Έταιρον κι ή Λυγερή

Έταιρον κι ή Λυγερή παν’ όλεν τόν ποταμόν.
Έταιρον έπέρνιξεν καί ή κόρ’ ’κ’ έπόρεσεν.
-Πέρνιξο με, Έταιρε, τό τσιαρκούλι μ’ δίγω σε.
-Νιά περνίν περνίζω σε, νιά τσιαρκούλιν παίρω σε.
-Πέρνιξο με, Έταιρε, τό ζωνάρι μ’ δίγω σε.
-Τό ζωνάρ’ς τ’ έσόν ας εν, άλλο τάγμαν τάξο με.
-Πέρνιξο με, έταιρε, τό βραχιόλι μ’ δίγω σε.
-Ντό νά φτάγω τ’ άκλερον, τ’άαψιμον νά καίει άτο.
Άλλο τάγμαν τάξο με κι εγώ 'σέν περνίζω σε.
Άσήν ψή μ’ κι άνέτερα, τ’ άλλα όλια δίγω σε.
Άσό χέρ’ έπέρπαξεν κι άτέν πέραν έσυρεν. ..
-Δός με, κόρη, ντ’ έταξες, τήν φιλιάν ντ’ έτάγαμε.
-Έμπρια μουν λιβάδια είν' πάγω έκεί καί δίγω σε.
-Έρθαμε κι έξέρθαμε κι έξεκαμπανίσταμε.
Δός με, κόρη, ντ’ έταξες, τήν φιλιάν ντ’ έτάγαμε.
-Τ’ έμπρια μουν κοιλάδα είν', πάγω εκεί καί δίγω σε
 κι έκεί πέραν κώμια είν', πάγω έκεί και δίγω σε.
Έρθαμε κι έξέρθαμε κι έξεκαμπανίσταμε,
άρ δός, κόρη, ντ’ έταξες καί ντ’ έσυνετάγαμε.
-Διέξ’τ άτόν τή σκύλ’ τόν γιόν, εγώ δέν ’κί δίγ’ άτον!...

Σημ. Ο στίχος δεκατετρασύλλαβος. Το μέτρο τροχαϊκό. Ο ρυθμός «κοτσιχτόν όμάλ’».

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
έπέρνιξεν = προσπέρασε, διάβηκε
 τσιαρκούλι = κάλυμμα κεφαλής γυναίκας,
φιλιάν = έρωτα, φιλία,
έξεκαμπανίσταμε - απομακρυνθήκαμε πολύ.

— Το παλικάρι κι η Λυγερή

Παλικάρι με τη νια παν’ κατά τον ποταμό.
’Κείνος τον προσπέρασε, ’κείνη δεν το μπόρεσε.
-Παλικάρι βοήθα με, το τσεμπέρι τάμα σου.
-Το τσεμπέρι κράτα το κι άλλο τάμα κάνε μου.
-Πάρε το ζωνάρι μου, σου το τάζω τώρα δα.
-Το ζωνάρι κράτα το, άλλο τάμα τάξε μου.
-Το βραχιόλι, πού φορώ, σου το τάζω, βοήθα με.
-Να το κάψει ή φωτιά, κόρη, το βραχιόλι σου.
Άλλο τάμα τάξε μου. Νιώσε, κόρη, τι ζητώ.
-Αφησέ μου την ψυχή κι όλα τ’ άλλα τάμα σου.
Απ’ το χέρι την βαστά και περνούν τον ποταμό,
-Έλα, κόρη, δος μου το, ότι συμφωνήσαμε.
-Στα λιβάδια, πέρα εκεί, σου το δίνω το φιλί.
-Έλα, ξεμακραίναμε, δος μου, κόρη, το φιλί,
δος μου,  τι μου έταξες, ότι συμφωνήσαμε.
-Στις κοιλάδες πέρα εκεί, κάνε λίγη υπομονή
 και στις κώμες εκεί δα, θα στο δώσω το φιλί.
-Κόρη, παραφτάσαμε, ξεμακραίναμε πολύ,
επί τέλους, δος μου το, μ’ έχεις βγάλει την ψυχή.
-Διώξτε τον εκβιαστή, δεν του δίνω τίποτε.

ΣΝΤΟΜΕΣ  ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ  (Από Στάθη Ευσταθιάδη)

Μέσα στην όμορφη φύση φουντώνει το ερωτικό αίσθημα του παλικαριού. Η Λυγερή βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Για να περάσει το ποτάμι, χρειάζεται τη βοήθεια εκείνου.
Γίνεται μια συμφωνία. Η κοπέλα, μπροστά στο αδιέξοδο,  δέχεται τον βαρύ όρο, να ανταποκριθεί στον έρωτα του νέου, μόλις βρεθεί αντίπερα.
Ύστερα από μιά αγωνιώδη πορεία, η κοπέλα του αρνείται το φιλί. Εκείνος της έκανε προηγουμένως ψυχολογικό εκβιασμό. Εκείνη, μετά την πάροδο του κινδύνου, τον τιμωρεί με την άρνηση.
Οι ποιητικοί στοχασμοί κάνουν τα συμπεράσματα πεντακάθαρα.  Αν ο νέος στοχαστεί πιο βαθιά, θα συναισθανθεί τη θέση της κοπέλας. Θα αξιολογήσει την άρνησή της σαν ψυχική ομορφιά, πού κρατάει το ερωτικό αίσθημα πολύ ψηλά.