«Χρονικόν μεγάλης τραγωδίας»...!!!!!Χρήστος Αγγελομμάτης

Απόσπασμα από το βιβλίο του Χρήστου Αγγελομμάτη, όπου φαίνεται καθαρά η βοήθεια που παρείχαν οι "Μεγάλες Δυνάμεις" στους Τούρκους:

«Η υποστήριξις προς τους Κεμαλικούς παρείχετο φανερά πλέον και απροκάλυπτος. Ιταλοί και Γάλλοι συνηγωνίζοντο εις την υπεράσπισιν των Τούρκων, συνήπτων συμφωνίας με τους Κεμαλικούς και εφωδίαζαν αναφανδόν τους Τούρκους. 

Τα ιταλικά πλοία μετέφερον Τούρκους αξιωματικούς και στρατιώτας εις τα παράλια της Μικρασίας, καθώς και πολεμικόν υλικόν. Προσήγγιζαν τα πλοία αυτά εις τον λιμένα της Σμύρνης και θρασύτατα οι Τούρκοι αξιωματικοί παρηκολούθουν την κίνησιν της προκυμαίας από το κατάστρωμα αλλά αι ελληνικαί αρχαί ηδυνάτουν να προβούν εις την σύλληψίν των.

 Ήτο τόση η δραστηριότης των γαλλικών και ιταλικών ατμοπλοίων, ώστε η εληνική κυβέρνησις να κηρύξη εις αφοπλισμόν τα ελληνικά παράλια και να προβαίνη εις νηοψίας. Αλλά η ιταλική και γαλλική κυβέρνησις ηρνούντο ν' αναγνωρίσουν το δικαίωμα της νηοψίας εις τα ελληνικά πολεμικά. Όταν δε κάποτε τα ελληνικά πολεμικά συνέλαβον το ιταλικόν «Αμπάζια» και το γαλλικόν «Εσπουάρ» υπήρξεν τόσον έντονος η αντίδρασις των δύο αυτών κυβερνήσεων, ώστε να απολυθούν τα δυο σκάφη και Έλληνες ναύται να επαναφορτώσουν εις τον ναύσταθμον το πολεμικόν υλικόν, το οποίον μετεφέρετο δια τον Κεμαλικόν στρατόν... 

Δεν ήταν δε μόνον οι Ιταλοί και Γάλλοι και οι λεβαντίνοι υπάλληλοι των Άγγλων, που ενίσχυαν παντοιοτρόπως τους Τούρκους, ήσαν και οι Ρώσοι που έπραττον προθύμως το αυτό. Και εις αποκορύφωσιν της όλης καταστάσεως προσετέθη και η συμφωνία των Γάλλων με τους Τούρκους δια την Κιλικίαν. Δεν έπαυσε μόνον εκεί η μάχη μεταξύ Γάλλων και Κεμαλικών, αλλά οι πρώτοι παρέδιδαν και αυτό ακόμη το πολεμικόν των υλικόν εις τους Τούρκους, με το πρόσχημα της αγοράς του από τους δεύτερους.

 Αλλά αξίζει να σημειωθούν και αυτά τα χαρακτηριστικά: Πριν ή ακόμη καταρτισθούν οι όροι της Συνθήκης των Σεβρών τον Απρίλιο του 1920 εις το Σαν Ρέμο, οι Ιταλοί υπέγραψαν (την 15 Μαρτίου 1920) συμφωνίαν με τον Κεμάλ και έσπευσαν έναντι εμπορικών ανταλλαγμάτων να εκκενώσουν το Ικόνιον και την περιοχήν του και να αποσυρθούν προς την παραλίαν.

 Ούτω οι Γάλλοι ευρέθησαν με το αριστερόν των ακάλυπτον, την ώραν κατά την οποίαν δυσκόλως ακόμη εκρατούντο εις την Κιλικίαν. Κατόπιν τούτου ο Κεμάλ μετέφερε το στρατηγείον του εις την Νίγδην, όπου ήρχισε αμέσως ν' ανεφοδιάζεται εις όπλα και πολεμικόν υλικόν από τους Ιταλούς. Με τους Κεμαλικούς θα υπέγραφαν και άλλην συμφωνίαν τον Μάρτιο του 1921, δια της οποίας θ' ανελάμβανον την υποχρέωσιν να υποστηρίξουν την απόδοσιν της Σμύρνης και της Θράκης εις την Τουρκίαν.

 Και οι Γάλλοι μη υστερούντες εις φιλοτουρκικάς εκδηλώσεις και παρά την άνανδρον σφαγήν των γαλλικών φυλακίων εις την Κιλικίαν και τους μυρίους εξευτελισμούς εις τους οποίους υπέβαλον οι Τούρκοι τους Γάλλους στρατιώτας, εξύφαναν εν αγνοία των συμμάχων των Άγγλων δια του Φρανσουά Ζωρζ  Πικό και ακολούθως δια του Φραγκλέν Μπουγιόν την ομώνυμον του δευτέρου κατάπτυστον συμφωνίαν της Αγκύρας, της 20ής Οκτωβρίου 1921. Δι' αυτής εγκατελείπετο η Κιλικία, με όλας τας συνεπείας και εδίδετο το δικαίωμα εις τον Λόυδ Τζωρτζ να χαρακτηρίζη και τας διαπραγματεύσεις και τας συμφωνίας καθαράν προδοσίαν κατά της Αγγλίας, φυσικά όχι και εναντίον της Ελλάδος.

 Αλλά και οι Άγγλοι από τον Μάρτιον του 1920 εγκατέλειπον με γοργόν ρυθμόν το εσωτερικόν της Μικρασίας και αφίνετο μόνη η Ελλάς να μάχεται. Η λογοκρισία ήτο ανίσχυρος να περιστείλη τας ανθελληνικάς εκδηλώσεις, διότι ο Αρμοστής, δεν εδέχετο την λήψιν μέτρων. Η Κωνσταντινούπολις είχε καταστή το κέντρον ανεφοδιασμού του Κεμαλικού στρατού εις άνδρας και υλικόν, μια δε ενέργεια του ελληνικού στόλου εις τον Πόντον — εβομβαρδίσθησαν τα παράλια— αντιμετώπισε αυστηράν συμμαχικήν αντίδρασιν».