Δημοτικοί χοροί

Στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας τους χορούς τους χορεύουν με  την συνοδεία κεμεντζέ, νταουλιού, ζουρνά, τουλουμιού και φλογέρας. To  ακορντεόν είναι το χαρακτηριστικό όργανο που χρησιμοποιείται στην περιοχή Αρτβίν.

Σήμερα στον Όφι είναι διαδεδομένη η χρήση του κεμεντζέ και της φλογέρας. Οι παλιότεροι λένε ότι κάποτε έπαιζαν τουλούμ και ζουρνά αλλά, δεν ξέρουμε για ποιο λόγο σταμάτησε η χρήση τους.

Στο Τσορούκ, το χωριό που έχουμε ως υπόδειγμα, οι δημοτικοί χοροί, χορεύονται από αγόρια και κορίτσια. Οι χοροί που στη διάλεκτο του Όφι λέγονται "χορόν" είναι έξι:

1.  Ντούζ χορόν

2.  Σικσερά

3.  Χοτσαρί

4.  Κιορτσέκ

5.  Σαλλαμά

6.  Ατλαμά

 1. 0 ντούζ χορόν είναι ο πιο συνηθισμένος. Αυτό οφείλεται στο ότι δεν είναι κουραστικός και μπορεί κανείς να τραγουδά καθώς χορεύει,

2.  Το σικσερά είναι ανδρικός χορός που έχει γρήγορο ρυθμό

3.    Το χοτσαρί δεν το χορεύουν πιά. Κάποιοι από τους ηλικιωμένους  μόνο τον γνωρίζουν.

4.   Τον χορό που λέγεται κιορτσέκ τον χορεύουν αντικριστά αγόρια και κορίτσια. Χορεύεται με τα χέρια στη μέση, άλλες φορές με τα χέρια κάτω κι  άλλες φορές με τινάγματα των χεριών. Όταν οι χορευτές αλλάζουν θέση  πιάνονται απ' τα χέρια κι ύστερα τα αφήνουν. Συνήθως όταν χορεύουν αυτόν τον χορό τραγουδούν.

Κιορτσέκ χορεύω κιορτσέκ

θα μου φανεί το κιορτσέκ

τι χαρά στα μάτια μου

σήμερα θά 'ρθει η αγάπη μου (Τσορούκ)

5. Τον χορό σαλλαμά(κουνιστός) στο Τσορούκ τον χορεύουν διαφορετικά. Δεν έ­χει καμία ομοιότητα, ούτε σα ρυθμός ούτε σα χορός, με τους χορούς σαλ­λαμά των άλλων περιοχών. Τον χορεύουν μαζί αγόρια και κορίτσια με τα χέρια ενωμένα και κρεμασμένα προς τα κάτω.

6. Ο ατλαμά είναι ένας από τους πιο συνηθισμένους χορούς. Μπορούν να τον χορεύουν αγόρια και κορίτσια μαζί. Χορεύεται όπως και στις άλλες περιοχές (Σούρμενα, Ματσούκα).

Λέγεται ότι οι χοροί προέρχονται από αρχαίες λατρευτικές τελετές. Ο Σαμπαχαττίν Εγιούμπογλου στο βιβλίο του "Γαλάζιο και Μαύρο" αναφέρει ότι οι χοροί ξεκίνησαν από λατρευτικά έθιμα της Ανατολής.

"Μετέφρασα την τραγωδία "Βάκχες" του Ευριπίδη από τα γαλλικά στα τουρκικά. Ο λόγος που επέλεξα αυτή την τραγωδία είναι ότι η Ανατολία κα­τείχε σημαντικό μέρος μέσα σ' αυτήν. Από την αρχή ακόμη αναφέρει ότι ο Διόνυσος ίδρυσε τους πρώτους θιάσους του στο όρος Τμώλος της Μ. Ασίας (στο Μπόζνταγ κοντά στη Μαγνησία). Ύστερα ο Ευριπίδης βρίσκοντας διάφορες ευκαιρίες, περιγράφει τους διάφορους χορούς που χόρευαν στην Ανατολή προς τιμήν του Διόνυσου. Πώς έδιναν τα χέρια κάνοντας κύκλο και πώς, όταν χτυπούσαν τα πόδια κάτω, τίναζαν τα κεφάλια πίσω. Πώς χό­ρευαν εκστασιασμένοι, όταν ο πρώτος του χορού φώναζε Εϊχόι.

“Επειδή αυτός ο χορός μου θύμισε τους χορούς της πατρίδας μου στη Μαύρη Θά­λασσα (Τραπεζούντα), δεν μπόρεσα να εμποδίσω τον εαυτό μου απ' το να γράψει στον πρόλογο της μετάφρασης ότι ακόμη και ετυμολογικά συνδέε­ται, όπως και η λέξη "χορεύω", με τους πρώτους χορούς του Διόνυσου”.

Σήμερα όταν χορεύουν το "χορόν", ο πρώτος του χορού δίνει το πα­ράγγελμα φωνάζοντας "ούλε, ούλε, ούλε" και δημιουργεί ενθουσιασμό σε όλους όσους βρίσκονται στον κύκλο. Αυτή η κραυγή μερικές φορές μπορεί να είναι και "ούλα, ούλα, ούλα".

"Οι Μιλήσιοι και οι Δήλιοι αποκαλούν τον Απόλλωνα "Ούλιο" που πά­ει να πει θεός της υγείας και της γιατρειάς αφού το "ούλειν" σημαίνει "υγιαίνειν", απ' όπου και το "ουλή" και το ουλε τε και μέγα χαίρε.

Δεν γνωρίζουμε αν οι δικοί μας χοροί έχουν κάποια σχέση με τον Α­πόλλωνα, όμως είναι μία πραγματικότητα και θεωρείται λογικό ότι πρόκει­ται για την ποντιακή ερμηνεία των αρχαίων χορών της Ανατολής. Ας μη ξε­χνάμε ότι ο Απόλλων δεν ήταν μόνο θεός των Ελλήνων αλλά και της Μ. Α­σίας. Σε κάθε περιοχή του είχαν δοθεί διαφορετικά ονόματα.

Σήμερα στα δικά μας τα βουνά όταν προσφωνούμε ένα άνθρωπο που βρίσκεται μακριά φωνάζουμε "Ούλε". Κι είναι σα να βουίζουν τα αυτιά του Απόλλωνα, επειδή τον μελετάμε.

Ομέρ Ασάν

"Ο πολιτισμός του Πόντου"