Συνέντευξη Χρύσανθου στην Ιστικπάλ...

Μητροπολίτης Χρύσανθος

Ο μητροπολίτης Χρύσανθος γύριζε στην έδρα του, ύστερα από οκτάμηνη παραμονή στο εξωτερικό -Παρίσι, Λονδίνο- για το περιλάλητο ζήτημα της ανεξαρτησίας του Πόντου.

Οι Τούρκοι δεν αδιαφορούσαν για όλα αυτά κι ευθύς μετά την επιστροφή του Χρύσανθου τον επισκέφθηκε στα γραφεία της μητρόπολης ο διευθυντής της τοπικής εφημερίδας «Ιστικπάλ» Αχμέτ Φαΐκ, για να του πάρει μια συνέντευξη σχετικά με τον σκοπό του ταξιδιού του και τις φήμες που κυκλοφορούσαν. 

Η συνέντευξη -αναδημοσιευμένη στο φύλλο της «Εποχής», 31. 10.1919- δείχνει πόσο διπλωματικά φερόταν ο μητροπολίτης και πώς προσπαθούσε να ξεφεύγει πάντα εκείνο που θα προκαλούσε την βίαιη αντίδραση και τον φανατισμό των Τούρκων.

«Χθες ο διευθυντής μας -έγραφε η «Ιστικπάλ»- επεσκέφθη εν τη μητροπόλει τον επί οκτώ μήνας εν Ευρώπη διαμείναντα και αφιχθέντα δια του Ιταλικού πλοίου μητροπολίτην Τραπεζούντος, σεβασμιώτατον κ. Χρύσανθον.

 Ηθελήσαμεν να μάθωμεν την γνώμην του όσον αφορά τας διαδόσεις, αι οποίαι έγιναν αφορμή να δημιουργηθούν πλείσται όσαι διενέξεις μεταξύ Τούρκων και Ελλήνων και να γνωρίσωμεν κατά πόσον είναι αληθινά τα λεγόμενα εν σχέσει με τους σκοπούς του ταξιδιού του. 

Η Α. Σεβασμιότης εδέχθη ευγενέστατα τον διευθυντήν μας και εδήλωσεν τα εξής, τα οποία είναι απάντησις εις ένα μόνον μέρος των πολλών ερωτήσεών μας:

 «Δύναμαι να είπω ότι δεν υπάρχει πιθανότης Αρμενικής διοικήσεως δια την Τραπεζούντα και ειργάσθην δια να αποκλείσω την πιθανότητα αυτήν. Κατά την εν Παρισίοις μετά της εκεί Αρμενικής αντιπροσωπείας συνέντευξίν μου προσεπάθησα να την διαφωτίσω ότι οι Αρμένιοι δεν ηδύναντο να έχουν δικαίωμα επί της Τραπεζούντος και των περιχώρων και ότι τα στοιχεία της περιφερείας ταύτης αποτελούνται εκ Τούρκων και Ελλήνων.Όλαι αι εν Ευρώπη ενέργειαί μου έτειναν εις τον σκοπόν τούτον.

 Δια των στατιστικών προσεπάθησα να υποστηρίξω τον ισχυρισμόν μου και είμαι βέβαιος ότι εξυπηρέτησα την χώραν μου ως μου υπηγόρευεν η συνείδησίς μου. Ως εκ τούτου δεν αμφιβάλλω ότι μίαν ημέραν και οι Τούρκοι και οι Έλληνες και οι Αρμένιοι θα μείνουν ευχαριστημένοι. 

Μη νομίσετε δε ότι αι προσπάθειαί μου περιεστράφησαν μόνον εις την Τραπεζούντα. Ειργάσθην λαβών ύπ' όψει τα αληθή συμφέροντα της Τουρκίας και των εν Τουρκία διαμενόντων στοιχείων. Θεωρώ απαραίτητον από απόψεως των πραγματικών συμφερόντων των δύο στοιχείων την από κοινού συμβίωσιν των Τούρκων και Ελλήνων και την συγκυριαρχίαν αυτών. Απαραίτητον επίσης θεωρώ ότι δεν πρέπει να θυσιασθή η παλαιά φιλία των δύο στοιχείων ένεκα μερικών παρεξηγήσεων. Δεν υπάρχει καμμία αμφιβολία ότι το Συμβούλιον της Ειρήνης θα λάβη αποφάσεις τινάς δια τα δικαιώματα των μειοψηφιών. Με την εξασφάλισιν των δικαιωμάτων αυτών ούτε καν πρέπει να υπάρχει εις την χώραν μας ζήτημα διαιρέσεως Τούρκων και Ελλήνων. Και θέλω να προσθέσω ακόμη ότι οι Τούρκοι πρέπει να σκεφθούν με το σημερινόν πνεύμα της εποχής. 

Το πνεύμα του παρελθόντος είναι επιβλαβές πλέον δια τα κοινά συμφέροντα της χώρας μας».