Το κοτσαγγέλ'

 Η χαρά ετελείωσεν, το κοτσαγγέλ σκαλώστεν,

εχάραξεν ανατολή, σ' οσπίτια σου κλωστέστεν.

Η «χαρά», όπως ονομάζεται ο γάμος στην ποντιακή διάλεκτο, αρχίζει επίσημα το Σάββατο βράδυ, εξακολουθεί ολόκληρη την επόμενη Κυριακή με τραγούδια, χορούς και φαγοπότια και τελειώνει στα ξημερώματα της Δευτέρας. Ο τελευταίος χορός είναι «το κοτσαγγέλ’», που συνοδεύεται με σχετικά τραγούδια. Είναι χορός οδοιπορικός.

Η συντροφιά του γαμπρού «τ’ aλλάι» μαζί με τα «αδέλφια τη νύφες», με την ευρεία έννοια του όρου (αδέλφια και ξαδέλφια), με τον λυράρη μπροστά, χορεύοντας το «κοτσαγγέλ’» και τραγουδώντας, επισκέπτονται την αυγή της Δευτέρας συγγενικά σπίτια. Παίρνουν ή κλέβουν από το καθένα μιa κότα. Με τις κότες αυτές γίνεται το τελευταίο γεύμα και τελειώνει ο γάμος.

Σε πολλά μέρη του Πόντου το τραγούδι του «κοτσαγγέλ’» είναι αυτό, που αναφέρεται στο γάμο ενός ξενιτεμένου, ο οποίος παντρεύ­τηκε μια «φραγκοπούλα». Τονίζεται η σημασία του γεγονότος, για να επισημανθεί τούτο σαν δραματικό περιστατικό αλλά και απαράδεκτο φαινόμενο για την παλιά εποχή. Ο ξενιτεμένος πρέπει να γυρίσει στην πατρίδα και να παντρευτεί κοπέλα από τη φυλή του.

Ξένε μ’, ξενιτεμένε κι ανεγνώριμε,

 που πορπατείς σα ξένα, σ’ ανεγνώριμα.

—Εγώ σ’ αυτόν τον κόσμον υπαντρεύτηκα

 και πήρα φραγκοπούλα πούταν μάγισσα.

Μαγεύ’ και τα καράβια και τη θάλασσαν, 

μαγεύ’ κι εμέν τον ξένον, τον ολόξενον, 

που πορπατώ σα ξένα, σ’ ανεγνώριμα.

"Τα τραγούδια του Ποντιακού λαού"

Στάθη Ι. Ευσταθιάδη

Σε ρυθμό κοτσαγγέλ' για τους Νεοσανταίους

Ο Καραμήσον 

Ο Καραμήσον τα τενεκέδας κρούει άτα μελωδικά, 

ατός έτον και Σαντέτες άσ’ σ’ απάν’τη μαχαλάν.

 Ο Καραμήσον τα τενεκέδας εντούν'νεν μελωδικά, 

ατός έτονε χαζνιαπέρτς-ι-όσα 'ίντονε χαρά.

 Που είσαι Καραμήσον και Νικόλα Αληματά,

άλλο ’κι χαζνιαπέρει απέσ' 'ς σην Νέαν Σαντάν.

 Πού είσαι Καραμήσον και Νικόλα Αληματά,

όσα πίν’ αραεύ' σας  ο Θεόφιλον τ' Ασλάν’.

 Που είσαι Καραμήσον και Νικόλα Αληματά, 

άραεύ’ σας  ο κόσμον κι όλεν η Νέα Σαντά.

 Ο Καραμήσον εγεννέθεν κ’ έχομε τρανόν χαράν,

 θα σύρ’τα κοτσαγγέλια απέσ' ’ς σην Νέαν Σαντάν.