Το νεφέπαρμαν ή νυφόπαρμαν (Ο σχηματισμός της γαμήλιας πομπής)

Πριν από το ξεκίνημα για την παραλαβή της νύφης σχηματιζόταν στο σπίτι του γαμπρού η γαμήλια πομπή, η οποία ονομαζόταν «γαμοστόλος» ή «οψίκ'».

Στη Ματσούκα η γαμήλια πομπή σχηματιζόταν στην αυλή του γαμπρού το απόγευμα της Κυριακής, από όλους τους καλεσμένους του, έχοντας μπροστά τη λύρα.

Αφού  δένανε στη ζώνη του γαμπρού «το τριγών'» (τριγωνικό ψωμάκι), η λύρα έδινε το σύνθημα του ξεκινήματος παίζοντας έναν ειδικό σκοπό, που τον ονόμαζαν «τ' αχπαστόν», δηλ. το ξεκίνημα.

Η πομπή ξεκινούσε και πορευόταν με αργό ρυθμό στο σπίτι τής νύφης:

«Εχπάσκουσαν 'ς σο νυφέπαρμαν»

Ξεκινούσαν για την παραλαβή τής νύφης.

Παντελίκας Σεβαστίδης

Ο λυριτζής συνέχιζε να παίζει το σκοπό του κλασικού τραγουδιού: «Ο Γιάννες o μονόγιαννες», που ονομαζόταν «αχπαστόν» (σκοπός δηλαδή του ξεκινήματος), τραγουδώντας συγχρόνως ατέλειωτα δίστιχα.

Η διάταξη της γαμήλιας πομπής ήταν η παρακάτω: Μια ομάδα οπλισμένων, αποτελούμενη συνήθως από 20-30 παλικάρια οπλισμένα με «γκράδες», μ' έναν αρχηγό, βάδιζε μπροστά σε αρκετή απόσταση από την κυρίως πομπή. Κατά διαστήματα με εντολή του αρχηγού άνοιγαν ομαδικά πυρά, τα οποία ονόμαζαν «τονανμά» και συμβόλιζαν τη δύναμη και τη μεγαλοπρέπεια της τελετής.

Μετά από τους οπλισμένους στην πρώτη σειρά της πομπής πήγαιναν καβάλα στα άλογα τα σεβαστά πρόσωπα (οι γέροι) και ο γαμπρός, πάνω σε άσπρο ή κόκκινο άλογο, έχοντας σαν οδηγό του τον κουμπάρο. 

Περιστοιχιζόταν δε ο γαμπρός από τους συγγενείς, τους φίλους του και από τις «παρανυφάδες», οι οποίες ήταν νιόπαντρες ντυμένες με τα «νεγαμ’ κά» τους, με τη νυφική τους δηλαδή στολή.

Από πίσω ακολουθούσε ή υπόλοιπη πομπή ή όπως τη λέγανε το «οψίκ'».

Σε περίπτωση που η διαδρομή ήταν μεγάλη, τότε και ο παπάς, ο κουμπάρος και οι περισσότεροι από τους συγγενείς του γαμπρού πηγαίνανε και εκείνοι καβάλα πάνω σε άλογα στολισμένα με άσπρα μαντίλια, χρυσοκέντητα στις γωνιές και δεμένα στη χαίτη τους.

(Γ. I. Ζερτελίδης)

Στο δρόμο ο κουμπάρος τραγουδούσε για λογαριασμό του γαμπρού το παρακάτω τραγούδι:

«Έρχουμαι, πουλί μ’, έρχουμαι. 

έρχουμαι μη κομπώντς με 

τα στράτας ισ’ μακρά είναι 

του κάκου μη σκοτώντς ’ με»,

συμβολικό του αόριστου φόβου και της αγωνίας του γαμπρού μήπως την τελευταία στιγμή αλλαξοπιστήσει και φύγει η νύφη (κλεφτεί) με κάποιον που τυχόν κρυφαγαπούσε πριν από το «λογόπαρμαν» και τον αφήσει «στα κρύα του λουτρού».

Κατά τη διαδρομή η πομπή σταματούσε σε ορισμένα σημεία σε σταυροδρόμια, ρεματιές, γεφύρια κ.λ.π., ο δε γαμπρός έβγαζε από το ζωνάρι του το «τριγών » ή «λαβάσ» (λαγάνα) και το πετούσε, σαν ξόρκι, για την εξουδετέρωση των «κακών πνευμάτων» και κάθε βλαπτικής επίδρασης.

 Το ίδιο γινόταν και από το μέρος της νύφης, όταν ακολουθούσε το γαμπρό από το σπίτι της στην εκκλησία για το στεφάνωμα.

 Έτσι, με μουσική, με τραγούδια, με πυροβολισμούς και καμιά φορά και με αγώνες ιππικούς, ή πομπή περνούσε από τις γειτονιές, στις οποίες ομάδες γυναικών και παιδιών, με κανάτες στα χέρια, προσφέρανε μεζέδες και ρακή:

 «εβγάλ'ναν χοντζάν»

 στη γιορταστική συνοδεία του γάμου, δεχόμενοι ως φιλοδώρημα «λιανά», ώσπου το « ψίκι» έφτανε στο σπίτι της νύφης.

(Ε. Χριστοφορίδης - Αν. Παπαδόπουλος - Γ. I. Ζερζελίδης).

Ορντού (Κοτύωρα) Ordu (Kotyora)

Στα Κοτύωρα το ξεκίνημα της πομπής προαναγγελλόταν με τρεις ρουκέτες. Αφού δηλαδή ντυνόταν ο γαμπρός, ξεκινούσε με όλους τους συγγενείς και τους προσκαλεσμένους του και με τη συνοδεία μουσικών οργάνων να πάνε στου κουμπάρου. Εκεί ενώνονταν με τους καλεσμένους του και όλοι μαζί συγκροτούσαν το «γαμοστόλον».

 Μπροστά πορευόταν η μουσική και κοντά της «οι καλετέν'» ή «εμπρολαλέτ’» ή «τραγωδιάν'». Σε μικρή δε απόσταση από εκείνους ακολουθούσαν ο γαμπρός και ο κουμπάρος και ύστερα όλος ο άλλος κόσμος.