Σάββατο 9 Δεκεμβρίου 2017

ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΝΕΟΛΑΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ - ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

Θέλω να αφιερώσω αυτή την ομιλία, μια που η δικιά μου η γενιά εγκαταλείπει πια αυτό το χώρο, το νεολαιΐστικο, στην προηγούμενη γενιά, στην οποία ανήκει ο κ. Παρχαρίδης και πολλοί άλλοι εδώ μέσα. Ο κ. Παρχαρίδης ήταν ο πρόεδρος του πρώτου συνεδρίου μας.
Είναι γεγονός πως οι σύλλογοι των Ποντίων αποτελούν μία ιδιαίτερη κατηγορία πολιτιστικών οργανώσεων. Με μακρά παρουσία, με χαρακτηριστικά που εξελίχθηκαν στο πέρασμα του χρόνου. Ποτέ όμως δεν έχασαν το δυναμισμό τους και θα μπορούσαμε να διαπιστώσουμε, χωρίς κίνδυνο, πως ενώ τυπικά εκφράζουν μόνον τα μέλη τους, στάθηκαν αντάξια απέναντι στην ιστορία του λαού μας, αλλά και στις συλλογικές μας οργανώσεις στον Πόντο.
1904: Μαθήτριες της Αδελφότητας Κυριών Τραπεζούντας "Η ΜΕΡΙΜΝΑ",
 με μέλη του Συμβουλίου 
 Αναφέρω ότι ήδη από το 1869 είχε ιδρυθεί και λειτουργούσε στην Τραπεζούντα η Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα Κρωμνέων, το 1888 η Αδελφότητα Ιμερέων και από το 1903 η Μέριμνα Κυριών στην ίδια πόλη. Δεν υπάρχουν μέχρι σήμερα, όμως, επιστημονικές μελέτες γνωστές στα μέλη μας και στα στελέχη των σωματείων μας και ελπίζω ότι στο 5ο συνέδριό μας θα υπάρξει ειδική θεματική ενότητα όπου επιστήμονες-ερευνητές θα ανακοινώσουν στοιχεία από τη δράση των συλλόγων μας.
Ήδη από τον ερχομό μας στην ιστορική μας πατρίδα οργανώθηκε η νεολαία της πρώτης γενιάς. Παράδειγμα τέτοιο ήταν η Ποντιακή Νεολαία Καλαμαριάς, που λειτουργούσε από το 1925. Η δεύτερη γενιά δεν καταγράφτηκε σαν ιδιαίτερο νεολαιΐστικο τμήμα, με εξαίρεση το θαυμάσιο τμήμα νέων της Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης, τη σημασία του οποίου θα διαπιστώσουμε αμέσως παρακάτω.
Τη δεκαετία του 1960 πραγματοποιήθηκε μία μεγάλη έκρηξη από τη Μακεδονία με επίκεντρο την φοιτητική νεολαία του Αριστοτελείου και τον ξενώνα φοιτητών της Ευξείνου Λέσχης. Άρχισαν να δημιουργούνται, δηλαδή, δυναμικά χορευτικά σχήματα, δυναμικά λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των χορών μας, δυναμικά επίσης και λόγω του ανεξήγητου πάθους της γενιάς των χορευτών αυτών, ανεξήγητο για αυτούς που δεν γνώριζαν, αλλά απόλυτα δικαιολογημένο σε εμάς.
Σύντομα αναφέρω πως την εποχή εκείνη οι νέοι Πόντιοι έδιναν απάντηση στην ελληνική κοινωνία, που αγνοούσε την ιδιαιτερότητα και την αξία του πολιτισμού μας, αλλά και στις κοινωνικές και πολιτικές καταστάσεις, που όπως γνωρίζετε - εμφύλιος, μετανάστευση - έπληξαν κυρίως τους Πόντιους.
Ήδη από το 1952 είχε ανιστορηθεί η Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά στο Βέρμιο και πριν καλά καλά κτισθούν τα πρώτα κτίρια, η μέρα του πανηγυριού της είχε αγκαλιαστεί από τους νέους Πόντιους. Η γενιά των προσφύγων, η πρώτη, άναβε το κερί της με ευλάβεια και οι νεότεροι εμψύχωναν τους παραπάνω χορευτές που μέσα σε λίγα χρόνια κάθε συνοικία έφτιαχνε το χορευτικό της, για να το δείξει τον Δεκαπενταύγουστο. Γνωρίζουμε όλοι και θυμόμαστε το πάθος και την ένταση του διαγωνιστικού χαρακτήρα που είχε η εκδήλωση στο Βέρμιο. Έτσι, με σημαία το χορό έγινε γνωστή στους υπόλοιπους Έλληνες η ύπαρξή μας και μάλιστα από την νεολαία μας αυτή που δεν γεννήθηκε στον Πόντο, αλλά αρνιόταν πεισματικά να ξεχάσει.
Τα παραπάνω είχαν ως αποτέλεσμα, τελικά, να δημιουργηθεί το γνωστό σχήμα του συλλόγου με το χορευτικό του, που σε λίγες, δυστυχούς, περιπτώσεις, αποτελεί και θεατρικό σχήμα. Το μοντέλο αυτό, είμαι βέβαιος, θα είναι στην παρούσα φάση αναποτελεσματικό.
Αρχικά φάνηκε πως η δεξαμενή θα στέρευε. Η δεξαμενή ήταν η ελληνική επαρχία. Η ελληνική επαρχία δεν είχε υποστεί την αλλοίωση που ήταν φυσική και αναμενόμενη στις πόλεις. Είναι γνωστό, χωρίς να έχει αυτό τίποτα για μας που μεγαλώσαμε σε πόλεις, πως τα παιδιά από τα χωριά διατηρούσαν σε μεγαλύτερο βαθμό τη γλώσσα και είχαν βιώσει βαθύτερα την καθημερινή ποντιακή ζωή.
Όμως τώρα έχουμε την έλευση ενός νέου κύματος Ποντίων στην Ελλάδα από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Υπάρχει, δηλαδή, μία ποντιακή νεολαία που κουβαλούσε μέσα στην καρδιά της την αγάπη για την ιστορική πατρίδα και σήμερα, δυστυχώς, ζει το βάρος και τη δυσκολία της εγκατάστασης στην Ελλάδα. Αυτοί οι νέοι είναι χωρίς βοήθεια, το ξέρουμε όλοι. Ακούσαμε ότι οι 18ρηδες δεν σπουδάζουν, γιατί θυσιάστηκαν για να στηρίξουν την οικογένειά τους, αλλά και τα μεγαλύτερα από αυτά τα παιδιά είναι σήμερα στα σχολεία μας και προσπαθούν για ένα καλύτερο μέλλον. Και προσπαθούν πραγματικά, δεν περιμένουν βοήθειες. Έχω την αίσθηση ότι κανέναν δεν περιμένουν και καμία νομοθετική ρύθμιση. Τα παιδιά, παρ όλη την αρχική δυσκολία που αντιμετωπίζουν λόγω της γλώσσας, σπουδάζουν με όρεξη. Ποιές είναι οι προοπτικές για την ποντιακή νεολαία της Ελλάδας;
Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά στο Βέρμιο
Πρώτον να διατηρήσει την επαφή με την ωραία παράδοση των χορευτικών και θεατρικών σχημάτων μέσα στους συλλόγους. Διαφωνώ κάθετα με αυτούς που την υποβαθμίζουν. Αντίθετα τη θεωρώ την απαραίτητη βάση για να υπάρξουν μέσα στους συλλόγους οι νέοι.

Δεύτερον να αποκαταστήσουμε επαφές με τους νέους από την πρώην Σοβιετική Ένωση που ζουν στη γειτονιά μας, που ζουν στην πόλη μας.

Τρίτον να συνδεθούμε με την απόδημη νεολαία, με ανταλλαγές συγκροτημάτων, να εκμεταλλευτούμε και το πανηγύρι της Σουμελά.

Τέταρτον να ανοίξουμε δρόμους επικοινωνίας της νεολαίας μας με την ελληνική Διασπορά στη Μαύρη Θάλασσα.

Επίσης πρέπει να δούμε πια και το θέμα των κινημάτων και των πολιτικών νεολαιών, όπου και εκεί πρέπει να έχουμε την παρέμβασή μας, αλλιώς, πιστεύω ότι δεν γίνεται.
Είναι προφανές ότι εκεί πρέπει να στοχεύουμε για να περάσουμε τις θέσεις του ποντιακού χώρου: Γενοκτονία, πρόβλημα των Ελλήνων από την πρώην Σοβιετική Ένωση, εκπαιδευτικά, κ. ά. Η ανάδυση ενός τέτοιου διαλόγου θα διατηρήσει και την ίδια την ποντιακή νεολαία στο προσκήνιο και ο λόγος είναι προφανής.
Σε ένα μεταβαλλόμενο κόσμο, αυτός που απομονώνεται είναι καταδικασμένος να εξαφανιστεί. Ή θα πετύχουμε να ανοίξουμε διάλογο με την κοινωνία ή θα εξαφανιστούμε μέσα σε μία πατρίδα που συρρικνώνεται καθημερινά και συρρικνώνει καθημερινά, επίσης, κάθε ιδιαιτερότητα. Θα αναφέρω ένα απλό παράδειγμα. Γνωρίζουμε όλοι το γλωσσικό ζήτημα και τη διαμάχη ανάμεσα στη δημοτική και την καθαρεύουσα. Στον αιώνα μας όμως συνέβη ένα άλλο γεγονός, πολύ υψηλότερης σημασίας από αυτό, δηλαδή η εξαφάνιση όλων των γλωσσικών ιδιωμάτων και διαλέκτων. Η νικήτρια τελικά, η δημοτική, αποτέλεσε ένα οδοστρωτήρα για τις γλωσσικές ποικιλίες. Κάθε ιδιαίτερη διάλεκτος που πεθαίνει κάνει τη γλώσσα μας φτωχότερη.
Πρέπει λοιπόν να βρούμε μέσα από την εμπειρία και την ανάλυση των κοινών βιωμάτων μια περιφερειακή διεθνιστική προοπτική. Υπάρχει και ο φοιτητικός χώρος. Εκεί έχουμε μία μικρή εμπειρία σαν ποντιακή νεολαία. Είναι η εμπειρία του συλλόγου Ποντίων φοιτητών. Ενός συλλόγου καθαρά ποντιακού, που λειτουργεί στο Αριστοτέλειο και στα Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης. Υπάρχουν στο Αριστοτέλειο πολλοί εθνοτοπικοί σύλλογοι, με τους οποίους αυτός ο σύλλογος αναπτύσσει σχέσεις και πραγματοποιεί κοινές εκδηλώσεις. Το χορευτικό του τμήμα, που έχει μια πολύ σημαντική παρουσία, αποτελεί μέρος των χορευτικών συγκροτημάτων του πανεπιστημιακού γυμναστηρίου. Το θεατρικό του τμήμα ανεβάζει θεατρικά έργα και τα παρουσιάζει στη Θεσσαλονίκη και σε όλη την Ελλάδα.
Ο σύλλογος αυτός, η παρουσία δηλαδή της οργανωμένης ποντιακής νεολαίας, στο φοιτητικό χώρο λειτουργεί χάρη στην αδιάκοπη προσπάθεια διαφόρων γενεών που τον επανδρώνουν. Τεράστια προβλήματα για την οικονομική του επιβίωση, τη στέγη, απορροφούν τη δράση των μελών του, διότι αυτός ο σύλλογος δεν στηρίζεται πουθενά. Ούτε στην πολιτεία ούτε στους υπόλοιπους ποντιακούς συλλόγους.
Οι σύλλογοι καλλιεργούν - όχι όλοι, αλλά αρκετοί - στο εσωτερικό τους ένα λάθος μοντέλο για τους νέους τους. Τους αποκαλούν «το χορευτικό» και τους εγκλωβίζουν σε ένα σύστημα πρόβα - εκδήλωση - πρόβα και ξανά εκδήλωση. Δεν τους δίνουν πρωτοβουλίες για αυτόνομη δράση. Μια δράση που τελικά θα αποβεί σε όφελος του ίδιου του συλλόγου.
Το αποτέλεσμα, πέρα από την απομόνωση από την τοπική κοινωνία είναι και η απογοήτευση και το ξέκομμα αυτών των παιδιών που σταματούν να χορεύουν. Σταματούν να χορεύουν και δεν έχουν τίποτα άλλο να κάνουν. Θα αναφέρουμε δύο παραδείγματα που αποδεικνύουν τη δύναμη για επαφή με την κοινωνία, αλλά και τη δημιουργικότητα της νεολαίας.
Τι αποκομίζουμε από αυτό το παράδειγμα; Η νεολαία ενός τόπου είναι ικανή να ιδρύσει και τον ίδιο τον σύλλογο και να λειτουργήσει, τόσο στην τοπική κοινωνία όσο και στο νεολαιίστικο χώρο. Σήμερα ο σύλλογος του Πανοράματος έχει να παρουσιάσει μία εξαίρετη δράση.
Υπάρχει ο ελληνισμός της Μαύρης Θάλασσας. Κάνουμε εκδρομές και πιστεύω ότι πρέπει να βάλουμε στα προγράμματα αυτά επαφές με τις ελληνικές κοινότητες της Ουκρανίας, Ρωσίας και της Γεωργίας. Είμαστε σήμερα όλοι μαζεμένοι εδώ. Θα ήτανε μια καλή ιδέα να γνωριστούμε με τους αδελφούς μας από τη Μαύρη Θάλασσα. Να συζητήσουμε, όσοι δεν το έχουμε κάνει ακόμα, να ακούσουμε τα προβλήματά τους. Να αποκαταστήσουμε, αν είναι δυνατόν, επαφή του κάθε συλλόγου με έναν σύλλογο από τη Λιθουανία μέχρι τον Καύκασο. Οι ανθρώπινες σχέσεις που αναπτύσσονται καθημερινά και αυθόρμητα είναι ισχυρότερες από τα τηλέφωνα, τα fax και το Internet. Δεν χρειάζονται σελίδες της ιστορίας, για να μάθουν τα παιδιά την ιστορία μας. Η επαφή αυτή θα τους ζωντανέψει τη μνήμη και τη συνείδηση.

Γιάννης Βιόπουλος
Από την εισήγηση του στο Ε' Παγκόσμιο Συνέδριο  Ποντιακού Ελληνισμού
Θεσσαλονίκη Οκτώμβρης 2002

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

 
Copyright © 2015 Santeos
| Design By Herdiansyah Hamzah