2.500 χρόνια σουβλάκι

θεώρησα ότι καλό θα ήταν να ασχοληθούμε με ένα θέμα που θα προσφέρει τροφή στο πνεύμα μας. Θα δούμε τι σχέση μπορεί να έχει η μαγειρική με τη δημοκρατία. Το πρώτο που πρέπει να λάβουμε υπόψη μας είναι ότι στην αρχαία Ελλάδα η κατανάλωση κρέατος ήταν κυρίως θρησκευτική υπόθεση, θυσίαζαν τελε­τουργικά το ζώο και μετά έτρωγαν το κρέας του, σαν ένα είδος «θείας κοινω­νίας».  Έτσι όλοι οι παρευρισκόμενοι στη θυσία «κοινωνούσαν» και συμμετείχαν σ’ αυτήν. Την προετοιμασία του κρέατος αναλάμβανε ο μάγειρας, ενώ ο τραπεζο­κόμος ετοίμαζε τα τραπέζια στο εστιατόριο, τον ειδικό χώρο που υπήρχε σε κά­θε ναό και προοριζόταν για τη σίτιση των πιστών. (Κάτι αντίστοιχο γίνεται ακόμη σε πολλά μέρη του τόπου μας: ανήμερα της γιορτής του αγίου-προστάτη του χω­ριού, μετά τη Θεία Λειτουργία, γίνεται μια μεγάλη γιορτή.  Σ' αυτό το πανηγύ­ρι, όπου συμμετέχει όλο το χωριό, προσφέρεται δωρεάν φαγητό, ειδικά μαγει­ρεμένο για την περίσταση. Οι πανηγυριώτες συντρώγουν σε μεγάλα τραπέ­ζια, κοινά για όλους.) Βλέπουμε ότι ήδη από τα αρχαία χρό­νια η τέχνη του μάγειρα ήταν συνδεδεμένη με τη θρησκεία και θεωρούνταν ι­ερή. Έπρεπε, λοιπόν, το κρέας από τις θυ­σίες των ζώων να μοιράζεται σε ίσες με­ρίδες. οι οποίες να περιέχουν σε ίδια α­ναλογία και καλά. και πιο δεύτερα κομ­μάτια, έτσι ώστε. όταν διανεμηθούν τυ­χαία στους πιστούς, να μετέχουν όλοι ι­σάξια στη θυσία. Φαίνεται ότι στις ουσίες κυριαρχού­σε η μανία για αμεροληψία και ειδικά οι Αθηναίοι ήταν πάντοτε πολύ ευαί­σθητοι ο’ αυτά τα θέματα. Γι αυτό μπο­ρούμε να πούμε ότι κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας τέθηκε ο θεμέλι­ος λίθος της δημοκρατίας: αφού τότε άρχισαν πρώτη φορά να μιλούν για ι­σονομία, δηλαδή τη δίκαιη μοιρασιά («ίση νομή», από το ρήμα «νέμω», που ση­μαίνει «μοιράζω, χωρίζω σε μερίδια»), αρκετά πριν αρχίσουν να υπάρχουν αναφορές στη δημοκρατία, δηλαδή την εξουσία του λαού, το κράτος του δήμου.  Η ισονομία είναι ένα σύνολο ιδεών, που  ξεκινά από το ρήμα «νέμω», το οποίο έ­χει άμεση σχέση με   την κρεανομία, το μοίρασμα του κρέατος της θυσίας, και συνδέεται με ένα άλλο παράγωγο αυ­τού του ρήματος, τη λέξη «νόμος». Ο­ταν λοιπόν, οι τυραννοκτόνοι «κατέλυ­σαν την τυραννίδα» στην Αθήνα, έφε­ραν την ισονομία και όχι τη δημοκρα­τία στην πόλη τους.  Έτσι, με την εμμο­νή των Αθηναίων για ισότητα στις θυ­σίες, οι πολίτες που απαιτούσαν το δι­καίωμά τους στο φαγητό αυτόματα α­παιτούσαν δικαίωμα και στην εξουσία. Όταν, λίγο αργότερα, ο Κλεισθένης θε­μελίωσε τη δημοκρατία, μετέτρεψε τις ίσες μερίδες σε ίσα μερίδια γης. Εμοια­ζε πιο πολύ με δίκαιο διανομέα παρά με λαϊκό επαναστάτη και με τον τρόπο αυ­τό ο λαός έγινε μια υπολογίσιμη δύνα­μη με ίσα δικαιώματα. Και μια τελευταία, αλλά σημαντική, λεπτομέρεια: το κρέας από τις θυσίες συνήθιζαν να το μοιράζουν στους πι­στούς περασμένο και ψημένο σε μικρές σούβλες. Δεν είναι δύσκολο να καταλά­βουμε πόσο βαθιά μέσα μας είναι ριζωμένη η αγάπη μας για το σουβλάκι, αλ­λά και για το αρνί που ψήνουμε στη σού­βλα το Πάσχα.. Γιάννης Λεμονής Περιοδικό : Γαστρονόμος