Έλληνες ή Ρωμιοί;

 1901. Ογδόντα χρόνια µετά την επανάσταση εναντίον της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας, το µικρό ελληνικό κράτος διεκδικεί τη θέση του στον διεθνή χώρο, ενώ ταυτόχρονα, ενδεχοµένως ως συνέπεια αυτού, εξακολουθεί να αναζητά την ταυτότητά του. Τα κύρια ζητήµατα στον δηµόσιο διάλογο άπτονται της καταγωγής, της συνέχειας του ελληνικού έθνους, της γλώσσας, ακόµα και του ονόµατος των Ελλήνων. Γραικοί; Ρωµιοί; Ή Έλληνες;

Τα δύο κείµενα, των Κωστή Παλαµά και Νικόλαου Πολίτη, που δηµοσιεύονται στην παρούσα έκδοση για πρώτη φορά, αναδεικνύουν ένα σηµαντικό κοµµάτι από τους προβληµατισµούς και τις αντεγκλήσεις εκείνης της εποχής. Έχουν και τα δύο ιδιαίτερη σηµασία, αφενός διότι προέρχονται από δύο σηµαίνουσες προσωπικότητες της ελληνικής ιστορίας στα πεδία του πολιτισµού και της επιστήµης, και αφετέρου διότι συµβάλλουν στη µελέτη της ιστορίας των ιδεών.

Το γεγονός ότι σήµερα, διακόσια χρόνια µετά το ’21 και έναν αιώνα µετά την καταγραφή της, η διένεξη αυτή των Πολίτη και Παλαµά παραµένει ανοιχτό θέµα συζήτησης στην ελληνική Δηµόσια Σφαίρα, καταδεικνύει µε τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο τις ανοιχτές πληγές της νεοελληνικής ταυτότητας, µε τους εθνικούς µύθους και τα αντικρουόµενα ιδεολογικά στοιχεία που τη συνθέτουν.
Έτσι ο ιδιότυπος αυτός γραπτός διάλογος µεταξύ δύο κορυφαίων Ελλήνων στοχαστών των αρχών του 20ού αιώνα, υπενθυµίζει εµφατικά ότι η Ιστοριογνωσία αποτελεί την κυριότερη οδό για την εθνική αυτογνωσία.

 

ΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

Ο Νικόλαος Πολίτης (1852-1921) υπήρξε λαογράφος και καθηγητής του Πανεπιστηµίου Αθηνών. Θεωρείται ο πατέρας της ελληνικής λαογραφίας. Από τα µαθητικά του χρόνια αναπτύχθηκε το έντονο ενδιαφέρον του για τον λαϊκό βίο. Μαθητής γυµνασίου ακόµη, δηµοσίευσε λαογραφικές µελέτες στα περιοδικά «Ευτέρπη» και «Πανδώρα».

 Σπούδασε φιλολογία και νοµικά, και έγινε µέλος του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός. Εξέδωσε µε τον Σπυρίδωνα Λάµπρου τα «Νεοελληνικά Ανάλεκτα Παρνασσού». Εργάστηκε στη Βιβλιοθήκη της Βουλής και κατέλαβε θέσεις στο Υπουργείο Παιδείας. Εισηγήθηκε τη διδασκαλία της δηµοτικής στα σχολεία. Το 1890 έγινε καθηγητής Μυθολογίας και Ελληνικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήµιο Αθηνών, του οποίου διετέλεσε και πρύτανης.

Το 1908 ίδρυσε την Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία, το 1909 εξέδωσε το περιοδικό «Λαογραφία» και το 1918 ίδρυσε το Λαογραφικό Αρχείο.

Ο Κωστής Παλαµάς (1859-1943) αποτελεί έναν εκ των σπουδαιότερων Ελλήνων ποιητών. Το 1876 εγγράφηκε στη Νοµική Σχολή της Αθήνας. Γρήγορα όµως αποφάσισε να ασχοληθεί µε τη λογοτεχνία. 

Το 1886 κυκλοφόρησε η πρώτη του συλλογή στη δηµοτική και το 1889 δηµοσιεύτηκε ένα από τα καλύτερα έργα του, ο «Ύµνος της Αθηνάς», ο οποίος βραβεύτηκε στον Φιλαδέλφειο Ποιητικό Διαγωνισµό. Εισηγητής του διαγωνισµού αυτού ήταν ο Νικόλαος Πολίτης. 

Το 1897 έγινε γραµµατέας του Πανεπιστηµίου Αθηνών. Δηµοφιλέστερα έργα του υπήρξαν τα «Άστυ», «Τάφος», «Χαιρετισµοί της Ηλιογέννητης», «Ασάλευτη Ζωή», «Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου», «Η Φλογέρα του Βασιλιά» και «Τα Δεκατετράστιχα». Το 1925 πήρε το Αριστείο Γραµµάτων και Τεχνών και µε την ίδρυση της Ακαδηµίας των Αθηνών έγινε και ένα από τα βασικά στελέχη της. Το 1931 έγινε πρόεδρος της Ακαδηµίας Αθηνών.

 Πέθανε στην Αθήνα, στις 27 Φεβρουαρίου 1943, και η πάνδηµη κηδεία του µετατράπηκε σε εκδήλωση αντίστασης του ελληνικού λαού εναντίον του Γερµανού κατακτητή.

Στοιχεία βιβλίου
Τίτλος: Έλληνες ή Ρωμιοί; Ο διάλογος μεταξύ δύο κορυφαίων στοχαστών για ένα διαχρονικό πρόβλημα.
Συγγραφέας: Νικόλαος Πολίτης – Κωστής Παλαμάς
Εκδόσεις: iWrite - Σειρά βιβλίων Lux Orbis
Τιμή Λιανικής: 6.50 ευρώ
Σελίδες: 64