Η Σαντά γνώρισε την ερήμωση—την πρώτη της ερήμωση— ήδη από τα 1915. Οι κορυφογραμμές των βουνών της αποτέλεσαν δυο φορές γραμμή μετώπου. Ο τουρκικός στρατός είχε προβάλει εκεί άμυνα, ηττήθηκε και υποχώρησε. Οι Σανταίοι πανηγύρισαν την απελευθέρωση και, πολύ δίκαια, πίστεψαν ότι εκπληρώθηκε πια ο προαιώνιος πόθος.
Αλλά οι Τούρκοι ενήργησαν σε λίγο αντεπίθεση και τώρα αμυνόμενοι στις ίδιες κορυφογραμμές ήσαν οι Ρώσοι. Η αντεπίθεση πέτυχε, οι Ρώσοι υποχώρησαν και η Σαντά ανακαταλήφθηκε από τους Τούρκους.
Οι κάτοικοι, αφήνοντας τα υπάρχοντά τους, μόλις πρόφτασαν να διαφύγουν προς βορρά, προς τα χωριά της Γεμουράς, όπου αποδεκατίστηκαν κυριολεκτικά από την ελονοσία, παρθένοι βουνίσιοι οργανισμοί όπως ήσαν.
Όταν, έπειτα από την σταθεροποίηση των ρωσικών θέσεων ξαναγύρισαν πάλι στη Σαντά, δεν βρήκαν, παρά μόνο «τέσσερα ντουβάρια». Όλα τα χωριά είχαν λεηλατηθεί από τους Τούρκους γείτονες —- κοντινούς και μακρινούς.
Είχε όμως και ένα καλό η περιπέτεια αυτή της Σαντάς.
Όταν ξαναγύρισαν οι Σανταίοι, βρήκαν τα βουνά τους σπαρμένα κυριολεκτικές με πολεμικά όπλα, ρωσικά και τουρκικά, και υπεράφθονα φυσίγγια, με τα οποία εμείς τα παιδιά, τότε, κάναμε όργιο σπατάλης, ρίχνοντάς τα πάνω σε μεγάλες φωτιές που ανάβαμε και χαιρόμασταν τους κρότους των εκρήξεων.
Ο ανδρικός πληθυσμός όμως εξοπλίστηκε επαρκώς!
Φίλιππος Παπα Απ. Χειμωνίδης
Α' ιστοριογράφος της Σαντάς
Αλλά οι Τούρκοι ενήργησαν σε λίγο αντεπίθεση και τώρα αμυνόμενοι στις ίδιες κορυφογραμμές ήσαν οι Ρώσοι. Η αντεπίθεση πέτυχε, οι Ρώσοι υποχώρησαν και η Σαντά ανακαταλήφθηκε από τους Τούρκους.
Οι κάτοικοι, αφήνοντας τα υπάρχοντά τους, μόλις πρόφτασαν να διαφύγουν προς βορρά, προς τα χωριά της Γεμουράς, όπου αποδεκατίστηκαν κυριολεκτικά από την ελονοσία, παρθένοι βουνίσιοι οργανισμοί όπως ήσαν.
Όταν, έπειτα από την σταθεροποίηση των ρωσικών θέσεων ξαναγύρισαν πάλι στη Σαντά, δεν βρήκαν, παρά μόνο «τέσσερα ντουβάρια». Όλα τα χωριά είχαν λεηλατηθεί από τους Τούρκους γείτονες —- κοντινούς και μακρινούς.
Είχε όμως και ένα καλό η περιπέτεια αυτή της Σαντάς.
Όταν ξαναγύρισαν οι Σανταίοι, βρήκαν τα βουνά τους σπαρμένα κυριολεκτικές με πολεμικά όπλα, ρωσικά και τουρκικά, και υπεράφθονα φυσίγγια, με τα οποία εμείς τα παιδιά, τότε, κάναμε όργιο σπατάλης, ρίχνοντάς τα πάνω σε μεγάλες φωτιές που ανάβαμε και χαιρόμασταν τους κρότους των εκρήξεων.
Ο ανδρικός πληθυσμός όμως εξοπλίστηκε επαρκώς!
Φίλιππος Παπα Απ. Χειμωνίδης
Α' ιστοριογράφος της Σαντάς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου