Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα και η σκληρή πραγματικότητα

Συνηθίσαμε στις μεγαλοστομίες οι Πόντιοι από τότε που κάποιοι από εμάς - ιδιαιτέρως από την πρώτη γενιά των προσφύγων — ακούστηκαν να λένε πολύ βαρύγδουπα λόγια!

Και όταν αυτά τα λόγια τα μεγάλα ήταν επιτυχημένα και εκφράζανε βαθιές σκέψεις, μεγάλες νοσταλγίες, μεγαλεπήβολους οραματι­σμούς, το πράγμα είχε την αξία του. Όταν, όμως, αυτά που λέγονταν δεν ήταν παρά σαπουνόφουσκες, το πράγμα καταντούσε — και καταντά ακόμη — γελοίο.

«Μετοικεσία Βαβυλώνος», «Ιερουσαλήμ των παιδικών μου χρόνων», «Ξηρανθήτω μου η γλώσσα» «Το Σούλι του Πόντου», «Ο Κολοκοτρώνης του Πό­ντου», «Ο πατριάρχης των Ποντίων», «Ο Εθνάρχης των Ποντίων» και κάποια άλλα τέτοια είναι μερικές από τις πιο συνηθισμένες μεγαλοστομίες, που είπαν ή που συνεχίζουν να λένε κάποιοι Πόντιοι.

Σε αντίθεση με τα παραπάνω, κάποιοι άλλοι Πόντιοι, που τους διέκρινε η σεμνότητα και γνώριζαν τι λένε, μίλησαν για «Άσβεστη φλόγα» που κατακαίει τους βιαίως ξεριζωμένους (Θεοφύλακτος Θεοφύλακτος), για τον διακαή πόθο τους, που εκφραζόταν με το «Εμείς οπίσ' θα κλώσκουμες» (Ηλίας Τσιρκινίδης), ή με το «Θεέ μ' ποί'σον με ήνταν θέλτς, μόνον 'ς σον τόπο μ' άφ'σ' με» (Φίλων Κτενίδης)) κ. τ. λ.

Η πραγματικότητα ήταν άλλη, ήταν σκληρή, ήταν αυτή που εκφράστηκε με απλά λόγια και με σεμνότητα. Ήταν η πραγματικότητα που ζούσε καθημερινά ο πληγωμένος αλλά πάντοτε αξιοπρεπής πρόσφυγας.

Όταν οι φορείς των προσφύγων δραστηριοποιούνταν σε τοπικό ή πανελλαδι­κό επίπεδο, διοργανώνοντας συνέδρια και άλλες αγωνιστικές εκδηλώσεις στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Κοζάνη, τη Μυτιλήνη, ή σε κάποια άλλη μεγάλη πόλη, ένα πολύ μικρό μέρος των απλών προσφύγων των πόλεων και των χωριών ενημερωνόταν από ορισμένες εφημερίδες ή από κάποιους που συνδέονταν με άτομα που συμμετείχαν στις διεργασίες.

Από τις ελάχιστες προσφυγικές εφη­μερίδες, όπως η «Παμπροσφυγική», η «Αγροτική» Κοζάνης, γινόταν κάποιος αγώνας, αλλά αυτές τις εφημερίδες τις έπνιγαν οι αθηναϊκές και οι θεσσαλονικές, που κυριαρχούσαν, τότε, στον τομέα της ενημέρωσης. Τα περιοδικά των προ­σφύγων ελάχιστες φορές ασχολήθηκαν με αιτήματα των ίδιων των προσφύγων, επιμένοντας στην αποκλειστικότητα της ... λαογραφίας.

Ήταν τότε, (αλλά ακόμη και τώρα), τόσος ο φόβος των ηγετών των προσφύ­γων, καθώς και η συντηρητική τους πολιτική τοποθέτηση τέτοια, που και αυτό το κόμμα που ίδρυσαν, για να προβάλλουν τις διεκδικήσεις τους, το ονόμασαν Εθνικόν Προσφυγικόν Κόμμα. Πρέπει να υπάρχει το «Εθνικόν» για να αποφεύ­γονται τυχόν παρεξηγήσεις από την άρχουσα παλαιοελλαδίτικη τάξη.

Και σήμερα πολλοί από τους ηγέτες του ποντιακού κινήματος, που κάνουν ό,τι τους περνά από το χέρι για να συνεχίζεται η διάσπαση, χρησιμοποιώντας χιλιοειπωμένες μεγαλοστομίες, προσκυνούν τους ισχυρούς της ημέρας.

Πάνος Καϊσίδης

Δημοσιογράφος - Συγγραφέας