Σχολική χρονιά 1888-89

Στο σχολείο Ισχανάντων δίδαξε ο Ζαχαρίας Γιαμάκ.
Στο σχολείο Πιστοφάντων οι Γιάννης Μαζμανίδης και Παναγιώτης Τσορτανίδης.
Στο σχολείο Πινατάντων ο Δημήτριος Εφραιμίδης.
Στο σχολείο Ζουρνατ΄σαντων ο Ευστάθιος Αγαθάγγελος  Σπυράντης.
Στο σχολείο Ζουρνατσάντων ο Ευστάθιος Γραμματικόπουλος.
Στο σχολείο Κοζλαράντων ο Γιάννης Σούσος.

Το ημιγυμνάσιο Σουρμένων στην περιοχή Χάνι

Τον Αύγουστο του 1883 Τούρκοι κακούργοι από τα Σούρμενα με αρχηγό τον Πιστοφανταίο Αγάπιο Οράχ, ο οποίος λεγόταν Κλάδιος γιατί ήταν επιρρεπής στις κλεψιές και στις απατεωνιές,  μπήκαν μεσάνυχτα στην ενορία Πιστοφάντων με σκοπό να σκοτώσουν τον Σαμψών και τον Χατσή Στοφόρο που τιμώρησαν κάποτε τον Κλάδιο για τις απατεωνιές του και επιπλέον να ληστέψουν το πλούσιο εκκλησιαστικό ταμείο των Πιστοφάντων.

Εκκλησιαστικός επίτροπος ήταν τότε ο Χατσή Στοφόρος. Ο Κλάδιος πέρασε πρώτα απ' το σπίτι του Σαμψών, μα εκείνη τη βραδιά γεννήθηκε κάποιο παιδί του Σαμψών και όλοι οι σπιτικοί του και οι γειτόνοι του ήσαν στο πόδι. Παραμέρισε τότε ο Κλάδιος και πήρε κατεύθυνση προς το σπίτι του Χατσή Στοφόρου.
 Μόλις μπήκε σπίτι του με τους Τούρκους, τον αποκεφάλισε, άρπαξε τις 300 χρυσές λίρες του εκκλησιαστικού ταμείου Πιστοφάντων και έφυγε. Τό­τε εκτός από τους σπιτικούς του Σαμψών όλοι οι άλλοι Πιστοφανταίοι κοιμόνταν βα­θιά. Μόλις έφυγε ο Κλάδιος ειδοποίησαν οι σπιτικοί του Χατσή Στοφόρου τους γειτόνους, εκείνοι τους άλλους και έτσι όλο το χωριό αναστατώθηκε.

Οι Πιστοφανταίοι την επόμενη του κακουργήματος ειδοποίησαν στις άλλες ενορίες για το δυστύχημα που τους έγινε, και παρακάλεσαν τους προεστούς της κάθε ενορίας να συνεισφέρουν από τα Κοινοτικά τους ταμεία ότι μπορούν υπέρ του εκκλησιαστικού ταμείου Πιστοφάντων. Όλες οι ενορίες δέχτηκαν την αίτηση αυτή, και μόνοι οι Ισχανανταίοι την απόρριψαν. Αυτό κακοφάνηκε στους Πιστοφανταίους οι οποίοι αν και διόρισαν δα­σκάλους για την χρονιά αυτή τον Κωνσταντίνο Νυμφόπουλο και τον Μιχαήλ Λαμπριανίδη, μολα­ταύτα για να εκδικηθούν  τους  Ισχανανταίους  ακύρωσαν την συμφωνία του Κωνσταντίνου Νυμφόπουλου και του Μ. Λαμπριανίδη γιατί ήταν Ισχανανταίοι και πήραν δασκάλους τον Γιάννη Μαζμανίδη και τον Παναγιώτη Τσορτανίδη.

Ο Κωνσταντίνος Νυμφόπουλος και ο Μ. Λαμπριανίδης έσπευσαν να καταγγείλουν το πράγμα στο Ηγουμενοσυμβούλιο  του μοναστηριού Σουμελά και τότε ο Πιστοφανταίος παπά Ηλίας Πιστοφίδης που ήταν σχολικός έφορος παρακάλεσε τους δασκάλους να αποσύρουν την καταγγελία και να του παραδώσουν το συμβόλαιο τους, τους υποσχέθηκε αποζημίωση 2 χρυσών λιρών. Ο Κωνσταντίνος Νυμφόπουλος απέκρουσε με βδελυγμία την πρόταση αυτή κι τότε το ηγουμενοσυμβούλιο τιμώρησε τους Πιστοφανταίους με εκκλησιαστική αργία ενός μηνός.

Ερείπια σχολείου Πιστοφάντων

Λίγες μέρες αργότερα το ηγουμενοσυμβούλιο διόρισε τον Κωνσταντίνο Νυμφόπουλο στο σχολείο της Άγουρσας και τον Μ. Λαμπριανίδη στο σχολείο της Λαραχανής. Το περίεργο είναι ότι οι Πιστοφανταίοι την ημέρα των προφορικών εξετάσεων κατά τον Ιούλη του 1888 έμειναν τόσο ενθουσιασμένοι από την εργασία του  Κωνσταντίνου Νυμφόπουλου, ώστε τον παρακάλεσαν να κλείσει μαζί τους συμφωνία αυθημερόν για την χρονιά 1888-89, πράγμα πρωτοφανές για την Σαντά και ύστερα από ένα μήνα κατάργησαν την συμφωνία. Πόσο άστατος και εκδικητικός είναι ο Ελληνικός λαός!!

Τον Κλάδιο αργότερα την συνέλαβαν στο χωριό Άσκοβα του Βατούμ η ρωσική αστυνομία και τον εξόρισε στην Σιβηρία..

Μιλτιάδης Νυμφόπουλος
Εκπαιδευτικός
Ιστοριογράφος Σαντάς