Οι άνδρες της ελληνικής χωροφυλακής επιβιβάστηκαν στο τελευταίο ατμόπλοιο, εγκαταλείποντας τη Μικρά Ασία. Ήταν 26 Αυγούστου 1922.
Η εγκατάλειψη αυτή αποτέλεσε τον επίλογο ενός ωραίου ονείρου. Και εξαφάνισε την προοπτική, για τη διατήρηση του πολιτισμού και του χριστιανισμού της Ανατολής.
Το φως δεν μπόρεσε να νικήσει το σκοτάδι. Το κακό πνεύμα θριάμβευσε για μια ακόμη
φορά. Μπροστά στα μάτια των «συμμάχων». Λίγο νωρίτερα, ο συνταγματάρχης Νικόλαος Πλαστήρας ανέβηκε τελευταίος σε ένα άλλο πλοίο, αφού είδε τους άνδρες του συντάγματός του να φτάνουν στην προκυμαία συντεταγμένοι, χωρίς να κατέχονται από πανικό.
Ο συνταγματάρχης Νικόλαος Πλαστήρας δεν ήταν μόνο σώφρων, δίκαιος και έντιμος. Ήταν και θαρραλέος. Ανέβηκε συγκλονισμένος στο πλοίο και καθώς απομακρυνόταν από τα μικρασιατικά παράλια, είχε το βλέμμα του στραμμένο στην ελληνική γη. Ζούσε έναν εφιάλτη. Και διέβλεπε τις συνέπειες που θα ήταν τρομακτικές για την Ελλάδα.
Ένας από εκείνους, που γνώρισαν την τουρκική θηριωδία, γράφει μεταξύ άλλων και τα εξής:
«Την ημέραν, η θέα των πτωμάτων εδώ και εκεί και η από αυτά προερχομένη φριχτή δυσωδία, τη νύχτα πάλιν αι ληστεύσεις τάχα από ατάκτους Τούρκους, αι αρπαγαί γυναικών και παρθένων, οι θρήνοι εκείνων που εις την σύγχυσιν και εις τον συνωστισμόν έχασαν μέλη της οικογενείας των, εγέμιζαν όλα από φρίκην.
Ήσαν αλλεπάλληλοι φρικώδεις σκηναί της παριστανομένης τελευταίας πράξεως της μεγάλης Μικρασιατικής τραγωδίας. Πόσαι σκηναί περιγραφόμενοι εις την υπό την τουρκοκρατίαν εθνικήν μας ιστορίαν, δεν επανελήφθησαν τότε!
Μητέρες έπνιξαν τα βρέφη των, δια να μη προδοθεί ολόκληρος η οικογένεια και κορίτσια έπεσαν εις την θάλασσαν, δια να γλυτώσουν από τας χείρας των διωκτών. Ήσαν αι ιδιαίτερα μικραί τραγωδίαι των ατόμων, παρά την μεγάλην εθνικήν τραγωδίαν».
Ωστόσο, όλα είχαν αρχίσει ευνοϊκά για την Ελλάδα. Μερικά χρόνια νωρίτερα, ο ελληνικός στρατός έγινε κύριος της Μακεδονίας και της Ηπείρου, κατασυντρίψας δε και τη βουλγαρική πλεονεξία, εδραίωσε την ελληνική κυριαρχία σε νέους ελληνικούς χώρους, σε έκταση ίση σχεδόν με το παλαιό ελληνικό βασίλειο. Αλλά, η Γερμανία καραδοκούσε. Είχε επενδύσει πολλά στην Τουρκία και δεν ήταν διατεθειμένη να τα χάσει.
Για να γίνονται δε ορισμένες συγκρίσεις του παρελθόντος με το παρόν, αναφέρεται ότι τότε, είχε ανακύψει και πάλι θέμα για τα νησιά του Αιγαίου. Παρά τις ενέργειες της Γερμανίας, τα νησιά αυτά περιήλθαν επισήμως στην Ελλάδα, γεγονός που ενέτεινε το μίσος των Νεοτούρκων, σε όλη την έκταση των παραλίων του Αδραμυττινού κόλπου και της Ιωνίας. Οι Έλληνες δέρνονται, ληστεύονται, πληγώνονται, φονεύονται και ατιμάζονται. Η κατάσταση αυτή άρχισε να επικρατεί από το 1914.
Τον Ιανουάριο του 1915, επισκέφθηκε τις Κυδωνιές, το πασίγνωστο Αϊβαλί, ο περιβόητος Γερμανός στρατηγός Λίμαν φον Σώντερς, για να ενημερωθεί για τη στρατιωτική κατάσταση των Τούρκων στον Αδραμυττινό κόλπο. Όταν ο στρατηγός επέστρεψε στις Κυδωνιές, διαπίστωσε ότι οι Έλληνες εξακολουθούσαν να κυριαρχούν στην οικονομική και κοινωνική ζωή της περιοχής. Στράφηκε, τότε, προς τον Τούρκο διοικητή και είπε: «Ακόμη δεν μπορέσατε να ρίξετε αυτούς εδώ τους γκιαούρηδες στη θάλασσα».
Η Μικρασιατική Εκστρατεία και η Μικρασιατική Καταστροφή υπήρξαν αποκλειστικά έργα των ξένων. Η εκστρατεία άρχισε με την προώθηση των ελληνικών δυνάμεων για την περιφρούρηση των πετρελαίων της περιοχής Μοσούλης (Ιράκ), που είχαν περιέλθει στην κυριότητα των Άγγλων. Όταν οι Βρετανοί βεβαιώθηκαν ότι δεν διαγραφόταν κανένας κίνδυνος για τα συμφέροντά τους, άφησαν στην τύχη του το ελληνικό εκστρατευτικό σώμα.
Την Αγγλία μιμήθηκαν η Γαλλία και η Ιταλία. Η Γαλλία, έχοντας παγιωμένα αποικιοκρατικά συμφέροντα στην περιοχή της Συρίας και του Λιβάνου, επεδίωκε μια ισορροπία στην περιοχή, που θα διαταρασσόταν από την παρουσία της Ελλάδας στη Μικρά Ασία. Παρόμοια συμφέροντα είχε και η Ιταλία, η οποία από το 1911 είχε καταλάβει τα Δωδεκάνησα και επεδίωκε να επεκτείνει την κυριαρχία της ή τουλάχιστον την επιρροή της στην απέναντι μικρασιατική ακτή.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος οραματίστηκε την Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών. Αλλά, καταψηφίστηκε. Με συνέπεια να ακολουθήσει η μεγάλη καταστροφή.
Νίκος Βουργουτζής
Δημοσιογράφος και συγγραφέας, πρώην διευθυντής της εφημερίδας «Μακεδονία»
Η εγκατάλειψη αυτή αποτέλεσε τον επίλογο ενός ωραίου ονείρου. Και εξαφάνισε την προοπτική, για τη διατήρηση του πολιτισμού και του χριστιανισμού της Ανατολής.
Το φως δεν μπόρεσε να νικήσει το σκοτάδι. Το κακό πνεύμα θριάμβευσε για μια ακόμη
Ο συνταγματάρχης Νικόλαος Πλαστήρας δεν ήταν μόνο σώφρων, δίκαιος και έντιμος. Ήταν και θαρραλέος. Ανέβηκε συγκλονισμένος στο πλοίο και καθώς απομακρυνόταν από τα μικρασιατικά παράλια, είχε το βλέμμα του στραμμένο στην ελληνική γη. Ζούσε έναν εφιάλτη. Και διέβλεπε τις συνέπειες που θα ήταν τρομακτικές για την Ελλάδα.
Ένας από εκείνους, που γνώρισαν την τουρκική θηριωδία, γράφει μεταξύ άλλων και τα εξής:
«Την ημέραν, η θέα των πτωμάτων εδώ και εκεί και η από αυτά προερχομένη φριχτή δυσωδία, τη νύχτα πάλιν αι ληστεύσεις τάχα από ατάκτους Τούρκους, αι αρπαγαί γυναικών και παρθένων, οι θρήνοι εκείνων που εις την σύγχυσιν και εις τον συνωστισμόν έχασαν μέλη της οικογενείας των, εγέμιζαν όλα από φρίκην.
Ήσαν αλλεπάλληλοι φρικώδεις σκηναί της παριστανομένης τελευταίας πράξεως της μεγάλης Μικρασιατικής τραγωδίας. Πόσαι σκηναί περιγραφόμενοι εις την υπό την τουρκοκρατίαν εθνικήν μας ιστορίαν, δεν επανελήφθησαν τότε!
Μητέρες έπνιξαν τα βρέφη των, δια να μη προδοθεί ολόκληρος η οικογένεια και κορίτσια έπεσαν εις την θάλασσαν, δια να γλυτώσουν από τας χείρας των διωκτών. Ήσαν αι ιδιαίτερα μικραί τραγωδίαι των ατόμων, παρά την μεγάλην εθνικήν τραγωδίαν».
Ωστόσο, όλα είχαν αρχίσει ευνοϊκά για την Ελλάδα. Μερικά χρόνια νωρίτερα, ο ελληνικός στρατός έγινε κύριος της Μακεδονίας και της Ηπείρου, κατασυντρίψας δε και τη βουλγαρική πλεονεξία, εδραίωσε την ελληνική κυριαρχία σε νέους ελληνικούς χώρους, σε έκταση ίση σχεδόν με το παλαιό ελληνικό βασίλειο. Αλλά, η Γερμανία καραδοκούσε. Είχε επενδύσει πολλά στην Τουρκία και δεν ήταν διατεθειμένη να τα χάσει.
Για να γίνονται δε ορισμένες συγκρίσεις του παρελθόντος με το παρόν, αναφέρεται ότι τότε, είχε ανακύψει και πάλι θέμα για τα νησιά του Αιγαίου. Παρά τις ενέργειες της Γερμανίας, τα νησιά αυτά περιήλθαν επισήμως στην Ελλάδα, γεγονός που ενέτεινε το μίσος των Νεοτούρκων, σε όλη την έκταση των παραλίων του Αδραμυττινού κόλπου και της Ιωνίας. Οι Έλληνες δέρνονται, ληστεύονται, πληγώνονται, φονεύονται και ατιμάζονται. Η κατάσταση αυτή άρχισε να επικρατεί από το 1914.
Τον Ιανουάριο του 1915, επισκέφθηκε τις Κυδωνιές, το πασίγνωστο Αϊβαλί, ο περιβόητος Γερμανός στρατηγός Λίμαν φον Σώντερς, για να ενημερωθεί για τη στρατιωτική κατάσταση των Τούρκων στον Αδραμυττινό κόλπο. Όταν ο στρατηγός επέστρεψε στις Κυδωνιές, διαπίστωσε ότι οι Έλληνες εξακολουθούσαν να κυριαρχούν στην οικονομική και κοινωνική ζωή της περιοχής. Στράφηκε, τότε, προς τον Τούρκο διοικητή και είπε: «Ακόμη δεν μπορέσατε να ρίξετε αυτούς εδώ τους γκιαούρηδες στη θάλασσα».
Η Μικρασιατική Εκστρατεία και η Μικρασιατική Καταστροφή υπήρξαν αποκλειστικά έργα των ξένων. Η εκστρατεία άρχισε με την προώθηση των ελληνικών δυνάμεων για την περιφρούρηση των πετρελαίων της περιοχής Μοσούλης (Ιράκ), που είχαν περιέλθει στην κυριότητα των Άγγλων. Όταν οι Βρετανοί βεβαιώθηκαν ότι δεν διαγραφόταν κανένας κίνδυνος για τα συμφέροντά τους, άφησαν στην τύχη του το ελληνικό εκστρατευτικό σώμα.
Την Αγγλία μιμήθηκαν η Γαλλία και η Ιταλία. Η Γαλλία, έχοντας παγιωμένα αποικιοκρατικά συμφέροντα στην περιοχή της Συρίας και του Λιβάνου, επεδίωκε μια ισορροπία στην περιοχή, που θα διαταρασσόταν από την παρουσία της Ελλάδας στη Μικρά Ασία. Παρόμοια συμφέροντα είχε και η Ιταλία, η οποία από το 1911 είχε καταλάβει τα Δωδεκάνησα και επεδίωκε να επεκτείνει την κυριαρχία της ή τουλάχιστον την επιρροή της στην απέναντι μικρασιατική ακτή.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος οραματίστηκε την Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών. Αλλά, καταψηφίστηκε. Με συνέπεια να ακολουθήσει η μεγάλη καταστροφή.
Δημοσιογράφος και συγγραφέας, πρώην διευθυντής της εφημερίδας «Μακεδονία»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου