Φαίνεται πως οι καλοί μας γειτόνοι οι Τούρκοι μας ζήλεψαν για το ξερό ψωμί που τρώμε σαν άλλοι κλέφτες με πολλές ταλαιπωρίες μέσα στους Ιστορικούς και περήφανους βράχους της ονομαστής πατρίδας μας Σάντας και γυρεύουν αφορμή να μας πειράξουν και να μας αναγκάσουν να φύγουμε.
Αυτό το λέμε γιατί οι Τσοραχλήδες Τούρκοι θέλουν να βάλουν χέρι στο καλύτερο παρχάρι της Σάντας το Τάσκιοπρι, επειδή δε χωρίς το Τάσκιοπρι και χωρίς μερικά άλλα παρχάρια σαν κι αυτό δεν μπορεί να ζήσει η Σάντα, αποφάσισαν οι Σανταίοι να διαθέσουν όλα τα μέσα για να διώξουν τους επιδρομείς Τσοραχλήδες. Δεν περιμέναμε από τους Τσοραχλήδες να μας κάνουν τέτοια δουλειά γιατί είχαμε μαζί τους κάποια παλιά συμφωνία. Εδώ θα γνωρίσουμε πως έγινε η συμφωνία αυτή.
Το 1860 οι Μεσοχωρλήδες Τούρκοι άρπαξαν από τα χέρια των Πιστοφανταίων το παρχάρι Σκορδέν που ήταν ένα άπ' τα πρώτα παρχάρια της Σάντας. Οι Τούρκοι του χωριού Τσοράχ πήραν θάρρος τότε και λίγα χρόνια ύστερα αποφάσισαν να καταλάβουν κι αυτοί το Τάσκιοπρι, και να φτιάξουν τις καλύβες τους στο Ιρμάκ γιαϊλασί.
Την μέρα που κυκλοφόρησε αυτή η είδηση οι προεστοί της Σάντας βρίσκονται στο Μοναστήρι Σουμελά, όπου πήγαν να χαιρετίσουν τον Βαλή Τραπεζούντας, μόλις δε γύρισαν απ' το Μοναστήρι τους κάλεσε ο Σπυρίδων Μαντίδης σε έκτακτη συνεδρίαση και τους παρακάλεσε να συσκεφθούν για την περίσωση του παρχαρίου Τάσκιοπρι.
Οι προεστοί αδιαφόρησαν τότε, κι’ έτσι πέρασαν τέσσερα χρόνια άπρακτα. Ο Σ. Μαντίδης ανησυχούσε βλέποντας τις κινήσεις των Τσοραχλήδων και κατά το Πάσχα του 1872 κάλεσε τους κατοίκους Σάντας σε γενική συνέλευση, όπου παράστησε τον κίνδυνο που διέτρεχε το παρχάρι και πρότεινε να φτιάξει καθεμιά ενορία από μια καλύβα, έτσι που να έχουν 7 καλύβες οι παρχαρομάννες για την πρώτη τους εγκατάσταση.
Την πρόταση την δέχτηκαν όλοι και μέσα στον Μάη φτιάχτηκαν 7 καλύβες έτοιμες να δεχθούν τις ρωμάνες, μα στο μεταξύ χιόνισε στα βουνά κι’ αναγκάστηκαν οι Σανταίοι ν' αργοπορήσουν 3-4 μέρες. Στο διάστημα αυτό των 4 ημερών έμαθαν οι Τσοραχλήδες τα γενόμενα και διαμαρτυρήθηκαν στον μουτήρη Γιαγμούρτερε, ο οποίος κάλεσε τούς Σανταίους σε απολογία.
Οι Σανταίοι διάλεξαν τότε 9 αντιπροσώπους, τον Χαράλαμπο Σπαθάρο, τον Ηλία Τσαντεκίδη, τον Σπύρο Μαντίδη, τον Παναγιώτη Καβάζη, τον Γιάννη Μαρούφ, τον Μολλά Αλή, τον Μεμίσ Παροτσή, τον Αλή Παροτσή, και τον Σάββα Μερτσάν και τους έστειλαν στη Γιαγμούρτερε. Οι αντιπρόσωποι μόλις ξεκίνησαν απ’ τη Σάντα , βλέπουν να κατεβαίνει απ' το Μιντσινά ο Χριστόφορος Τσακμάκ που τους ειδοποίησε πως οι Τσοραχλήδες έκατσαν στο παρχάρι, πως χάλασαν τις καλύβες των Σανταίων και πώς έβριζαν όλη μέρα τους Σανταίους.
Οι αντιπρόσωποι ταράχτηκαν κι' ετοιμάζονταν να επιστρέψουν στα χωριά, μα ο Σ. Μαντίδης που έπαθε ψύχωση με το παρχάρι αυτό γιατί το θεωρούσε απαραίτητο για την ύπαρξη της Σάντας, έδωσε θάρρος στους αντιπροσώπους και τους ανέβασε στο Τάσκιοπρι όπου δεν συνάντησαν τους Τσοραχλήδες, γιατί αυτοί έφυγαν ύστερα από το πραξικόπημά τους αυτό.
Οι Σανταίοι είδαν τις καλύβες χαλασμένες και αγανάκτησαν αμέσως έστειλαν στην Σάντα τον Παναγιώτη Καβάζη να ειδοποιήσει τους κατοίκους, συγχρόνως δε έστειλαν τον Ευστάθιο Σπαθάρο στο Γκιουμουσχανέ να καταγγείλει το πράγμα στις Αρχές. Την επαύριο έφτασε μουπασίρης (ανακριτής) απ’ τον Κιουμουσχανέ στο Τάσκιοπρι και κάλεσε εκεί και τα δύο μέρη. Οι αντιπρόσωποι της Σάντας ήσαν όλοι παρόντες, έφτασαν αργότερα και οι αντιπρόσωποι των Τσοραχλήδων και άρχισε η ανάκριση.
Ο μουπασίρης έδωσε το δικαίωμα στον κάθε αντιπρόσωπο να πει την γνώμη του ελεύθερα, και τότε ο Σ. Μαντίδης μίλησε εύγλωττα για τα δίκαια της Σάντας και παρουσίασε τα απαραίτητα έγγραφα στον μουπασίρη.
Ο αντιπρόσωπος Τσοράχ Μολλά Χασάν γιος του Χατσή εφέντη μόλις είδε τον μικρόσωμο Σ. Μαντίδη να συνηγορεί θαρραλέα για τα δίκαια της Σάντας αγανάκτησε και φώναξε: Αλλάχ Αλλάχ που ατάμ πίρ καρίσ τιλλί ικί καρίσ=Θεέ μου, αυτός ο άνθρωπος είναι μια πιθαμή και η γλώσσα του δυο πιθαμές. Ήταν όμως πεπρωμένο ο Μολλά Χασάν ν’ αντικρύσει και τον Κέρβερο της Σάντας, τον Ζουρνατσανταίο Μολλά Αλή που αγόρεψε πολλή ώρα με τόλμη για τα δίκαια της Σάντας και αποστόμωσε τους Τσοραχλήδες. Στη συνεδρίαση αυτή των αντιπροσώπων Σάντας και Τσοράχ βρέθηκε τυχαία και ο Σουρμενίτης Χατσή Μαχμούτ εφέντης, που τον είχαν για δεύτερο προφήτη οι Τούρκοι της περιφέρειας Σουρμένων.
Ο καλός αυτός Τούρκος μίλησε μυστικά στον ανακριτή και τον διέθεσε ευνοϊκά για τους Σανταίους γιατί είδε καθαρά πως αδικούνται οι Σανταίοι. Ύστερα από λίγες μέρες έγινε η δίκη στην Αργυρούπολη. Στο δικαστήριο αντιπροσώπευαν την Σάντα οι Γεώργιος Τσιρίπ και Ευστάθιος Σπαθάρος που με την ικανότητά τους κέρδισαν τη δίκη και καταδίκασαν τους Τσοραχλήδες σε πρόστιμο 4.000 γροσίων για το γκρέμισμα των καλυβών, μα το δικαστήριο τους υποχρέωσε να παρουσιάσουν και τρεις μάρτυρες Τούρκους που να μαρτυρήσουν αν γκρέμισαν τις καλύβες οι Τσοραχλήδες.
Ο δραστήριος κι’ ακούραστος Γεώργιος Τσιρίπ κατέβηκε στο Τσικανόϊ και βρήκε τρεις Τούρκους έτοιμους να μαρτυρήσουν. Οι Τσοραχλήδες στο μεταξύ φοβήθηκαν και ένας απ’ αυτούς ο γνωστός Μολλά Χασάν κάλεσε στο Τάσκιοπρι τους Σπ. Μαντίδη και Χαράλαμπο Σπαθάρο, τους παρακάλεσε να σταματήσουν τη δίκη ως το σημείο που έφτασε και τους υποσχέθηκε πως θα φροντίσει ν’ αποκατασταθούν οι παλιές καλές σχέσεις μεταξύ Σανταίων και Τσοραχλήδων.
Οι Σανταίοι δέχθηκαν τότε την πρόταση του Μολλά Χασάν και νόμισαν πως έκαναν καλά, μα ο χρόνος απέδειξε πως έπρεπε να συνεχίσουν τη δίκη και να πάρουν τις καταθέσεις των τριών Τούρκων μαρτύρων για να μην σηκώσουν εκ νέου κεφάλι οι Τσοραχλήδες.
Αντί αυτό οι Σανταίοι έκαναν το άλλο, σταμάτησαν τη δίκη, μα υποχρέωσαν τους Τσοραχλήδες να παραδεχθούν να πληρώσουν το πρόστιμο των 4.000 γροσίων και να υπογράψουν πρακτικό που διελάμβανε πως αναγνωρίζουν τα δίκαια των Σανταίων στο Τάσκιοπρι, και πως δεν θα εισβάλουν ποτέ στο έδαφος της Σάντας.
Μιλτ. Κ. Νυμφόπουλος
Αυτό το λέμε γιατί οι Τσοραχλήδες Τούρκοι θέλουν να βάλουν χέρι στο καλύτερο παρχάρι της Σάντας το Τάσκιοπρι, επειδή δε χωρίς το Τάσκιοπρι και χωρίς μερικά άλλα παρχάρια σαν κι αυτό δεν μπορεί να ζήσει η Σάντα, αποφάσισαν οι Σανταίοι να διαθέσουν όλα τα μέσα για να διώξουν τους επιδρομείς Τσοραχλήδες. Δεν περιμέναμε από τους Τσοραχλήδες να μας κάνουν τέτοια δουλειά γιατί είχαμε μαζί τους κάποια παλιά συμφωνία. Εδώ θα γνωρίσουμε πως έγινε η συμφωνία αυτή.
Την μέρα που κυκλοφόρησε αυτή η είδηση οι προεστοί της Σάντας βρίσκονται στο Μοναστήρι Σουμελά, όπου πήγαν να χαιρετίσουν τον Βαλή Τραπεζούντας, μόλις δε γύρισαν απ' το Μοναστήρι τους κάλεσε ο Σπυρίδων Μαντίδης σε έκτακτη συνεδρίαση και τους παρακάλεσε να συσκεφθούν για την περίσωση του παρχαρίου Τάσκιοπρι.
Οι προεστοί αδιαφόρησαν τότε, κι’ έτσι πέρασαν τέσσερα χρόνια άπρακτα. Ο Σ. Μαντίδης ανησυχούσε βλέποντας τις κινήσεις των Τσοραχλήδων και κατά το Πάσχα του 1872 κάλεσε τους κατοίκους Σάντας σε γενική συνέλευση, όπου παράστησε τον κίνδυνο που διέτρεχε το παρχάρι και πρότεινε να φτιάξει καθεμιά ενορία από μια καλύβα, έτσι που να έχουν 7 καλύβες οι παρχαρομάννες για την πρώτη τους εγκατάσταση.
Την πρόταση την δέχτηκαν όλοι και μέσα στον Μάη φτιάχτηκαν 7 καλύβες έτοιμες να δεχθούν τις ρωμάνες, μα στο μεταξύ χιόνισε στα βουνά κι’ αναγκάστηκαν οι Σανταίοι ν' αργοπορήσουν 3-4 μέρες. Στο διάστημα αυτό των 4 ημερών έμαθαν οι Τσοραχλήδες τα γενόμενα και διαμαρτυρήθηκαν στον μουτήρη Γιαγμούρτερε, ο οποίος κάλεσε τούς Σανταίους σε απολογία.
Οι Σανταίοι διάλεξαν τότε 9 αντιπροσώπους, τον Χαράλαμπο Σπαθάρο, τον Ηλία Τσαντεκίδη, τον Σπύρο Μαντίδη, τον Παναγιώτη Καβάζη, τον Γιάννη Μαρούφ, τον Μολλά Αλή, τον Μεμίσ Παροτσή, τον Αλή Παροτσή, και τον Σάββα Μερτσάν και τους έστειλαν στη Γιαγμούρτερε. Οι αντιπρόσωποι μόλις ξεκίνησαν απ’ τη Σάντα , βλέπουν να κατεβαίνει απ' το Μιντσινά ο Χριστόφορος Τσακμάκ που τους ειδοποίησε πως οι Τσοραχλήδες έκατσαν στο παρχάρι, πως χάλασαν τις καλύβες των Σανταίων και πώς έβριζαν όλη μέρα τους Σανταίους.
Οι αντιπρόσωποι ταράχτηκαν κι' ετοιμάζονταν να επιστρέψουν στα χωριά, μα ο Σ. Μαντίδης που έπαθε ψύχωση με το παρχάρι αυτό γιατί το θεωρούσε απαραίτητο για την ύπαρξη της Σάντας, έδωσε θάρρος στους αντιπροσώπους και τους ανέβασε στο Τάσκιοπρι όπου δεν συνάντησαν τους Τσοραχλήδες, γιατί αυτοί έφυγαν ύστερα από το πραξικόπημά τους αυτό.
Οι Σανταίοι είδαν τις καλύβες χαλασμένες και αγανάκτησαν αμέσως έστειλαν στην Σάντα τον Παναγιώτη Καβάζη να ειδοποιήσει τους κατοίκους, συγχρόνως δε έστειλαν τον Ευστάθιο Σπαθάρο στο Γκιουμουσχανέ να καταγγείλει το πράγμα στις Αρχές. Την επαύριο έφτασε μουπασίρης (ανακριτής) απ’ τον Κιουμουσχανέ στο Τάσκιοπρι και κάλεσε εκεί και τα δύο μέρη. Οι αντιπρόσωποι της Σάντας ήσαν όλοι παρόντες, έφτασαν αργότερα και οι αντιπρόσωποι των Τσοραχλήδων και άρχισε η ανάκριση.
Ο μουπασίρης έδωσε το δικαίωμα στον κάθε αντιπρόσωπο να πει την γνώμη του ελεύθερα, και τότε ο Σ. Μαντίδης μίλησε εύγλωττα για τα δίκαια της Σάντας και παρουσίασε τα απαραίτητα έγγραφα στον μουπασίρη.
Ο αντιπρόσωπος Τσοράχ Μολλά Χασάν γιος του Χατσή εφέντη μόλις είδε τον μικρόσωμο Σ. Μαντίδη να συνηγορεί θαρραλέα για τα δίκαια της Σάντας αγανάκτησε και φώναξε: Αλλάχ Αλλάχ που ατάμ πίρ καρίσ τιλλί ικί καρίσ=Θεέ μου, αυτός ο άνθρωπος είναι μια πιθαμή και η γλώσσα του δυο πιθαμές. Ήταν όμως πεπρωμένο ο Μολλά Χασάν ν’ αντικρύσει και τον Κέρβερο της Σάντας, τον Ζουρνατσανταίο Μολλά Αλή που αγόρεψε πολλή ώρα με τόλμη για τα δίκαια της Σάντας και αποστόμωσε τους Τσοραχλήδες. Στη συνεδρίαση αυτή των αντιπροσώπων Σάντας και Τσοράχ βρέθηκε τυχαία και ο Σουρμενίτης Χατσή Μαχμούτ εφέντης, που τον είχαν για δεύτερο προφήτη οι Τούρκοι της περιφέρειας Σουρμένων.
Ο καλός αυτός Τούρκος μίλησε μυστικά στον ανακριτή και τον διέθεσε ευνοϊκά για τους Σανταίους γιατί είδε καθαρά πως αδικούνται οι Σανταίοι. Ύστερα από λίγες μέρες έγινε η δίκη στην Αργυρούπολη. Στο δικαστήριο αντιπροσώπευαν την Σάντα οι Γεώργιος Τσιρίπ και Ευστάθιος Σπαθάρος που με την ικανότητά τους κέρδισαν τη δίκη και καταδίκασαν τους Τσοραχλήδες σε πρόστιμο 4.000 γροσίων για το γκρέμισμα των καλυβών, μα το δικαστήριο τους υποχρέωσε να παρουσιάσουν και τρεις μάρτυρες Τούρκους που να μαρτυρήσουν αν γκρέμισαν τις καλύβες οι Τσοραχλήδες.
Ο δραστήριος κι’ ακούραστος Γεώργιος Τσιρίπ κατέβηκε στο Τσικανόϊ και βρήκε τρεις Τούρκους έτοιμους να μαρτυρήσουν. Οι Τσοραχλήδες στο μεταξύ φοβήθηκαν και ένας απ’ αυτούς ο γνωστός Μολλά Χασάν κάλεσε στο Τάσκιοπρι τους Σπ. Μαντίδη και Χαράλαμπο Σπαθάρο, τους παρακάλεσε να σταματήσουν τη δίκη ως το σημείο που έφτασε και τους υποσχέθηκε πως θα φροντίσει ν’ αποκατασταθούν οι παλιές καλές σχέσεις μεταξύ Σανταίων και Τσοραχλήδων.
Οι Σανταίοι δέχθηκαν τότε την πρόταση του Μολλά Χασάν και νόμισαν πως έκαναν καλά, μα ο χρόνος απέδειξε πως έπρεπε να συνεχίσουν τη δίκη και να πάρουν τις καταθέσεις των τριών Τούρκων μαρτύρων για να μην σηκώσουν εκ νέου κεφάλι οι Τσοραχλήδες.
Αντί αυτό οι Σανταίοι έκαναν το άλλο, σταμάτησαν τη δίκη, μα υποχρέωσαν τους Τσοραχλήδες να παραδεχθούν να πληρώσουν το πρόστιμο των 4.000 γροσίων και να υπογράψουν πρακτικό που διελάμβανε πως αναγνωρίζουν τα δίκαια των Σανταίων στο Τάσκιοπρι, και πως δεν θα εισβάλουν ποτέ στο έδαφος της Σάντας.
Μιλτ. Κ. Νυμφόπουλος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου