Οι Πόντιοι του Οφη αντιστέκονται στον εκτουρκισμό

Πολλά χωριά, ολόκληρες περιοχές, στην Τόνια και τον 'Οφη, συνεχίζουν να έ­χουν ως μητρική γλώσσα την ποντιακή.

Τα παιδιά μαθαίνουν τα τουρκικά μόνο ό­ταν πάνε σχολείο κι εκεί τα ακούνε για πρώτη φορά. Γιατί η γλώσσα της οικογέ­νειας, η γλώσσα του χωριού και των συνα­ναστροφών τους, η μητρική τους ντοπιο­λαλιά, είναι η ποντιακή.

Γέροι και γριές θυμούνται τους ομοε­θνείς τους Ρωμιούς, με τους οποίους ζού­σαν ειρηνικά, αλλά ο Τούρκος δυνάστης τους χώρισε. Αν και τώρα η πολιτική του τουρκισμού είναι στην ημερήσια διάταξη, αυτοί αντιστέκονται και ξεχωρίζουν. Δεν διστάζουν να πουν, σε Τούρκους δημοσιο­γράφους που τους επισκέπτονται, ότι «τα ποντιακά δεν τα μάθαμε από τον αέρα. Ρωμιοί είμαστε, γιατί να αρνηθούμε τον εαυτό μας;».

Αλλά ο φόβος του χωροφύλακα παρα­μονεύει. Και οι πιο συνειδητοποιημένοι τα «βάζουν» με τους Έλληνες Πόντιους, που έφυγαν με την ανταλλαγή των πληθυ­σμών. «Εσείς φύγατε, εμείς μείναμε εδώ. Γιατί μας εγκαταλείψατε;», λένε.

Τραγουδούν και χορεύουν υπό τους ήχους της ποντιακής λύρας, του γαβάλ, του νταουλιού, το τικ, το κότσιαρι, τη σέρα, το διπάτ είναι οι αγαπημένοι τους χοροί.

 

Προσπάθεια αφανισμού

Το επίσημο τουρκικό κράτος, μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών, άρχισε τη συστηματική προσπάθεια καταστροφής των μνημείων του ελληνικού πολιτισμού, άλλαξε τα τοπωνύμια και από ελληνικά τα έκανε τουρκικά, προσπαθώντας έτσι να ε­ξαφανίσει την ιστορική μνήμη και τη συνέ­χεια.

 Στα επίσημα χαρτιά μπορεί όλα να είναι στα τουρκικά, ύστερα από μία προ­σπάθεια που άρχισε το 1948. Όμως δε συμβαίνει το ίδιο και στην πραγματικότη­τα. Εκεί εάν ρωτήσεις ως επισκέπτης τα ονόματα των χωριών, των γειτονιών και των οικογενειών, θα σου απαντήσει αμέ­σως ο συνομιλητής σου στα ποντιακά, ό­πως τότε που τα άφησαν οι δικοί μας, όταν βιαίως εξεδιώχθησαν από τον ιστορικό Πόντο. Θα σου πει για το Κατοχώριν, το Παλαιχώριν, Υψήλ' ή Υψηλάντων, πατρίδα των Υψηλάντηδων, για το Ξένον, Φωτεινόν, Χαλάεσσα, Γοργόνα, Κοντού, Χωλόν, Όκλεων, Αληθινόν.

Πάντως, ο εξισλαμισμός των Ποντίων δεν έσβησε από τις μνήμες τους τις ορθό­δοξες γιορτές. Μπορεί οι άνθρωποι αυτοί να έγιναν μουσουλμάνοι, αλλά δεν έχασαν την ιστορική θρησκευτική τους μνήμη. Οι Οφίτες του Πόντου δεν είναι τυχαίο που λένε ακόμη και σήμερα το Ραμαζάνι, «Τριώδ'».

Όποιος επισκέπτης βρεθεί στα χώμα­τα του Πόντου, θα διαπιστώσει χωρίς με­γάλη προσπάθεια ότι οι κάτοικοι του ση­μερινού Πόντου δεν έχουν καμία σχέση με τους Τούρκους που ήρθαν από την Κε­ντρική Ασία και εγκαταστάθηκαν στη Μικρασία. Τα εξωτερικά τους χαρακτηριστι­κά είναι ίδια με αυτά των Ελλήνων, των αρ­χαίων Ελλήνων.

Του Φόρη Πεταλίδη

Περιοδικό «Δημότης» του Δήμου Σταυρούπολης