Επιστολή Γρηγόρη Αργυρόπουλου (Τραπεζούντιου)

Όταν όλοι σχεδόν οι Σανταίοι έφτασαν στην Ελλάδα, αν και αποδεκατισμένοι, άφησαν πίσω, τους αντάρτες τους και πολλές χιλιάδες Ποντίων του εσωτερικού, ιδιαίτερα της περιφέρειας Αργυρούπολης (Gümüşhane), των οποίων η τύχη ήταν χειρότερη από των Σανταίων. 

Θα παραθέσω μια επιστολή του  Γρηγόρη Αργυρόπουλου (Τραπεζούντιου) προς τον Μιλτιάδη Νυμφόπουλο, ο οποίος σαν Ρωσοϋπήκοος που ήταν δεν δοκίμασε την αγριότητα των Τούρκων και παρέμεινε στην Τραπεζούντα με την οικογένεια του και με λίγους άλλους ρωσοϋπήκοους   για αρκετό διάστημα.

 Αυτός στην επιστολή του  διεκτραγωδεί με ζοφερά χρώματα την δεινή θέση των Ποντίων προσφύγων που εκτοπίστηκαν βίαια στα παράλια μέσα στον σκληρό χειμώνα και πιέστηκαν   από τις τούρκικες αρχές να φύγουν στην Ελλάδα με τον ύπουλο σκοπό να υποστούν ταλαιπωρίες κατά τον εκτοπισμό τους και να εξοντωθούν, όπως και έγινε.

   

Να η   επιστολή του:

Τραπεζούς 8 Μαρτίου 1924

 Ελλόγιμε κύριε Μιλτιάδη Νυμφόπουλε

Παλαιοχώρι

Η άργιτα της απαντήσεως  μου εις την επιστολήν σας της  12 Ιανουαρίου ίσως ενέβαλεν εις  την σκέψιν σας την ιδέαν  ότι παρέπεσεν  η επιστολή σας και δεν περιήλθεν  εις χείρας μου  ή ίσως σας ξέχασα ή σας περιφρόνησα και δεν δέχτηκα να σας απαντήσω. Κανέν από αυτά δεν συμβαίνει αγαπητέ. Συχνά σας ενθυμούμεθα  και συχνά σας αναφέρομεν, αλλ’ αι πολλαί μας ασχολίαι και η μεγάλη κούρασις και η σύγχυσις μας με τους καθημερινούς καταφθάνοντας πρόσφυγας δεν άφησαν ήσυχο το κεφάλι μου και δεν μου επέτρεψαν να αρθρώσω δύο λέξεις και να σας γράψω τα περί ημών και δι' αυτό σας ζητώ συγγνώμην.

Φίλε κ. Νυμφόπουλε,  η επιστολή σας την οποίαν είχατε την καλοσύνη να μου απευθύνετε και η οποία έφτασεν εγκαίρως, ανηρπάγη κυριολεκτικώς παρ' όλων  των  κατελθόντων εκ του εσωτερικού προσφύγων και έγινε σωστή εφημερίς εις  εις αυτούς διότι όλως επιμόνως μου την εζήτουν όπως πληροφορηθούν λεπτομερείας περί της μελλούσης αγνώστου κατοικίας των. Η υμετέρα εντεύθεν αναχώρησις παραβαλλομένη με την αναχώρηση εκείνων που κατέφτασαν εκ του εσωτερικού κατά τους μήνας Δεκέμβριον και Ιανουάριον έν μέσω δριμυτάτου ψύχους και σκληρού χειμώνος ήτο σχετικώς  ελαφροτέρα και καλυτέρα. Ίσως εμάθατε μέχρι σήμερον τα δεινοπαθήματα των προσφύγων αυτών και την άθλιαν κατάστασιν των. Η πτώχεια και αι στερήσεις αυτών έφθασαν  εις το ζενίθ και προστασία και βοήθεια ουδαμόθεν περιμένεται. Επώλησαν και τα πλέον αναγκαία πράγματά των όπως παρατείνουν την ζωήν των επί τινα χρόνον ακόμη. Ανυπομόνως περιμένουν πότε θα φθάση το ατμόπλοιον που πρόκειται να τους παραλάβη και θα είναι ευχαριστημένοι εάν αποθνήσκουν εντός του ατμοπλοίου την ημέραν της επιβιβάσεως των. Εις τοσούτον βαθμόν  έφθασεν η  αδημονία του δυστυχούς έθνους μας.

Ευελπιστώ  ότι η υμετέρα θέσις συν τω χρόνω εκαλυτέρευσεν αρκετά και τώρα θα είσθε αναλόγως καλύτερα από πριν. Η δική μας όμως θέσις ολοέν χειροτερεύει, διότι πλησιάζει να φύγουν όλοι και θα απομονωθούμε εμείς τελείως. 

Ύστερα από  σας είχαμε διδάσκαλον για τα παιδιά μας τον Θεόφιλον Σωτηριάδην, όστις και εκείνος ανεχώρησεν προ δύο μηνών. Κατόπιν είχαμε διδάσκαλον τον Ιωσήφ Ιεροκλέους, όστις και αυτός έφυγε προ είκοσι ημερών και τώρα έμειναν τα παιδιά μας χωρίς διδάσκαλον και στενοχωρούμεθα πολύ δι' αυτό. Αν δε μετά την αναχώρησιν όλων των υπολειφθέντων προσφύγων φύγη και ο Ιερεύς μας και κλείσει η εκκλησία μας, τότε ο Θεός να μας ελεήση.

Περιμένω να μου γράψητε και άλλην λεπτομερή επιστολήν περί της αποκαταστάσεως όλων των πατριωτών μας. Διαβιβάζω τους θερμούς χαιρετισμούς των οικείων μας εις εσάς, εις την σύζυγον σας Ελένην και εις τα τέκνα σας. 

 Διατελώ μετά πολλής προς υμάς υπολήψεως 

ο φίλος σας

  Γρηγόριος Αργυρόπουλος

Σπάνια φωτογραφία της Τραπεζούντας

 Στον φίλο του, ο οποίος στάθηκε αυτόπτης μάρτυρας των δεινοπαθημάτων των τελευταίων Ποντίων προσφύγων έγραψε τον Γενάρη του 1924 (πόσο ταλαιπωρήθηκε μέχρι να διοριστεί δάσκαλος στο Παλαιοχώρι Γιαννιτσών, αλλά και να πρωτοπληρωθεί, καθώς επίσης και για τις συνθήκες ζωής που επικρατούσαν τότε στην Ελλάδα.