ΠΟΝΤΟΣ -Ταξίδι στον χρόνο-Τόπος του χτες και του σήμερα.

... Εδώ και μια σχεδόν δεκαετία περιέρχομαι, πάνω στο χάρτη  του Πόντου, τις πόλεις και τα χωριά, μο­ναστήρια, ποτάμια και κοιλάδες, βουνά, οροσειρές, οροπέδια, χαράδρες, δάση, ακτές, λιμάνια και ακρωτή­ρια, αρπαγμένη μια από τον Ανατολικό και μια από το Δυτικό Πόντο.

Κι επιτέλους, μετά από τόσων χρόνων περιπλάνηση πάνω στο χάρτη, το ταξίδι μου στον Πό­ντο, ταξίδεμα αληθινό. Και βιάζομαι, όλοι βιαζόμαστε να ταξιδευτούμε βαθιά στο χρόνο, σε κάθε στιγμή του τότε και του σήμερα, ανυπομονώντας, από όποια περι­οχή κι αν καταγόμαστε, να φτάσουμε στην πρωτεύουσά μας, την Τραπεζούντα.

 Και πια όλο και πλησιάζουμε. Έχουμε φύγει μόλις από τη Σαμψούντα, αφού πριν εί­χαμε αφήσει πίσω την Πάφρα και τον Άλυ ποταμό — «Ο μεγαλύτερος της Μικράς Ασίας», θα μας πει ο φίλος μας Ναζμί, όταν στο γυρισμό για την Ελλάδα θα περάσου­με από την Αμάσεια και τη Μερζιφούντα.

 Και θα μας πει ακόμα, μεταξύ πολλών ιστορικών γεγονότων, ότι πη­γάζει από τον Αντίταυρο, το γνωστό όρος της Μικράς Ασίας και χύνεται στη Μαύρη Θάλασσα, διαβρέχοντας το υψίπεδο, λίγο πριν τη Μερζιφούντα που απλώνεται, υπερήφανα, καθώς μου φάνηκε, γυμνό. — Ίσα που άρ­χισε να χαμηλώνει ο ήχος ήταν. Μας είπε και για το έδαφος, το εύφορο, που παράγει πολύ καλής ποιότητας ρύζι...

... Η Μαύρη θάλασσα αριστερά μου, ακυμάτιστη ίσως. Στα μάτια μου θολούρα. Δεν διακρίνω καλά την εικόνα της, ο ουρανός είναι συννεφιασμένος. Η όμορφη Βίκη — Βικτωρία Γερασιμίδου κι όχι μόνο ωραία στη μορφή, η φίλη φιλόλογος από την Κατερίνη, «στην Τραπεζούντα θα κλάψουμε μαζί» μου' λεγε από τη στιγμή που περάσα­με στον Πόντο.

Η φωνή του φίλου Ναζμή Αρίφ, μακρινός απόηχος. Για ιστορία και πολιτισμό, που φέρνουν συγκινήσεις, μιλά, ενώ ταξιδεύομαι στη φωνή του πατέρα μου. Το' ξερα, το φο­βόμουν, πως η Τραπεζούντα κι η Αργυρούπολη κι η πέρα η Χαλδία ολόκληρη, θα μου' φερναν αναμνήσεις από την οικογένεια.

 Πολλά δεν έλεγε ο πατέρας μου, απλώς μόνο υπερηφανευόταν, για την αγάπη τους στα Γράμματα. Για σχολεία που έχτισε παλιά η οικογένειά τους — «Μας τα στέρησε τα Γράμματα ο πόλεμος», πικραινόταν. Οι πιο πολλές μνήμες του ήταν από το σπίτι τους στο κτήμα, στα ενδότερα της Χαλδίας.

Η θύμηση όμως, που ιδιαίτερα το συγκινούσε τον πατέρα μου, ήταν τα «περσικά» που έμαθε στο λιμάνι της Τραπεζούντας που' ρχονταν, τα φορτωμέ­να περσικούς τάπητες και ... μεταξωτά ίσως ή τι άλλο ποιος ξέρει.

 Η ιστορία γράφει, ναι, για όλα αυτά, αλλά θα μπορούσα να' χω από αυτόπτη μάρτυρα ζωντανή την εικόνα των καραβανιών απ' την Περσία. Είναι και η φωνή του ξεναγού μας που ακούγεται λέγοντας κάτι για μετάξι. Και συνειρμικά θυμάμαι από διαβάσματα και ακούσματα βέβαια, τα μεταξωτά της Τραπεζούντας. Μέσα μου κι ο θυμός. Για το που δε ρωτούσα τον πατέρα μου και τον παππού μου Χρήστο Μουρατίδη, να μάθω λεπτομέρειες για κάποια πράγματα. Σαν κι ο παππούς κι ο πατέρας μου όσο κι εγώ θα ζούσαν για να μου προλαβαίνουν τις απορίες μου.

Αγία Άννα -Τραπεζούντα

Στην Τραπεζούντα ήταν σαν σε άλλη εποχή να βρί­σκομαι. Ταξίδια σε πιο πέρα εποχές. Στη χώρα την Τραπεζούντια. Που δεν έχει σχέση με το Μεσαίωνα και την Ιερά Εξέταση της Δύσης. Όπου κι ο λαός επέλεγε, κατά τους ιστορικούς κι όπως τα γεγονότα καταγράφο­νται, τον ηγεμόνα του οποίου ήθελε να είναι υπήκοος — Έντονα αντιδρώντας σε ηγεμόνες που δεν ήταν της αρεσκείας του.

Κι όπου στα μοναστήρια της, εμπνευσμένοι ιερομόναχοι, από πολύ νωρίς, μελετούν την Αρχαία Ελληνι­κή Γραμματεία. Εντρυφούν ανακα­λύπτοντας τον ελληνικό στοχασμό — Φιλοσοφία, Αστρονομία, Μαθη­ματικά, Τραγικούς ποιητές. Και θε­μελιώνουν, αφοσιωμένοι Ορθόδοξοι, με φωτισμένους της Δύσης, την Ανα­γέννηση.

Για τον ιστορικό Αλεξάντερ Α. Βασίλιεφ, «Το Βυζάντιο συνεισέφερε τα μέ­γιστα στην ιστορία της Αναγέννησης». «Με τη δράση ικανών ανθρώπων, όπως ο Πλήθων ή ο Βησσαρίων, που άνοιξαν τους ορίζοντες στην Ιταλία», λέει ο Ρώ­σος ιστορικός, «η Δύση γίνεται γνώστης της ελληνικής γλώσσας και λογοτεχνί­ας».

Δέσποινα Πολυχρονίδου

Πηγη:Περιοδικο "ΠΟΝΤΙΑΚΑ"