«Η Αναβίωση της Αρχαίας Ελληνικής Λύρας»

Ύστερα από δεκαετίες μελέτης της αρχαίας ελληνικής μουσικής και οκτώ χρόνια καθημερινής και πολύωρης μελέτης πάνω σε μια επτάχορδη αρχαία λύρα ο Νίκος Ξανθούλης κατέγραψε την πορεία της μουσικής του αναζήτησης, με στόχο να το μοιραστεί με οποιονδήποτε αποφασίσει να ασχοληθεί με το πιο ελληνικό από τα ελληνικά όργανα.

Η προσέγγιση της τεχνικής της λύρας έγινε μέσα από τις αγγειογραφίες και την αρχαία θεωρία, αλλά κυρίως μέσα από την ίδια τη φύση οργάνου. Κανείς δεν μπορεί να μιλήσει για τις δυνατότητες ενός οργάνου αν αυτό δεν μελετηθεί από έναν επαγγελματία μουσικό επί πολλές ώρες, πολλές ημέρες, πολλούς μήνες, πολλά χρόνια και τελικά επί πολλές γενιές. Κοιτάξτε το βιολί. Οι τεχνικές δυνατότητες του ίδιου οργάνου από τους επαγγελματίες μουσικούς του 17ου αιώνα δεν ήταν ίδιες με αυτές που αναδεικνύει ο επαγγελματίας βιολονίστας του 21ου αιώνα.

Από το 2012, που ο Ν. Ξανθούλης παρουσίασε τις σκέψεις του για μια πρακτική μουσική αναζήτηση των δυνατοτήτων της αρχαίας λύρας στο διεθνές συνέδριο της MOISA στο Salerno και με την ενθουσιώδη αποδοχή αυτού του τρόπου έρευνας από τον M.L. West, πολύς δρόμος διανύθηκε και τα αποτελέσματα είναι πλέον ορατά.

Η αρχαία επτάχορδη λύρα είναι πια ένα όργανο ισότιμο με τα σύγχρονα όργανα. Συνδιαλέγεται με μια συμφωνική ορχήστρα, παίζει σολιστικά έργα, συνοδεύει την αφήγηση και το τραγούδι. Συντροφεύει τη μοναξιά, την πίκρα ή τη χαρά ενός ανθρώπου όπως ακριβώς περιγράφει ο Όμηρος για τον Αχιλλέα, όταν ο μυθικός ήρωας παίζει την χρυσοποίκιλτη λύρα του. Συνομιλεί, όμως, και με το σήμερα.

Καλωσορίστε την αρχαία ελληνική επτάχορδη λύρα στην εποχή μας. Είναι και αυτή σύγχρονη!

Από το οπισθόφυλλο

«Ουδέν γαρ όφελος απορρήτου, φασί,
και αφανούς της μουσικής.»

«Σε τίποτα δεν ωφελεί, λένε, η μουσική,
αν μένει μυστική και κρυμμένη.»

Λουκιανός

Η λύρα, και κυρίως η επτάχορδη, υπήρξε το «εθνικό» όργανο των αρχαίων Ελλήνων για πάνω από μία χιλιετία. (8ος π.Χ. – 4ος αι. μ.Χ.). Η συγκεκριμένη μέθοδος εκμάθησης αρχαίας ελληνικής επτάχορδης λύρας βασίστηκε: στη χρήση ενός πιστά ανακατασκευασμένου οργάνου, στη μελέτη των πάσης φύσεως αρχαιολογικών και φιλολογικών πηγών, κυρίως όμως, στην εμπειρία του επαγγελματία μουσικού με βάση την οποία αναδείχθηκαν αφενός ο ήχος αφετέρου οι τεχνικές και ερμηνευτικές δυνατότητες της λύρας.

Ο συγγραφέας

Ο Δρ. Νίκος Ξανθούλης είναι συνθέτης, Επιστημονικός Συνεργάτης της Ακαδημίας Αθηνών, Καλλιτεχνικός Σύμβουλος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Αντεπιστέλλον Μέλος του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Αμερικής και καθηγητής σύνθεσης και ανωτέρων θεωρητικών στο Ωδείο Αθηνών.

Υπηρέτησε ως κορυφαίος Α΄ τρομπετίστας της Ορχήστρας της Λυρικής Σκηνής από το 1984 έως το 2009. Από το 2009 έως το 2012 υπήρξε υπεύθυνος των Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του ίδιου οργανισμού. Από το 2004 έως το 2017 ήταν καθηγητής – σύμβουλος του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου.

Ως σολίστ και ως συνθέτης έχει παρουσιάσει τη μουσική του σε πάνω από 30 χώρες. Έχει εκδώσει δεκατρείς προσωπικούς δίσκους και συμμετείχε σε άλλους τέσσερις ομαδικούς.

Η έρευνά του για την αναβίωση της τεχνικής της αρχαίας σάλπιγγας και της αρχαίας ελληνικής λύρας χαίρει διεθνούς αναγνωρίσεως.

Οι Εκδόσεις iWrite και ο μουσικός Δρ. Νίκος Ξανθούλης παρουσιάζουν, για πρώτη φορά παγκοσμίως, το νέο βιβλίο "Αρχαία Ελληνική Λύρα - Μέθοδος Εκμάθησης", με ένα ρεσιτάλ, την Πέμπτη 10 Μαΐου και ώρα 20.30, στο ίδρυμα Θεοχαράκη