Η ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΤΟΥ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ

Την αντεπίθεση των τουρκικών δυνάμεων που άρχισε στις 26 Αυγούστου 1922 διηύθυνε προσωπικά ο Κεμάλ. Άρχισε με το ρήγμα στην περιοχή του Αφιόν Καραχισάρ από το οποίο διοχετεύθηκε ο κύριος όγκος των τουρκικών δυνάμεων με κατεύθυνση προς τη Σμύρνη. Ελληνικό σχέδιο άμυνας δεν υπήρχε και όπως σημειώνει ο Έλληνας αξιωματικός Σιμιτόπουλος (Απομνημονεύματα Μικρασιατικής εκστρατείας, σελ. 50) «η βλακεία του επιτελείου στρατού μας ήτο χαρακτηριστικωτάτη»!

Μέσα σε λίγες μέρες ο ελληνικός στρατός διαλύθηκε. Ιδού η εικόνα που δίνει ο ιστορικός

Νίκος  Ψυρούκης

Νίκος Ψυρούκης στο βιβλίο του «Η μικρασιατική καταστροφή» σελ. 183:

«Η διάλυση του ελληνικού στρατού μέσα σε λίγες μέρες ήταν η λογική συνέπεια μιας κουραστικής περιπέτειας τριών και πάνω χρόνων, περιπέτειας που όλοι ήξεραν πολύ καλά ότι δεν είχε σχέση με τα πραγματικά εθνικά συμφέροντα των Ελλήνων. «Βλάκες» οι ανώτεροι αξιωματικοί, «δειλοί» οι κατώτεροι, «βλάσφημοι και πανικόβλητοι» οι στρατιώτες, όλες αυτές οι ιδιότητες ανήκουν στους μισθοφορικούς στρατούς και όχι στους πατριωτικούς. Πραγματική τραγωδία για τον ελληνικό στρατό που οι ηρωικές πατριωτικές του παραδόσεις τον είχαν αναδείξει στους εθνικαπελευθερωτικούς πολέμους σε πραγματικά αξιοθαύμαστο. Η μικρασιατική πείρα έρχεται ν’ αποδείξει ότι οι μεγάλες μαχητικές πατριωτικές παραδόσεις, δεν μπορούν ν’ αξιοποιηθούν σε πολέμους που γίνονται για λογαριασμό ξένων και σε βάρος άλλων χωρών.

Η άτακτη υποχώρηση του ελληνικού στρατού στο μικρασιατικό μέτωπο, δημιούργησε πρωτοφανή πανικό και στους κυβερνητικούς κύκλους της Αθήνας. Ο στρατηγός Ν. Τρικούπης δεν πρόλαβε να αναλάβει τα νέα του καθήκοντα γιατί πιάστηκε αιχμάλωτος μαζί με όλη του την φάλαγγα που συμπεριλάμβανε δύο στρατηγούς διοικητές Σωμάτων στρατού, ένα μέραρχο, 190 αξιωματικούς και 4.500 οπλίτες.

Στις 9 του Σεπτέμβρη ο κεμαλικός στρατός έμπαινε στη Σμύρνη. Σε όλη τη Μικρά Ασία διαδραματίζονταν σκηνές φρίκης. Ο ελληνισμός καταστρέφονταν, ο ελληνικός στρατός πανικόβλητος υποχωρούσε από παντού. Η κυβέρνηση Πρωτοπαπαδάκη αναγκάστηκε να παραιτηθεί και ύστερα από μεγάλες προσπάθειες της Αυλής, έγινε δυνατό να σχηματιστεί νέα κυβέρνηση μ’ επικεφαλής τον Ν. Τριανταφυλλάκο (10.9.1922).

 Στο μεταξύ η δεξιά κατατρομοκρατημένη προσπάθησε να βρει εξιλαστήρια θύματα για την καταστρεπτική πολιτική της. Στις 9 του Σεπτέμβρη ο φρούραρχος Αθηνών αποφάσιζε να εκτελέσει τους ηγέτες του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος (Κομμουνιστικού) που ήταν δεσμώτες. Ήταν μια εκδήλωση αχαρακτήριστου θράσους, που πάντα εκδηλώνεται την ώρα της κρίσης των μεγάλων ενόχων της ιστορίας. Οι ηγέτες αυτοί ήταν τελείως αθώοι. Η πολιτική τους επιρροή δεν ήταν τότε αποφασιστική, ύστερα απ’ την αρχή τάχθηκαν ενάντια στον μικρασιατικό πόλεμο και επανειλημμένα είχαν ζητήσει την έγκαιρη κατάπαυσή του. Η πολιτική τους είχε απήχηση στο λαό, γι’ αυτό και ο I. Μεταξάς που κινήθηκε για να σώσει την δεξιά, θέλησε αντί του φυσικού θανάτου να επιβάλλει τον πολιτικό θάνατο στην ηγεσία της νεαρής αριστεράς».

Τάσου Βουρνά: Η ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΞΕΡΙΖΩΜΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ