Διαπίστωσα ακόμη ότι οι χορδές που χρησιμοποιούν οι Έλληνες λυράρηδες είναι φτιαγμένες από έντερο και δίνουν χοντρό ήχο. Ετσι ο ήχος που βγαίνει είναι πιο μπάσος από τον ήχο της κεμεντζέ που χρησιμοποιούμε στα δικά μας μέρη.
Παλαιότερα χρησιμοποιούσαν και οι Τούρκοι τέτοιου είδους κεμεντζέ. Παραδείγματος χάριν ο Πίτσογλου 0σμάν και ο Χουσεΐν Ντιλαβέρ έπαιζαν αυτό το είδος κεμεντζέ.
Φλογέρα: Κατασκευάζεται από ξύλο πύξου (τσιμσίρι). Αυτή που παίζουν στην περιοχή του Όφεως λέγεται dilli kaval (φλογέρα με γλώσσα). Μπροστά έχει επτά τρύπες. Την παίζουν περισσότερο οι βοσκοί. Η κατασκευή της φλογέρας είναι μία δύσκολη τέχνη. Για να μη στραβώσει όταν στεγνώσει τη βάζουν να βράσει μέσα σε ένα δοχείο με ζωοτροφές.
Ο πιο φημισμένος κεμεντζετζής στο χωριό Τσορούκ είναι ο Τενεκετζί Μουσταφά (Μουσταφά Κεσκίν). Παρότι είναι γνωστό πως παλαιότερα πολλοί τραγουδούσαν και έπαιζαν φλογέρα, σήμερα δεν υπάρχει κανείς που να παίζει το όργανο.
Στα παρακάθια που γίνονται το φθινόπωρο καλούν συνήθως κεμεντζετζήδες. Αφού τελειώσει η δουλειά, αρχίζουν οι χοροί και τα τραγούδια με τη συνοδεία της κεμεντζέ. Όταν ο χορός φτάσει στα μισά, ο κεμεντζετζής πετά την κεμεντζέ που τάχα λιποθύμησε. Αυτοί που χορεύουν συνεφέρουν την κεμεντζέ ρίχνοντας πάνω της χρήματα. Αφού συνέλθει η κεμεντζέ, συνεχίζεται το γλέντι.
Απόσπασμα από το βιβλίο του ΟΜΕΡ ΑΣΑΝ: "Ο Πολιτισμός του Πόντου"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου