Συγκοινωνίες στον Πόντο

Το λιμάνι της Τραπεζούντας επικοινωνεί με την Κωνσταντινούπολη κυρίως αλλά και τα κυριότερα λιμάνια του Ευξείνου Πόντου. Είναι το μεγαλύτερο διαμετακομιστικό κέντρο της περιοχής. Από την Τραπεζούντα τα καραβάνια παραλαμβάνουν τα προς διαμετακόμιση προϊόντα και μέσω της κύριας εμπορικής οδού, του αμαξιτού δρόμου Τραπεζούντας - Ερζερούμ που ξεκινά από τα νότια της πόλης, τα μετακινούν προς τα βάθη της Ανατολής.

Άποψη της  παραλίας Τραπεζούντας το 1911, από το Λεοντόκαστρο μέχρι τον Μητροπολιτικό ναό Αγίου Γρηγορίου Νύσσης.

Ο δρόμος αυτός από την Τραπεζούντα μέχρι τα περσικά σύνορα έχει μήκος 595 χιλιόμετρα (από Τραπεζούντα μέχρι Αργυρούπολη 100 χιλιόμετρα, από Αργυρούπολη μέχρι Μπαϊπούρτ 93 χιλιόμετρα, από Μπαϊπούρτ μέχρι Ερζερούμ 121 χιλιόμετρα, από Ερζερούμ μέχρι τα περσικά σύνορα 281 χιλιόμετρα).

Παρά τη μεγάλη σπουδαιότητα που έχει από εμπορικής απόψεως η περιοχή του Πόντου, αμαξιτοί οδοί για πολλά χρόνια δεν υπήρχαν, παρά μόνο αυτός της Τραπεζούντας προς τη μικρασιατική ενδοχώρα και την Περσία. Ο λόγος είναι ότι η κυβέρνηση, από το 1856, οπότε ίδρυσε το Υπουργείο Δημοσίων Έργων, εγκατέλειψε την ιδέα κατασκευής όλων των άλλων οδών -δευτερευούσης, άλλωστε, γι’ αυτήν σημασίας - και αφοσιώθηκε σχεδόν αποκλειστικά στην κατασκευή του προαναφερομένου δρόμου.

 Έργο σύμφωνο με τα συμφέροντα όχι μόνο των τοπικών Βιλαετιών Τραπεζούντας και Ερζερούμ, αλλά και αυτά της αυτοκρατορίας και, κυρίως, τα συμφέροντα των ευρωπαϊκών χωρών, που επέβαλαν τις καλύτερες δυνατές προϋποθέσεις μεταφοράς των προϊόντων τους από και προς το λιμάνι της Τραπεζούντας, προς και από το εσωτερικό της Ασίας. Αλλά ενώ τα πρώτα 160 χιλιόμετρα μέσα στο Βιλαέτι Τραπεζούντας κατασκευάστηκαν σχετικά εύκολα, τα υπόλοιπα 434 χιλιόμετρα από το Βιλαέτι Τραπεζούντας μέχρι τα περσικά σύνορα είχαν μεγάλες δυσκολίες κατασκευής, λόγω του βραχώδους εδάφους και του κάθετου διαμελισμού (πολύ ψηλά και αδιαπέραστα όρη, ποταμοί, κ.λπ.).

Τελικά, η κατασκευή αυτής της αμαξιτής οδού ολοκληρώθηκε το 1872. Όπως προαναφέρεται, έχει συνολικό μήκος από την Τραπεζούντα μέχρι τα περσικά σύνορα 595 χιλιόμετρα, ενώ το πλάτος της είναι 5-6 μέτρα. Για να γίνει κατανοητή η σημασία της ολοκλήρωσης ενός τέτοιου έργου, θα πρέπει να θεωρηθεί ότι η Τραπεζούντα είναι κατ’ ουσίαν λιμάνι και της Περσίας και της Ανατολικής Μ. Ασίας.

Πιο δυτικά και σχεδόν παράλληλα υπάρχει ένας άλλος αμαξιτός δρόμος από την Κερασούντα κάθετα προς τη Νικόπολη, νότια, συνολικού μήκους 122 χιλιομέτρων (Κερασούντα - Κουλάκ Καγιά 50 χιλιόμετρα, Κουλάκ Καγιά -Νικόπολη 72 χιλιόμετρα), με πλάτος 3-5 μέτρα.

 Η προσπάθεια που έγινε για τη διάνοιξη αμαξιτού δρόμου Τραπεζούντας - Κρώμνης μέσω Λαραχανής (πολύ κοντά και λίγο ανατολικότερα του δρόμου Τραπεζούντας - Ερζερούμ, στην περιοχή της Παναγίας Σουμελά) δεν ευοδώθηκε.

ΑΝΤΩΝΗ Υ. ΠΑΥΛΙΔΗ

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΟΝΤΙΑΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ «ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΝΤΟΥ» ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 24

"ΤΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑΣ (1900-1914) 

και η ιδεολογική κυριαρχία των Ελλήνων στον Πόντο"