Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗ ΣΑΝΤΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ

Πριν αρχίσει το μάθημα, τα παιδιά κάθονταν στα θρανία που ήσαν κοντά στην είσοδο. Τα μικρότερα μπροστά και τα μεγαλύτερα πίσω. Μετά τη συγκέντρωση ένα σφύριγμα ή κουδούνισμα με επιτακτικό παράγγελμα:

 «Προσοχή όλοι εδώ» σήμαινε την έναρξη του μαθήματος. «Σχηματίσατε τα  ημικύκλια» ήταν το δεύτερο βροντώδες παράγγελμα και τα παιδιά που ήσαν ισοδύναμα δηλ. που είχαν κάνει τις ίδιες προόδους χωρίζονταν και σχημά­τιζαν ημικύκλιο μπροστά σ' ένα μαυροπίνακα.

Την ίδια στιγμή οι ερμηνευτές, ένας για κάθε ημικύλιο, έπαιρνε μέρος μπροστά στο μαυροπίνακα και άρχιζε η ανάγνωση συλλαβών, λέξεων και φράσεων, τις οποίες επαναλάμβα­ναν όλα μαζί, με φωνές σ' όλες τις βαθμίδες της φωνητικής κλίμακας.

 Το πανδαιμόνιο πού γινόταν εκεί μέσα ήταν τέτοιο, ώστε αν συγκρίνει κανείς το αλληλοδιδακτικό με την τόσο κακοφημισμένη χάβρα των Ιουδαίων, η τε­λευταία δεν είναι παρά μια ευλαβική και σιωπηλή συγκέντρωση.

Όταν τελείωνε η ώρα της ανάγνωσης, ένα σφύριγμα διέλυε τα ημικύ­κλια και υποχρέωνε τα μαθητούδια να μεταβούν αμέσως, χωρίς διάλειμμα, στις τάξεις της γραφής, δηλαδή στα θρανία πού είχαν στις άκρες τους προσηλω­μένα υποδείγματα γραφής.

Ύστερα από τη γραφή σηκώνονταν και σχημάτιζαν πάλι ημικύκλια μπροστά στους πίνακες για την αριθμητική, και έτσι μετά καταπόνηση 4 πε­ρίπου ωρών τα παιδιά αφήνονταν ελεύθερα  και μόλις σχόλαζαν, έπαιρναν από σοφή έμφυτη αντίδραση το δρόμο προς την εξοχή, προς το δάσος για ν' αναπνεύσουν καθαρό αέρα.

Εκεί το μυαλό τους θα πετούσε ελεύθερο και δεν θα αποστραγγιζόταν για ν' αποχτήσουν μερικές ξερές γνώσεις άχρηστες για τη ζωή. Αυτή την τάση να φύγουν στην εξοχή ενίσχυαν και οι υπερβο­λικές ποινές, νηστεία, ξυλοδαρμός στην παλάμη με βέργες από τσιλαλίτρα πού δεν έσπαζαν εύκολα, ορθοστασία στα δυο ή στο ένα ποδάρι, γονάτισμα, γονάτισμα με τον πίνακα, όπου ο πρωτόσχολος έγραφε το όνομα του τιμω­ρημένου και τις λέξεις αμελέστατος, ατακτώτατος, μουντζούρωμα τέτοιο πού να μοιάζει κανείς αράπης, φυλακή στην έδρα, φτύσιμο από τα άλλα παιδιά, και φάλαγγας.

Ο φάλαγγας ήταν ένα ξύλο ορθογώνιο ως ενάμισι μέτρο με πάχος 4—5 πόντους και με τις γωνίες μυτερές. Οι δυο άκρες είχαν από μια κοψιά, στις οποίες ήταν δεμένο σχοινί ως δυόμισι μέτρα.

 Ξάπλωναν τον τιμωρημέ­νο κατά γης ανάσκελα, έβαζαν τα δύο του πόδια ανάμεσα στο ξύλο κι' έστρεφαν το ξύλο, όσο στρεφόταν το ξύλο, τόσο μαζευόταν το σχοινί και έσφιγγε τα πόδια του κι’ ενώ ο μεγάλος δάσκαλος (αν δεν ήθελε βοη­θό) με το ένα χέρι βαστούσε γερά τον φάλαγγα, με το άλλο χτυπούσε τις γυμνές πατούσες με βέργα ή ραβδί.

Εκτός από το αλληλοδιδακτικό λειτουργούσε και συνδιδακτικό τμήμα, από μια ή δύο τάξεις, στις οποίες δίδασκε ό ίδιος ο δάσκαλος μια ή δύο ώ­ρες συνεχώς, στο τμήμα αυτό διδάσκονταν ιερά και γραμματική της αρχαί­ας. Στα σχολεία φοιτούσαν μόνο αγόρια και πολύ σπάνια και κανένα κο­ρίτσι.

Στάθης Αθανασιάδης
(Γεροστάθης)